Nowe normy żywienia

Wraz z rozpoczęciem roku szkolnego, swoją działalność wznawiają stołówki w placówkach edukacyjnych. Warto przy tej okazji przypomnieć, że zgodnie z § 2. 1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz.U. 2016 poz. 1154) „Środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w jednostkach systemu oświaty muszą spełniać odpowiednie wymagania dla danej grupy wiekowej, wynikające z aktualnych norm żywienia dla populacji polskiej”.

Normy żywienia, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, określają jakie jest zapotrzebowanie organizmu na energię, składniki odżywcze i regulujące w zależności od wieku, płci, stanu fizjologicznego, aktywności fizycznej oraz masy ciała. Żywienie zgodne z normami ma na celu zapobiegać chorobom wynikającym z nadmiaru bądź niedoboru składników pokarmowych. Z uwagi na nieustanny rozwój nauk w dziedzinie żywienia jak i stanu odżywienia populacji Polski, normy są wciąż aktualizowane. Obecne wydanie zostało opublikowane w grudniu 2020 r. przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH).

Jakie zmiany wniosła nowa edycja norm żywienia? Dla większości składników odżywczych nowe normy są zgodne z poprzednimi, opracowanymi w roku 2017. Biorąc pod uwagę żywienie w placówkach oświatowych, kluczowa zmiana dotyczy normy na węglowodany. W poprzednich wydaniach, zapotrzebowanie na węglowodany wyrażano w postaci gramów, co wynikało z zapotrzebowania mózgu na glukozę. Podawany poziom tego makroskładnika jest jednak niewystarczający biorąc pod uwagę zaspokojenie potrzeb energetycznych organizmu przez pozostałe makroskładniki tj.: tłuszcze i białka. Stąd też nowe normy na węglowodany wyrażone są w postaci procentowego udziału energii pochodzącej z tego składnika odżywczego w diecie.

Ponadto w aktualnej monografii norm szerzej omówiono zagadnienia dotyczące planowania i oceny spożycia.

Pozostałe zmiany w nowym wydaniu norm dotyczą osób dorosłych. Eksperci zwrócili uwagę na dodatkowe zapotrzebowanie na energię i tłuszcze u kobiet w I trymestrze ciąży. Zmiany obejmują także zapotrzebowanie na sód i chlor u osób powyżej 51 roku życia. Dostęp do pełnej wersji aktualnych norm jest bezpłatny na stronie:

https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf

Podsumowując, pomocna w konstruowaniu jadłospisu jest graficzna forma będąca zestawieniem zaleceń żywieniowych. Do tej pory była to Piramida Zdrowego Żywienia. W jej miejsce eksperci z NIZP-PZH zaproponowali Talerz Zdrowia. Nowa grafika w sposób obrazowy i precyzyjny prezentuje, jak należy komponować zdrowe menu.

Talerz Zdrowia dostępny jest do pobrania na stronie:

https://ncez.pzh.gov.pl/sdm_downloads/nowe-zalecenia-zywieniowe/

Źródło:

Opracowała: Ewelina Szałańska