Europejski Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy
W dniach 23-29 stycznia 2023 r. obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy. Jego celem jest zwrócenie uwagi kobietom jak ważne są regularne badania cytologiczne i ginekologiczne.
Rak szyjki macicy obok raka piersi, raka jajnika, raka trzonu macicy to najczęściej występujący nowotwór u kobiet. Wcześnie zdiagnozowany jest wyleczalny w ponad 99% przypadków. Nieleczony i późno wykryty może prowadzić do śmierci.
Do głównych przyczyn występowania raka szyjki macicy wymienia się przede wszystkim zakażenie wirusem HPV (wirus brodawczaka ludzkiego). Do zarażenia dochodzi poprzez kontakt seksualny (użycie prezerwatywy nie chroni przed zachorowaniem, jedynie zmniejsza ryzyko). Pełną ochronę przed zakażeniem dają szczepienia przeciw wirusowi HPV. Dedykuje się je dziewczętom, młodym kobietom oraz chłopcom i młodym mężczyznom przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej. Jak dotąd zaszczepiło się ponad 100 mln osób na świecie, podano ponad 270 mln dawek(1). Szczepionka przeciw HPV, to pierwszy preparat, którego głównym celem jest zapobieganie chorobie nowotworowej. Szczepienia przeciw HPV wpisano w Program Szczepień Ochronnych (szczepienia zalecane).
Do innych czynników powodujących raka szyjki macicy zalicza się:
- wczesną inicjację seksualną,
- dużą liczbę partnerów seksualnych,
- wieloletnie stosowanie hormonalnych leków antykoncepcyjnych,
- dużą liczbę porodów,
- palenie papierosów,
- przewlekłe stany zapalne pochwy,
- obniżenie odporności.
Rak szyjki macicy we wczesnym stadium rozwoju przebiega bezobjawowo, natomiast w późniejszym mogą pojawić się krwawienia między miesiączkami, krwawienie po stosunku, krwawienie po menopauzie oraz ból podczas stosunku. W zaawansowanym stadium choroby obserwuje się np. ropne upławy o nieprzyjemnym zapachu, ból w dole brzucha, bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, a także zdarza się, że występują problemy w oddawaniu moczu lub stolca.
Ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy wzrasta wraz z wiekiem. Podaje się, że ponad 50% przypadków to kobiety pomiędzy 45 a 65 rokiem życia. Regularne badania cytologiczne chronią kobiety przed zachorowaniem, pozwalają wykryć zmiany przedrakowe i raka we wczesnym, uleczalnym stadium zaawansowania.
Badania przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy (cytologia) można wykonać bezpłatnie, bez skierowania w ramach programu NFZ . W związku z tym, iż zachorowalność na raka szyjki macicy u kobiet poniżej 25 roku życia jest niska, program dedykowano (zgodnie z zaleceniami europejskimi) kobietom w wieku od 25 do 59 lat.
W ramach Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy bezpłatne badanie przysługuje raz na 3 lata. Można je wykonać w każdej poradni ginekologiczno-położniczej, która ma podpisaną umowę z NFZ oraz w wybranych poradniach POZ biorących udział w programie.
Jednostki ochrony zdrowia zajmujące się realizacją programu profilaktyki raka szyjki macicy można znaleźć pod wskazanym adresem: https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne
Źródło:
https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-profilaktyki-raka-szyjki-macicy-cytologia-
https://pacjent.gov.pl/program-profilaktyczny/profilaktyka-raka-szyjki-macicy
www.onkonet.pl/dp_prof_rszyjkim.php
https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne
http://www.puo.pl/badania-profilaktyczne/rak-szyjki-macicy
https://planujedlugiezycie.pl/index.php/profilaktyka-raka-szyjki-macicy/
https://szczepienia.pzh.gov.pl/dla-lekarzy/szczepienia-hpv/o-wirusie-hpv-i-chorobach/
https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/hpv/
www.nfz-krakow.pl/dla-pacjenta/aktualnosci/sroda-z-profilaktyka-rak-szyjki-macicy,521.html
(1)www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0003/427017/WHO-HPV-QA.pdf
Opracowała: Ewa Kisielewicz