Ogólnopolski Konkurs Jakości Prac Scaleniowych, tzw. Konkurs Scaleniowy, organizuje corocznie od 1970 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przy współudziale Stowarzyszenia Geodetów Polskich. Konkurs jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2014–2020. Do tegorocznej edycji zostało zgłoszonych 17 prac.

Cele konkursu

Konkurs Scaleniowy to:

• dodatkowa forma promowania prac urządzeniowo-rolnych związanych z tworzeniem korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie;
• możliwość systematycznego doskonalenia jakości prowadzenia prac scaleniowych;
• promocja najlepszych stosowanych praktyk;
• wymiana doświadczeń zdobytych przy realizacji konkretnych projektów scaleń gruntów finansowanych obecnie także ze środków wspólnotowych.

Ocena projektów

Główny Sąd Konkursowy dokonał oceny nadesłanych projektów scaleń gruntów oraz założeń do projektów scaleń gruntów na sześciu posiedzeniach od 18 do 26 października 2022 roku.

Wyniki 46. Konkursu Scaleniowego

W tym roku zostało zgłoszonych:

• 11 prac w kategorii projektów scaleń gruntów zakończonych w latach 2018–2022;
• 6 prac w kategorii założeń do projektów scaleń gruntów przewidzianych do realizacji w ramach działania „Inwestycje w środki trwałe”, poddziałania „Wsparcie na inwestycje związane z rozwojem, modernizacją i dostosowywaniem rolnictwa i leśnictwa”.

W kategorii projektów sąd konkursowy przyznał pierwsze miejsce zespołowi geodetów Krakowskiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych w Krakowie za wykonanie projektu scalenia gruntów obiektu Strzelce Wielkie w gminie Szczurowa, w powiecie brzeskim (powierzchnia obiektu: 1 706 ha). W tej kategorii przyznane zostały także drugie i trzecie miejsce oraz 3 wyróżnienia.

W kategorii założeń do projektów pierwsze miejsce należy do zespołu geodetów Częstochowskiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych w Częstochowie za opracowanie założeń do projektu scalenia gruntów obiektu Stanisławów, Zarębice w gminie Przyrów, w powiecie częstochowskim (powierzchnia obiektu: 1 529 ha). W tej kategorii sąd konkursowy przyznał również drugie i trzecie miejsce oraz 1 wyróżnienie.

Znaczenie scalania gruntów

Scalanie gruntów:

• Jest narzędziem ułatwiającym restrukturyzację i modernizację gospodarstw rolnych, w tym prowadzenia produkcji rolnej i ograniczenia kosztów ponoszonych w gospodarstwie, co podnosi ich konkurencyjność oraz otwiera drogę do wprowadzania nowoczesnych technologii.
• Umożliwia racjonalne wykorzystanie zasobów ziemi uprawnej poprzez dostosowanie rozłogu gruntów i istniejącej infrastruktury do potrzeb gospodarstw rolnych.
• Jest działaniem na rzecz poprawy struktury obszarowej gospodarstw rolnych, niezbędnym dla zapewnienia wzrostu konkurencyjności polskiego sektora rolnego.

Propagowanie scaleń gruntów

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podejmuje różne formy propagowania scaleń gruntów poprzez organizację m.in.:

• Ogólnopolskich Konkursów Jakości Prac Scaleniowych;
• szkoleń;
• konferencji naukowych;
• publikacji artykułów prasowych.

Działania te mają na celu podniesienie wiedzy podmiotów zaangażowanych w realizację scaleń gruntów oraz wymianę zdobytych doświadczeń na poziomie ogólnopolskim.

Wsparcie finansowe dla scalania gruntów

Od 1 maja 2004 r., czyli od wejścia Polski do UE, do 2022 r. na działanie „Scalanie gruntów” zostało przeznaczonych ponad 525 mln euro.

W obecnej perspektywie finansowej Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi na działanie 4.3 „Scalanie gruntów” w ramach PROW 2014–2020 przeznaczył 285 mln euro (tj. 1,3 mld zł). Ze względu na wagę tych operacji dla rozwoju polskiej wsi zostały przeznaczone dodatkowe środki na scalenia gruntów w PROW w kwocie 137 mln euro, na tzw. okres przejściowy – do 30 czerwca 2025 r., co pozwoli zrealizować scalenia gruntów na powierzchni ok. 56 tys. ha gruntów.

Obecnie trwają prace nad kształtem nowej perspektywy finansowej na lata 2023–2027, w której planowana jest kontynuacja realizacji scaleń gruntów.

Rezultaty dotychczasowych scaleń

Wydane dotąd na ten cel środki pozwoliły na uzyskanie następujących wyników:

• 305 zrealizowanych projektów scaleniowych, o łącznej powierzchni ponad 259 tys. ha gruntów;
• objęcie scaleniem gruntów blisko 58 tys. gospodarstw rolnych i prawie 658 tys. działek ewidencyjnych.
• poprawa rozłogu gruntów w poszczególnych gospodarstwach i zmniejszenie liczby działek ewidencyjnych o 43 proc.