KRZTUSIEC – ostra zakaźna choroba układu oddechowego
02.08.2024
Profilaktyka krztuśca polega na regularnych szczepieniach ochronnych. Krztusiec jest tak groźną chorobą dla niemowląt, że szczepienia przeciwko krztuścowi są powszechnie stosowane u prawie wszystkich niemowląt na całym świecie.
Przed wprowadzeniem masowych szczepień w 1960 roku, krztusiec był częstą przyczyną zgonów u dzieci poniżej 1 roku życia. W kolejnych latach liczba zachorowań zmniejszyła się ponad 100-krotnie. Od połowy lat 90-tych, także w krajach stosujących masowe szczepienia, obserwuje się wzrost zachorowań na tę chorobę, szczególnie u starszych dzieci oraz dorosłych. Obecnie w Polsce każdego roku rejestruje się około 2 000 – 3 000 zachorowań na krztusiec.
Szczepionka przeciw krztuścowi zawsze jest podawana w jednym wstrzyknięciu jako szczepionka przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP). Szczepionka DTP zawiera pełnokomórkowy składnik krztuśca (tzw. DTwP) lub bezkomórkowy składnik krztuśca (tzw. DTaP). Szczepionka przeciw krztuścowi należy do szczepień obowiązkowych dla dzieci i nastolatków. Ponieważ z upływem czasu obserwujemy obniżenie odpowiedzi odpornościowej, schemat szczepienia obejmuje podawanie kolejnych dawek szczepionki DTP lub DTaP dzieciom w 2, 3-4, 5, 16 -18 miesiącu życia oraz szczepionki DTaP w 6 roku życia. Szczepionka dTap (z obniżoną zawartością antygenów krztuśca) podawana jest jako obowiązkowa nastolatkom w 14 roku życia.
Ochrona poszczepienna jest niestety niepełna. Dzieje się tak dlatego, że krztusiec jest chorobą toksyn. Wytworzenie swoistych przeciwciał dzięki pamięci immunologicznej, nawet po 1–2 dniach jest już spóźnione i nie zapobiega uszkodzeniu dróg oddechowych przez toksyny. Z tego samego powodu także naturalne przechorowanie krztuśca zapewnia nietrwałą odporność, która przemija w ciągu 5–10 lat od zachorowania, gdy stężenie przeciwciał neutralizujących toksyny staje się zbyt małe. Oznacza to, że po upływie 5–10 lat od ostatniej dawki, przyjęte w przeszłości szczepienia nadal chronią przed krztuścem o ciężkim przebiegu, natomiast zwykle nie zabezpieczają przed zakażeniem i łagodnym zachorowaniem, które może się objawiać na przykład samym przewlekłym, suchym kaszlem. Wiemy, że chorują zwykle osoby z niepełnymi szczepieniami oraz że ryzyko zachorowania rośnie wraz z upływem czasu od ostatniej dawki szczepionki.
W celu utrzymania odporności przeciw krztuścowi zalecane jest również szczepienie przypominające w 19 roku życia oraz dla osób dorosłych co 10 lat.
Nie są znane przyczyny wzrostu zachorowań na krztusiec. Prawdopodobnie stosowane dotąd szczepionki pozwoliły uchronić niemowlęta przed krztuścem o ciężkim przebiegu, natomiast nie chronią dorosłych przed zakażeniem pałeczką krztuśca i łagodnymi postaciami choroby. Nieleczeni dorośli chorzy zakażają osoby z otoczenia. Wiemy, że po 10–15 latach po przechorowaniu krztuśca możliwe jest ponowne zachorowanie. Aktualnie obserwujemy w Polsce wyraźny wzrost liczby zachorowań na krztusiec. Najwięcej zachorowań występuje wśród osób szczepionych w dzieciństwie, które obecnie mają 10–20 lat.
Z danych PZH wynika iż:
W 2023 na terenie Dolnego Śląsku odnotowano 44 przypadki krztuśca, z czego 7 zakończyło się hospitalizacją.
W 2022 roku w Polsce odnotowano 169 przypadków, a w 2023 ogółem – 328. Średnio ok. 40% przypadków zakończyło się hospitalizacjami.
Pamiętaj, że:
- Krztusiec jest najbardziej niebezpieczny dla nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci,
- Odporność poszczepienna zmniejsza się z upływem czasu, dlatego konieczne są dawki przypominające szczepionki,
- Szczepienia kobiet w ciąży, osób z ich otoczenia oraz pracowników oddziałów pediatrycznych zmniejszają ryzyko zachorowania niemowląt.
Źródło:
Szczepionka przeciw krztuścowi - Szczepienia.Info (pzh.gov.pl)
