Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Warszawie

28 lutego 2022 r.  Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie ustanowił zadania ochronne dla rezerwatu przyrody Dąbrowa Polańska, położonego w Gminie Iłża, powiat radomski. Przewidziane zabiegi z zakresu ochrony czynnej ukierunkowane są na powstrzymywanie zdiagnozowanych zagrożeń i zachowanie celu ochrony rezerwatu - siedlisk świetlistej dąbrowy oraz związanych z nimi cennych gatunków roślin.

Rezerwat przyrody Dąbrowa Polańska został powołany do życia w 2001 r. dla  zachowania zanikającego w Polsce zespołu świetlistej dąbrowy z licznym udziałem roślin chronionych i rzadkich. Dzisiejsze walory przyrodnicze rezerwatu są efektem działalności człowieka. Świetliste dąbrowy należą do zbiorowisk antropozoogenicznych ukształtowanych i istniejących głównie pod wpływem wypasu, dzięki któremu wytwarzało się specyficzne dla nich trawiaste runo i niezbyt duże zwarcie drzewostanu. Zaniechanie w drugiej połowie XX wieku wypasu bydła w lasach było główną przyczyną spontanicznych zmian w środowisku - zmniejszyła się siła redukcji podrostów drzew i krzewów oraz utracono stały dopływ diaspor gatunków łąkowych, przenoszonych z łąk do lasów przez zwierzęta. Innym rodzajem niekorzystnych zmian w siedliskach świetlistych dąbrów jest obecność gatunków iglastych. Drzewostany z dominacją sosny degenerują te siedliska, upodobniając je do borów mieszanych zarówno pod względem struktury, jak i składu florystycznego. Sosny wpływają niekorzystnie na stan gleby, powodując jej zakwaszenie i zmniejszenie tempa mineralizacji ściółki. Kwaśny opad igliwia sosnowego powoduje osłabienie procesów mineralizacji w glebie.

W rezerwacie Dąbrowa Polańska obserwujemy ekspansywny rozwój leszczyny, recesję zespołu świetlistej dąbrowy w związku z zarastaniem otwartego do tej pory dna lasu oraz brak dopływu nasion roślin ciepłolubnych terenów łąkowych. Zmiana warunków świetlnych zadecydowała o stopniowym zaniku w runie najbardziej charakterystycznych dla tego typu lasu gatunków światłolubnych. Duży udział sosny w drzewostanie pociąga za sobą konieczność przebudowy w kierunku optymalnego dostosowania do warunków środowiskowych. W zadaniach ochronnych założono, że regeneracja biocenoz leśnych w kierunku odtworzenia właściwego stanu siedliska świetlistej dąbrowy będzie skorelowana z czynnikiem naturalnym, jakim jest zamieranie sosny spowodowane przez kornika ostrozębnego i jemiołę. Odtworzenie naturalnych układów tego siedliska będzie polegało na bieżącym eliminowaniu z drzewostanu osobników zainfekowanych przez jemiołę oraz kornika, co z jednej strony pozwoli spowolnić proces rozprzestrzeniania się czynników mogących doprowadzić do zamarcia sosny w ilości powodującej rozpad drzewostanów, z drugiej zaś strony, pozwoli na stopniową i kontrolowaną redukcję udziału tego gatunku.

Zadania ochronne zostały wydane na okres 5 lat. Są realizowane przez zarządzającego terenem tj. Nadleśnictwo Marcule. Realizacja zadań ochronnych powinna doprowadzić do poprawienia stanu zachowania świetlistej dąbrowy, obecnie ustępującej na rzecz innych siedlisk niezwiązanych z ochroną prowadzoną na tym obszarze oraz zwiększenia areału zajmowanego przez gatunki ciepłolubne.