O czym musi wiedzieć producent - rolnik?
O czym musi wiedzieć producent - rolnik?
Jednym ze sposobów zwiększenia dochodów, które cieszą się dużą popularnością wśród mniejszych gospodarstw jest sprzedaż produktów rolniczych bezpośrednio konsumentowi, z pominięciem pośredników. Należy jednak pamiętać, że wszystkie produkty muszą być wytwarzane i wprowadzane do obrotu zgodnie z obowiązującymi przepisami. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie przypomina o obowiązku rejestracji w Państwowej Inspekcji Sanitarnej działalności rolniczej polegającej m.in. na produkcji oraz wprowadzaniu żywności do obrotu na placu targowym – art. 61 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2017 r. poz. 149, z późn. zm.).
Produkcja pierwotna
Produkcja pierwotna oznacza produkcję, uprawę lub hodowlę produktów podstawowych, w tym zbiory, dojenie i hodowlę zwierząt gospodarskich przed ubojem. Oznacza także łowiectwo i rybołówstwo oraz zbieranie runa leśnego – art. 3 pkt 17 Rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z dnia 1 lutego 2002 roku).
Sprzedaż bezpośrednia
Sprzedaż bezpośrednia to dokonywanie sprzedaży przez producenta małych ilości surowców do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednio zaopatrującego konsumenta końcowego – art. 1 ust. 2 lit c Rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z dnia 30 kwietnia 2004 roku, str. 1).
Rejestracja i zatwierdzenie
Wnioski należy składać do właściwych państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych dla miejsca działalności rolniczej. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie urzędujący przy ul. Makuszyńskiego 9 obsługuje 2 powiaty – Miasto Kraków i powiat krakowski obejmujący 17 gmin – art. 62 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2017 r. poz. 149, z późn. zm.). Brak złożenia wniosku o zatwierdzanie i/lub wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej może skutkować konsekwencjami w postaci kary pieniężnej – art. 103 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2017 r. poz. 149, z późn. zm.).
Rejestracja (zatwierdzanie i/lub wpis zakładów) jest bezpłatna i odbywa się poprzez złożenie wniosku na urzędowym formularzu dostępnym na stronie internetowej lub bezpośrednio w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie przy ul. Makuszyńskiego 9. Nie ma obowiązku rejestracji dla żywności produkowanej, przetwarzanej i przechowywanej w gospodarstwie domowym na potrzeby własne oraz do własnego spożycia w tym gospodarstwie. Istnieją dwa rodzaje wniosków:
Wniosek o zatwierdzenie i o wpis zakladu,
(Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegających urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 106, poz. 730)).
Wniosek składają rolnicy prowadzący działalności w zakresie:
- dostaw bezpośrednich (produkcja małych ilości surowców do konsumenta lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednio zaopatrującego konsumenta, np. sprzedaż przez rolnika małej ilości płodów rolnych na targu),
- gospodarstw agroturystycznych,
- produkcji pierwotnej (oznacza produkcję, uprawę lub hodowlę produktów podstawowych bez prowadzenia sprzedaży, w tym zbiory, dojenie i hodowlę zwierząt gospodarskich przed ubojem. Oznacza także łowiectwo i rybołówstwo oraz zbieranie runa leśnego).
Szczegółowe informacje można też uzyskać w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie pod numerem telefonu: (12) [417-24-24] wew. 143, 155, 158, 151, 143, 126, 142, 146.
Wytyczne Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej
Mając na względzie oczekiwania społeczne zgłaszane m.in. przez organizacje rolnicze oraz w celu ułatwienia stosowania ww. przepisów, a także ze względu na to, że dotychczas nie zostały opracowane krajowe wytyczne w tym zakresie zgodnie z przepisami art. 8 rozporządzenia nr 852/2004 w Głównym Inspektoracie Sanitarnym opracowane zostały: Wytyczne Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej przy produkcji żywności niezwierzęcego pochodzenia w warunkach domowych z wykorzystaniem surowców roślinnych z własnych upraw
Wytyczne Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Krakowie, informuje, iż w związku z corocznym sezonem zbiorów owoców miękkich należy zwrócić szczególną uwagę na obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności na etapie produkcji pierwotnej. W ostatnich latach obserwuje się bowiem problem rozprzestrzeniającego się ogniska wirusowego zapalenia wątroby typu A (WZW A) oraz licznych zakażeń u ludzi na terenie Unii Europejskiej, w tym również w Polsce. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny opracował strategie nadzoru nad bezpieczeństwem żywności w obszarze owoców miękkich:
Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa żywności na etapie produkcji pierwotnej
Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy produkcji i sprzedaży bezpośredniej?
Pomieszczenia
Pomieszczenia należy zabezpieczyć przed dostępem szkodników. Ściany, posadzki, sufity, drzwi i okna powinny być w dobrym stanie technicznym oraz łatwe do czyszczenia i dezynfekcji. Okna i drzwi powinny być szczelne. W miejscach prowadzenia sprzedaży bezpośredniej należy zapewnić wyodrębnione miejsce na sprzęt i środki do czyszczenia i dezynfekcji; co najmniej jedną umywalkę przeznaczoną do mycia rąk, z ciepłą i zimną wodą, zaopatrzoną w środki do mycia rąk i ich higienicznego suszenia; toaletę spłukiwaną wodą, której drzwi wejściowe nie otwierają się bezpośrednio do pomieszczenia, w którym znajdują się produkty pochodzenia zwierzęcego, wyposażoną w naturalną lub mechaniczną wentylację; toaletę spłukiwaną wodą, zlokalizowaną w pobliżu miejsca produkcji lub miejsca prowadzenia sprzedaży bezpośredniej oraz wyposażoną w naturalną lub mechaniczną wentylację.
Mycie, dezynfekcja, sprzęt
Miejsca prowadzenia sprzedaży bezpośredniej wymagają starannego czyszczenia i dezynfekcji. Stanowiska do mycia i przygotowania produktów do sprzedaży powinny się znajdować w miejscu wydzielonym i oddalonym od umywalek do mycia rąk. Dezynfekcja drobnego sprzętu, w tym noży, powinna być przeprowadzana w wodzie, w temperaturze nie niższej niż 82 °C lub przy użyciu innej metody zapewniającej podobny skutek. Instalacje, urządzenia i sprzęty mające kontakt z produktami żywnościowymi powinny być wykonane z materiałów wykluczających możliwość zanieczyszczenia tych produktów oraz utrzymywane w dobrym stanie technicznym.
Przepisy prawne
Przepisy dotyczące sprzedaży bezpośredniej znajdują się w Rozporządzeniu MRiRW z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. z dnia 12 stycznia 2007r.). Z kolei przepisy dotyczące dostaw bezpośrednich odnajdziemy w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych (Dz. U. Nr 112, poz. 774). Akty prawne zawierające przepisy sanitarne to Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30 kwietnia 2004 r., str. 1), Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności, a także Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2017 r. poz. 149, z późn. zm.).