IV - Najczęściej zadawane pytania dotyczące wody do picia, basenów, zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, hoteli.
1. Czy inne obiekty, w których są świadczone usługi hotelarskie wymagają opinii sanitarnej?
Tak. Inne obiekty, w których są świadczone usługi hotelarskie wymagają opinii sanitarnejw zakresie wymagań sanitarnych, właściwego miejscowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, natomiast w obiektach, które znajdują się na terenie jednostki organizacyjnej podległej ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych lub przez niego nadzorowanej lub na terenie administrowanym przez organ podległy ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych lub przez niego nadzorowany - opinią właściwego miejscowo państwowego inspektora sanitarnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Powyższe wynika z rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 roku w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie (tekst jednolity: Dz.U. z 2006 roku Nr 22, poz. 169 ze zm.). Zgodnie z § 4 ust. 2 pkt. 3 tegoż rozporządzenia spełnianie w innych obiektach, w których są świadczone usługi hotelarskie, wymagań określonych w art. 35 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych dokumentuje się w zakresie wymagań sanitarnych - opinią właściwego miejscowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
2. Jakim wymogom powinna odpowiadać woda w basenach oraz pływalniach?
Woda w basenach powinna odpowiadać wymogom zawartym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz.U. z 2015 r. poz. 2016). Wytyczne Głównego Inspektoratu Sanitarnego w sprawie wymagań jakości wody oraz warunków sanitarno-higienicznych na pływalniach
3. Czy w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie można zbadać próbę wody na zlecenie?
Obecnie w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie nie prowadzi się badań jakości wody. Analizy jakości wody wykonywane są na zlecenie w laboratoriach o udokumentowanym systemie jakości prowadzonych badań zatwierdzonym przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Wykaz takich laboratoriów znajduje się na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie pod adresem:
4. Jak przeprowadzić dezynfekcję studni? Jakim preparatem można przeprowadzić dezynfekcję studni?
Dezynfekcję studni należy przeprowadzić preparatem Chloramin T lub wapnem chlorowanym. W Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie nie prowadzi się sprzedaży tych środków.
Odkażanie studni należy przeprowadzić zgodnie z instrukcją danego preparatu dezynfekującego lub zgodnie z poniższymi wskazówkami.
Po wybraniu wody ze studni należy oczyścić dno ze szlamu i wszelkich nieczystości, wybrać kilkudziesięciocentrymetrową warstwę piasku i wypełnić je warstwą przemytego żwiru lub gruboziarnistego piasku grubości około 10 cm, oczyścić cembrowinę oraz zabetonować ubytki i szpary. Zaczekać aż woda wypełni studnię do stałego poziomu.
Przed przystąpieniem do dezynfekcji należy zmierzyć za pomocą tyczki lub ciężarka na sznurku głębokość wody w studni. Na każdy metr głębokości wody odmierza się ilość wapna chlorowanego według zasad podanych w poniższej tabeli.
Średnica studni w cm |
Potrzebna ilość wapna chlorowanego na każdy metr głębokości wody |
Ilość monochloraminy na każdy metr głębokości wody |
80 |
150 g- szklanka |
165 g- szklanka i ćwierć |
90 |
200 g- 1 szklanka i ćwierć |
220 g- półtorej szklanki |
100 |
250 g- półtorej szklanki |
270 g- 2 szklanki |
120 |
350 g- 2 szklanki i ćwierć |
380 g- 2 szklanki i pół |
Aby prawidłowo przeprowadzić dezynfekcję, należy:
l Do wiadra z wodą dodać dwie płaskie łyżeczki od herbaty któregoś z wymienionych środków dezynfekcyjnych i wyszorować tym cembrowinę;
l Po ponownym napełnieniu studni wodą, rozmieszać w wiadrze z niewielką ilością wody odmierzoną według powyższej tabeli ilość środka dezynfekcyjnego, dopełnić wiadro wodą, zmieszać, po czym całą zawartość wlać do studni;
l Wodę w studni zamieszać, wypompować lub wybrać po 24 godzinach aż do zaniku zapachu chloru.
5. Jakich preparatów należy używać do dezynfekcji narzędzi i sprzętu w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej i tatuażu?
Przy doborze metody i preparatu do dezynfekcji narzędzi, sprzętu i powierzchni należy uwzględnić ryzyko zakażenia oraz zdolność do eliminowania drobnoustrojów stanowiących zagrożenie.
