Bronicka szynka wędzona
13.07.2021
W dniu 12 lipca 2021 roku na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: Produkty mięsne: „bronicka szynka wędzona”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Wygląd nieregularnego ściętego stożka. Właściwy dla soczystej, kruchej, jednak nie nadmiernie wilgotnej szynki
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Kształt ściętego stożka, nieforemnego. Po przekroju kształt koła lub elipsy
Wielkość
Długość 25-30 cm, po przekroju średnica do 20 cm.
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Barwa zewnętrzna jasnobrązowa do brązowej, tłuszcz szarokremowy. Barwa wewnętrzna mięsa różowa z odcieniem czerwonym, tłuszczu biała z ewentualnym odcieniem różowym.
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Konsystencja szynki na przekroju powinna być ścisła, związanie dość dobre. Plasterek grubości 3 mm może się rozpadać w miejscach łączenia, jednak poszczególne mięśnie nie mogą się rozpadać.
Smak i zapach
Smak i zapach charakterystyczny dla szynki peklowanej, lekko wyczuwalny zapach wędzenia, smak łagodny z wyczuciem soli.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Wędzenie jest czynnikiem utrwalającym mięso, nadającym mu specyficzny smak i zapach. Składniki dymu przenikają do mięsa, obsuszając jego powierzchnię. W wyniku wędzenia mięso traci dużo wody, powierzchnia wędzonek obsycha, w wyniku czego jest niekorzystnym podłożem dla rozwoju drobnoustrojów. Taki sposób utrwalania mięsa znany jest w Polsce od bardzo dawna.
O wieloletniej tradycji wyrabiania szynek w Polsce przeczytać można w wielu dostępnych publikacjach opisujących m.in. wielkanocne święconki. Dowiadujemy się z nich, że na wielkanocne święconki składały się: szynki, kiełbasy, salcesony, ryby w galarecie, pieczone w całości prosię oraz wielkanocne ciasta: mazurki, torty, przekładańce i słynne staropolskie baby. O tym, że szynki były już w dawnych latach serwowane i stanowiły ważny element uroczystych biesiad, czy obiadów świadczy fragment publikacji Marii Lemnis i Henryka Vitry, pt. W staropolskiej kuchni i przy polskim stole: „...W ciągu Wielkiego Tygodnia największy ruch panował w kuchni, z której dolatywały smakowite zapachy przygotowywanych na święta potraw.... Tak zwane święcone ustawiano na wielkim stole w jadalni. Składały się na nie szynki, kiełbasy, salcesony, ryby w galarecie, pieczone w całości prosię oraz wielkanocne ciasta....”.
Bronickie wędzonki na stałe zagościły na stołach mieszkańców Bronic i sąsiednich miejscowości. Tradycja wyrobu swojskich wędlin znana jest od dawna i przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Chociaż wyrabia się je od dawien dawna, ich smak nie uległ zmianie. Zmieniły się jedynie naczynia wykorzystywane do peklowania. Dziś nikt nie wykorzystuje kamiennych garnków, są one częściej dekoracją kuchni, a nie naczyniem użytkowym. Mało kto już wie jak wyglądają emaliowane wanienki. Wszystkie te naczynia zastąpiły specjalne pojemniki do mięsa.
Wędzona szynka bronicka jest bardzo delikatną wędliną, wykonywaną wg miejscowych przepisów z okolic Bronic, Nałęczowa i Puław. Dawniej bez domowej szynki i innych wędlin wędzonych nie odbyło się żadne wesele, chrzciny ani święta. W każdym wiejskim gospodarstwie tuczono świniaki na własny użytek. Gdy urosły zabijano je i produkowano z nich pyszne wędliny. Po uboju, tusze wieprzowe są poddawane rozbiorowi, peklowaniu i produkcji wędlin. Pomimo że wędliny są powszechnie dostępne, znaleźć można jeszcze wielu amatorów ich domowej produkcji. Robione wg miejscowych przepisów, wędzone drewnem olchowym, dębowym lub mieszanym miały piękny kolor i wyśmienity smak. Bronicką szynkę wędzoną jada się jako zakąskę, na kanapkach z dodatkiem chrzanu, musztardy, ćwikły, lub majonezu. Używa się jej również do przyrządzania potraw, zup i innych dań.