Baryłka huculska
19.10.2023
W dniu 12 października 2023 r. na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: sery i inne produkty mleczne: „Baryłka huculska”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Ser o kształcie baryłki, walca lub beczułki z widocznym wzorem, może być wędzony o barwie zewnętrznej jasnobrązowej, na przekroju kremowej lub niewędzony o barwie białej do jasnokremowej
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Przyjmuje kształt w zależności od formy: walcowaty, beczułkowaty, baryłkowaty
Wielkość
W zależności od formy i jej ubicia, zazwyczaj ser o masie od 250 g do 1 kg
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Ser wędzony: barwa zewnętrzna jasnobrązowa, na przekroju kremowa
Ser niewędzony: barwa od białej do kremowej
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Półtwardy, sprężysty, delikatnie wilgotny w dotyku
Smak i zapach
Smak przyjemny, słony z wyczuwalną nutą ziół i traw; zapach charakterystyczny dla serów z mleka owczego, intensywny
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Mieszkańcy zamieszkujący wschodnie Karpaty zwani są od dawna Hucułami, czyli pasterze wschodnich Karpat. Początki pasterzowania wśród Hucułów sięgają wieków XIV i XV, kiedy to część wschodnich Karpat podlegała kolonizacji wołoskiej. Hucułowie wypasali różnego rodzaju bydło, ale przede wszystkim kozy, owce, konie, krowy i woły. Cały cykl wypasowy determinowany był warunkami atmosferycznymi. Początek wypasu, a właściwie pojawienie się zwierzyny na stokach, wypadało 6 maja na Świętego Jury, licząc wedle kalendarza liturgicznego kościoła grekokatolickiego. Wówczas na połoninach było mniej śniegu, a stoki były odsłonięte i dobrze nasłonecznione. Z kolei na 22 maja, czyli na Świętego Mikołaja, oficjalnie otwierano pasterzowanie, które uroczyście świętowano przez cały okres przełomu maja i czerwca. Zwyczajowo koniec pasterki przypadał na Matkę Boską Zielną, czyli na 28 sierpnia.
Jednym z obowiązków pasterzy jest dojenie owiec dwa lub trzy razy dziennie. Na początku wypasu zwierzę daje mleka dość dużo, potem jego ilość się sukcesywnie zmniejsza, aż laktacja całkowicie zanika na jesieni.
Aby wyprodukować tradycyjną baryłkę huculską podgrzewa się mleko do temperatury 30-40 stopni C, a następnie dodaje się podpuszczkę. Należy poczekać aż pojawi się skrzep, który miesza się do momentu oddzielenia serwatki. Kolejnym etapem jest nabicie sera i formowanie kulek, które parzy się w gorącej wodzie i wyciska. Następnie formuje się ser w drewnianych formach i wrzuca się do solanki. Po wyjęciu z solanki ser odkłada się na drewnianą półkę do odcieknięcia. Po około 4 godzinach ser gotowy jest do wędzenia.