Preparaty przeznaczone do dezynfekcji narzędzi, powinny wykazywać działanie bakteriobójcze, prątkobójcze, grzybobójcze, wirusobójcze oraz sporobójcze.
Przy zabiegach w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek, narzędzia muszą być sterylne, w takich przypadkach należy stosować: jednorazowy sterylny sprzęt (np. igły), sterylne jednorazowe materiały (np. tampony, rękawice, waciki, ligninę, gaziki, serwety z gazy).
Ponadto należy zapewnić sterylizację narzędzi i sprzętu wielokrotnego użycia, stosowanego przy zabiegach związanych z naruszeniem ciągłości tkanek, a także takich, które przypadkowo stwarzają takie zagrożenie (np. brzytwy, nożyczki) lub kontaktują się z nieuszkodzonymi błonami śluzowymi.
W przypadku narzędzi, które nie mogą być poddane procesowi sterylizacji dopuszcza się wysoki poziom dezynfekcji, w którym zostaną zabite wszystkie drobnoustroje (bakterie wegetatywne, prątki gruźlicy, grzyby, wirusy, spory).
Użytkownicy preparatów dezynfekcyjnych mają obowiązek zapoznania się z kartami charakterystyki tych preparatów. Informacje zawarte w przedmiotowych kartach pozwalają użytkownikom ocenić zagrożenie dla zdrowia lub środowiska i podjąć niezbędne działania zapobiegające powstawaniu zagrożenia.
6. Czy sterylizacja narzędzi używanych w gabinetach kosmetycznych przeprowadzana w tzw. „sterylizatorach” kulkowych jest prawidłowa?
Sterylizacja jest procesem mającym na celu zabicie wszystkich form drobnoustrojów, w tym także spor (form przetrwalnikowych) bakterii.
Gwarancję sterylności narzędzi uzyskuje się przez zachowanie właściwego toku postępowania przed sterylizacją, prawidłowo przeprowadzony proces sterylizacji oraz właściwe postępowanie z materiałem po przeprowadzonym procesie.
Narzędzia poddawane procesowi sterylizacji powinny mieć odpowiednie opakowanie, które umożliwia prawidłową sterylizację i stanowi ochronę produktu sterylnego przed wtórnym skażeniem po zakończeniu procesu sterylizacji, a przed użyciem. Tylko sprzęt przeznaczony do natychmiastowego użycia po procesie sterylizacji, może nie być pakowany.
Sterylizator kulkowy używa do inaktywacji mikroorganizmów małych szklanych kulek (średnica 1.2-1.5mm) i wysokiej temperatury (217°C-240°C) w krótkim czasie ekspozycji (np. 45-60 sekund). Zwrócić należy jednak uwagę, iż z uwagi na budowę takich sterylizatorów, nawet po jednorazowym otwarciu sterylizatora, pozostały w nim sprzęt traci cechy jałowości. Z tego też powodu stosowane w gabinetach kosmetycznych i fryzjerskich sterylizatory kulowe nie mogą być traktowane jako urządzenia zapewniające przeprowadzenie sterylizacji w pełni odpowiadającej celowi tego procesu.
7. Czy sterylizacja poprzez promienie UV jest prawidłowa?
Na wstępie wskazać należy, iż „dezynfekcja” to proces redukcji ilości biologicznych czynników chorobotwórczych przez zastosowanie metod fizycznych i chemicznych proces zniszczenia zdolnych do namnażania się form biologicznych czynników chorobotwórczych (pozostają spory bakteryjne i lentiwirusy), a „sterylizacja” to proces zniszczenia wszystkich zdolnych do namnażania się form biologicznych czynników chorobotwórczych.
Wykorzystywanie promieniowania UV do dezynfekcji powietrza, wody, czy określonej powierzchni, z uwagi na jego skuteczność nie może być uznane za równoważne prawidłowo przeprowadzonemu procesowi sterylizacji.
Promieniowanie nadfioletowe o długości faliod 250 do 260 nm wykorzystywane wlampach bakteriobójczych służy do dezynfekcji powietrza. Do dezynfekcji powierzchni potrzebne jest duże natężeniepromieniowania UV, źródło promieniowania musibyćblisko powierzchni. Nadto promienie UVmogąbyćużytetylko dodezynfekcji powierzchnigładkich (stalowych, szklanych), natomiast w bardzo ograniczonym zakresie działają nadrobnoustrojeznajdujące się na powierzchniach porowatych.
