Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Warszawie

17 grudnia 2024 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie podpisał zarządzenia w sprawie ustanowienia dwóch nowych rezerwatów przyrody – Fidest i Brody Czerwińskie. Zarządzenia te wejdą w życie w terminie 14 dni od momentu publikacji. Utworzenie rezerwatów było możliwe dzięki pracy zespołów roboczych złożonych z przedstawicieli Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych w Łodzi i w Warszawie, pracowników Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie oraz współpracy z Nadleśnictwami Drewnica i Płock.

W uroczystym podpisaniu zarządzeń w sprawie utworzenia ww. rezerwatów wzięli udział Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie Tomasz Jóźwiak, Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Łodzi Jacek Chudy oraz Zastępca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska-Regionalny Konserwator Przyrody w Warszawie Aneta Adamska.

„Te dwa rezerwaty przyrody to początek działań zmierzających do uzupełnienia sieci obszarów chronionych w województwie mazowieckim o nowe obszary. Trwają prace prowadzące do utworzenia i powiększenia kilkunastu kolejnych. Dzięki temu ochrona najcenniejszych przyrodniczo miejsc w naszym regionie zostanie wzmocniona” mówi Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie Jacek Lolo.

Rezerwat przyrody Fidest (270,31 ha) położony jest w gminie Wyszków, powiecie wyszkowskim, na terenach zarządzanych przez Nadleśnictwo Drewnica. Znajduje się w graniach obszaru Natura 2000 Dolina Dolnego Bugu PLB140001. Został utworzony, aby zachować naturalne cechy kompleksu zbiorowisk hydrogenicznych położonych w dolinie rzeki Bug, wykazującego wysokie walory faunistyczne i krajobrazowe. Granice rezerwatu wyznaczają drogi leśne, ciek wodny i linie oddziałowe. Znajdujący się tu kompleks olsów na skraju doliny Bugu jest jednym z lepiej zachowanych lasów bagiennych w tym regionie. Bardzo cenny element stanowią łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe, które wykształciły się na glebach torfowych. Wydmy porastają bory świeże i mieszane – rosnące tu dęby nadają krajobrazowi cech puszczańskich. Nieleśnym siedliskiem są użytkowane ekstensywnie świeże łąki. Zwierzęta reprezentowane są licznie przez ptaki, w tym gatunki charakterystyczne dla terenów podmokłych, jak żuraw czy bocian czarny, które znajdują tu dogodne żerowiska. Dzięcioły upodobały sobie liczne martwe i zamierające drzewa, oferujące dogodne miejsca siedliskowe i bogatą bazę żerową. Obserwowany był tu również puszczyk. Awifaunę uzupełniają m.in. sikory, muchołówki i drozdy. Obecność wody sprzyja również płazom, w tym ropusze szarej i szeregu gatunkom żab. Gady reprezentowane są m.in. przez zaskrońca i jaszczurkę zwinkę. Z uwagi na niedostępność terenu pojawiają się tu również duże ssaki, takie jak łosie i jelenie, obserwowane były także wilki, mające dogodne kryjówki w niedostępnych rozlewiskach pośród drzew. Spośród gatunków roślin objętych ochroną ścisłą rośnie tu m.in. wełnianka wąskolistna, kruszczyk szerokolistny, fiołek błotny, groszek błotny czy też podkolan biały.

Rezerwat przyrody Brody Czerwińskie (71,14 ha) położony jest w gminie Czerwińsk nad Wisłą, w powiecie płońskim, na terenach znajdujących się w zarządzie Nadleśnictwa Płock. Znajduje się w granicach obszarów Natura 2000 Kampinoska Dolina Wisły PLH140029 oraz Dolina Środkowej Wisły PLB140004. Jego granice są dość łatwe do zauważenia – wyznacza je Wisła, wał przeciwpowodziowy, linia lasu i drogi leśne. Rezerwat obejmuje kompleks leśny, w którym przeważają ponad 130-letnie drzewostany liściaste – grądy i łęgi, a najstarsze drzewa osiągają wiek około 175 lat. W części rezerwatu prześwietlony fragment grądu składem gatunkowym, strukturą pionową i przestrzenną roślinności przypomina grąd miodnikowy, w którym obserwować można stosunkowo rzadkie rośliny ciepłolubne, takie jak bukwica pospolita, konwalia majowa czy też ciemiężyk białokwiatowy. Spośród gatunków chronionych rośnie tu podkolan biały (populacja wyspowa), kilka gatunków mchów i grzyb – ozorek dębowy. W rezerwacie znajdują schronienie zwierzęta – 26 gatunków ptaków, 8 – ssaków, po 2 gatunki gadów i płazów. Co ważne, drzewostany rezerwatu nie były, poza jednym wydzieleniem, użytkowane gospodarczo, znikomy jest udział obcych gatunków inwazyjnych, co powoduje, że można tu obserwować procesy o cechach naturalnych. Warto wspomnieć o walorach krajobrazowych tego miejsca – ta swoista wyspa leśna, otoczona terenami rolniczymi, obejmuje tarasy zalewowe, skarpę doliny Wisły poprzecinaną wąwozami oraz wysoczyznę polodowcową.

Ciekawa jest geneza nazwy rezerwatu Brody Czerwińskie – w średniowieczu w okolicach miejscowości na Wiśle znajdował się bród, który wykorzystał król Władysław Jagiełło w lipcu 1410 r., przeprawiając się z wojskami polskimi w stronę Państwa Krzyżackiego, by stoczyć słynną bitwę pod Grunwaldem.

Wokół obu rezerwatów wyznaczone zostały otuliny, które mają chronić przyrodę tych miejsc przed negatywnym oddziaływaniem z zewnątrz. Wpłynie to także pozytywnie na przyrodę obszarów Natura 2000, w granicach których znajdują się nowe rezerwaty wraz z otulinami.

Utworzenie rezerwatów zostało poprzedzone wizjami terenowymi, zbieraniem i analizą danych, weryfikacją dostępnych informacji. Dzięki staraniom Nadleśnictwa Drewnica dokumentacja rezerwatu Fidest pochodząca z 1996 r. została zaktualizowana, zaś RDOŚ w Warszawie pozyskał środki, dzięki którym opracowana została dokumentacja rezerwatu Brody Czerwińskie.

Projekty zarządzeń zostały zaopiniowane przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i Regionalną Radę Ochrony Przyrody oraz uzgodnione przez Wojewodę Mazowieckiego. Były także przedmiotem konsultacji społecznych, w ramach których każdy zainteresowany mógł zgłaszać uwagi i wnioski.