Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Warszawie

Obszary wodno-błotne to ekosystemy zajmujące pośrednie miejsce pomiędzy siedliskami lądowymi i wodnymi (m.in. torfowiska, olsy, łęgi, strefy przybrzeżne i otoczenie różnorodnych zbiorników wodnych oraz rzek), a także rzeki, jeziora czy stawy. Siedliska takie stanowią m.in. rezerwuary wody, ostoje bioróżnorodności oraz miejsca występowania chronionych gatunków.

Dla upamiętnienia podpisanej w 1971 roku Konwencji o obszarach wodno-błotnych (Konwencji Ramsarskiej) 2 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Mokradeł. Jego tematem przewodnim w 2023 roku jest odtwarzanie mokradeł. Dynamicznie zachodzące zmiany klimatyczne, przejawiające się m.in. malejącą ilością opadów atmosferycznych w połączeniu z gospodarką człowieka powodują na wielu obszarach Polski przesuszanie, w konsekwencji zarastanie i stopniowe zanikanie wielu z tych cennych siedlisk. Dlatego tak ważne są działania z zakresu ochrony czynnej, wyłączanie z gospodarczego użytkowania najcenniejszych siedlisk poprzez tworzenie rezerwatów przyrody i obszarów Natura 2000, a także innych form ochrony, w tym m.in. użytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo - krajobrazowych oraz budowanie świadomości znaczenia i potrzeby zachowania mokradeł.

W województwie mazowieckim sieć obszarów wodno-błotnych tworzą różnorodne torfowiska – niskie, przejściowe i wysokie, jeziora rynnowe Pojezierza Gostynińsko – Włocławskiego, tysiące niewielkich bagien, różnego pochodzenia niewielkich zbiorników wodnych tj. starorzecza, torfianki, stawy, dawne wyrobiska piasku, żwiru oraz ekosystemy mokradłowe towarzyszące dolinom setek rzek, rzeczek i strug. Wszystkie wyróżniają się bogactwem siedlisk i gatunków. To na mazowieckich mokradłach (torfowisko Pakosław) znajduje się największe w Polsce stanowisko ginącego w kraju gatunku - języczki syberyjskiej. Zagrożona wyginięciem strzebla błotna występuje w kilkunastu niewielkich mazowieckich zbiornikach wodnych. W dolinie Zwoleńki bytuje jedna z najliczniejszych w Polsce populacji żółwia błotnego. Na Równinie Kurpiowskiej jest jedno z największych torfowisk wysokich w kraju (Torfowisko Karaska) stanowiące ostoję ostatniej na Mazowszu i jednej z ostatnich w kraju populacji cietrzewi. Na torfowiskach regionu rosną również takie cenne rośliny chronione, jak: lipiennik Loesela i haczykowiec błyszczący, żyją niewielkie ślimaki - poczwarówki: zwężona, jajowata i Geyera.

Jeśli dodać do tego, że dolina Wisły na odcinku Mazowieckim jest największym w Polsce lęgowiskiem rybitwy białoczelnej, a wraz z dolinami Bugu i Narwi stanowi ważną w kraju ostoję rybitw: rzecznej i czarnej, mewy siwej, błotniaka łąkowego, derkacza, zimorodka, bociana białego i kilku innych gatunków ptaków wodno – błotnych, to łatwiej zrozumieć, dlaczego mokradła są tak ważnym elementem naszej przyrody.

Dla uczczenia Światowego Dnia Mokradeł Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie planuje w 2023 r. akcję posprzątania kilku z tych cennych terenów – rezerwatów przyrody: Łęgi Czarnej Strugi (lasy łęgowe), Skarpa Ursynowska (łąki i torfowiska), Horowe Bagno (wilgotne lasy, torfowiska) oraz obszaru Natura 2000 Strzebla Błotna w Zielonce PLH140040.

Obszary wodno – błotne objęte są także działaniami informacyjnymi i edukacyjnymi realizowanymi w ramach projektu dofinansowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie pn. Mazowieckie rezerwaty przyrody – ochronić najcenniejsze. W 2023 roku m.in. w rezerwatach: Bagno Bocianowskie, Czarci Dół, Łęgacz nad Jeziorką, Łęgi Oborskie, Młochowski Łęg, Szerokie Bagno, Przełom Witówki, Wieliszewskie Łęgi i Barania Ruda zostaną ustawione tablice edukacyjne i słupki z kodami QR stanowiącymi element funkcjonowania aplikacji mobilnej pn. Mazowieckie rezerwaty przyrody.

Działania edukacyjne są ważnym elementem budowania świadomości w zakresie znaczenia terenów podmokłych. Wiedza o tym jak cenne są to obszary i jak łatwo można je utracić, z pewnością przyczynia się do ograniczenia negatywnego oddziaływania na nie i podejmowania działań ochronnych.