Urządzenia emitujące promieniowanie UV mogą być wykorzystywane do przechowywania czystych narzędzi.
8. Czy w zakładach świadczących usługi fryzjerskie i kosmetyczne sterylizacja narzędzi i sprzętu jest obowiązkowa?
Narzędzia i sprzęt stosowany przy zabiegach związanych z naruszeniem ciągłości tkanek, a także taki który stwarza takie zagrożenie powinien być sterylny. W przypadku narzędzi, które nie mogą być poddane procesowi sterylizacji dopuszcza się wysoki poziom dezynfekcji, w którym zostaną zabite wszystkie drobnoustroje (bakterie wegetatywne, prątki gruźlicy, grzyby, wirusy, spory).
Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 1866) osoby inne niż udzielające świadczeń zdrowotnych podejmujące czynności, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, są obowiązane do wdrożenia i stosowania procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi. W myśl natomiast ust. 2 tegoż artykułu procedury, o których mowa w ust. 1, powinny regulować sposób postępowania przy wykonywaniu czynności, w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, zasady stosowania sprzętu poddawanego sterylizacji oraz sposoby przeprowadzania dezynfekcji skóry i błon śluzowych oraz dekontaminacji pomieszczeń i urządzeń. Na wniosek podmiotu obowiązanego do wdrożenia i stosowania procedur, właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny opiniuje te procedury.
9. Jakie są wymogi sanitarne dla prowadzenia mobilnych usług fryzjerskich i kosmetycznych?
Przy świadczeniu usług fryzjerskich i kosmetycznych należy zachować wymogi określone w Ustawie z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 poz. 947 ze zm.).
W chwili obecnej nie obowiązuje akt wykonawczy, który zastąpiłby rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 roku w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych, jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej (Dz.U. z 2004 r., Nr 31, poz. 273), które to do 1.1.2012 r. określało szczegółowe warunki podczas świadczenia usług fryzjerskich, kosmetycznych, a także świadczonych w zakładach tatuażu i odnowy biologicznej.
Obecnie trwają prace nad wydaniem nowego rozporządzenia w powyższej sprawie (z pracami nad tym rozporządzeniem można zapoznać się na stronie internetowej www.bip.mz.gov.pl).
Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, iż przy świadczeniu usług fryzjerskich i kosmetycznych należy bezwzględnie zapewnić utrzymanie należytego stanu higieniczno-sanitarnego narzędzi i sprzętu używanych podczas świadczeniu usług, w szczególności poprzez zapewnienie odpowiednich warunków do mycia, dezynfekcji oraz przechowywania czystych wydezynfekowanych narzędzi i sprzętu oraz przestrzegać wymogów sanitarno-higienicznych przez osoby świadczące usługi. Ponadto, osoby inne niż udzielające świadczeń zdrowotnych, podejmujące czynności, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, są obowiązane do wdrożenia i stosowania procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi. Przedmiotowe procedury powinny regulować sposobów postępowania przy wykonywaniu czynności, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, zasady stosowania sprzętu poddawanego sterylizacji oraz sposoby przeprowadzania dezynfekcji skóry błon śluzowych oraz dekontaminacji pomieszczeń i urządzeń.
10. Jakie badania lekarskie powinny być przeprowadzone dla pracowników zatrudnionych w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej i tatuażu?
Zgodnie z Ustawą z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 roku poz. 1502) pracownik powinien mieć zaświadczenie lekarskie z orzeczeniem o zdolności do pracy na danym stanowisku pracy. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku pracy.
Odnosząc się do kwestii badań do celów sanitarno-epidemiologicznych u osób podejmujących lub wykonujących prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, to obowiązek ich wykonania wynika wprost z art. 6 obowiązującej ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Do czasu wydania rozporządzenia zgodnie z upoważnieniem ustawowym zawartym w art. 10 ust. 2 tejże ustawy obowiązek posiadania aktualnych orzeczeń lekarskich wydawanych przez lekarzy medycyny pracy, poświadczających brak przeciwwskazań do wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, powinien być realizowany w możliwym do spełnienia zakresie, zgodnie z zapisami rozdziału 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.