Pytania i odpowiedzi dotyczące operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych”

1. Gmina zamierza złożyć wniosek o udzielenie wsparcia na budowę/przebudowę 4 dróg. Jedna z tych dróg będzie budowana do granicy miasta. Od granicy w nieznacznej odległości (na terenie innej Gminy) jest osada, do której nie ma wybudowanej drogi. Czy w tym przypadku będziemy mogli mówić o wybudowaniu drogi do osady?

Definicja jednostki osadniczej została określona w ustawie z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych (Dz. U. Nr 166, poz. 1612 oraz z 2005 r. Nr 17, poz. 141). Przez jednostkę osadniczą należy rozumieć wyodrębniony przestrzennie obszar zabudowy mieszkaniowej wraz z obiektami infrastruktury technicznej zamieszkany przez ludzi (np. miasto, miejscowość, wieś, kolonia, przysiółek, osada). Zgodnie § 4 pkt 10 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1414) pomoc jest przyznawana na operację, które będą łączyły jednostki osadnicze z istniejącą drogą publiczną. Jak wynika z przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych

(Dz. U. z 2015 r. poz. 460 i poz. 870) przez ulice należy rozumieć drogę na terenie zabudowy lub przeznaczonym do zabudowy zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Z powyższego wynika, że operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” mogą obejmować zakresem budowę, przebudowę lub zmianę nawierzchni dróg/ulic zlokalizowanych w obrębie jednostek osadniczych jeżeli droga/ulica ta będzie łączyć się z istniejącą drogą publiczną.

2. Jaki powinien być minimalny zakres przekazanych gminie zadań publicznych związanych z zarządzaniem drogą powiatową, określonych w porozumieniu zawartym na podstawie art. 19 ust. 4 ustawy o drogach publicznych z dnia 21 marca 1985 r., aby można było uznać je za wystarczające do stwierdzenia prawa gminy do dysponowania nieruchomością na cele realizacji operacji, o którym mowa w § 4 pkt 5 rozporządzenia? Czy ww. porozumienie spełnia przesłanki umożliwiające przyznanie operacji dodatkowego punktu, zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 6. rozporządzenia.

Zgodnie z § 4 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana na operację, która będzie realizowana na nieruchomości będącej własnością podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy lub na nieruchomości, do której podmiot ten posiada udokumentowane prawo do dysponowania nią przez okres realizacji operacji oraz co najmniej pięciu lat od dnia dokonania płatności końcowej. Jak wynika z art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U z 2015 r. poz. 460 z późn. zm.) zarządzanie drogami publicznymi może być przekazywane między zarządcami w formie porozumienia. Ponadto zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U z 2015 r. poz. 1515) gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego. Z powyższego wynika że gmina mogłaby realizować w ramach operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” inwestycje na drodze powiatowej na podstawie porozumienia zawartego zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy o drogach publicznych, które potwierdzałoby spełnienie warunku o którym mowa w § 4 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r.

Niemniej jednak w ramach wspomnianego porozumienia winny być przekazane także niektóre z zadań zarządcy drogi, o których mowa w art. 20 ustawy o drogach publicznych w szczególności:

• opracowywanie projektów planów finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich,
• pełnienie funkcji inwestora,
• utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą,
• przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich,
• wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających,
• przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników,
• przeciwdziałanie niekorzystnym przeobrażeniom środowiska mogącym powstać lub powstającym w następstwie budowy lub utrzymania dróg,
• zarządzanie i utrzymywanie kanałów technologicznych.

Wskazać jednocześnie należy, że zawarcie ww. porozumienia winno być poprzedzone podjęciem przez radę gminy stosownej uchwały na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 11 w związku z art. 8 ust. 2 i 2a ustawy o samorządzie gminnym.

Niezależnie od powyższego należy zaznaczyć, że zawarcie takiego porozumienia nie jest tożsame ze spełnieniem warunku, o którym mowa w § 11 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. tj. realizacji operacji w porozumieniu pomiędzy gminami lub powiatami, lub gminą a powiatem stanowiące jedno z kryteriów wyboru operacji. Operacje realizowane w porozumieniu pomiędzy poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego mogą uzyskać dodatkowy punkt bowiem preferowane będą kompleksowe rozwiązania w ramach lokalnej infrastruktury drogowej. Przez kompleksowe rozwiązania w ramach lokalnej infrastruktury należy rozumieć budowę, przebudowę lub zmianę nawierzchni drogi (w ramach operacji) łączącej się z drogą, której budowę/przebudowę strona porozumienia (nieubiegająca się o przyznanie pomocy) rozpoczęła lub planuje rozpocząć. Oznacza to, że podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy aby uzyskać punkty za to kryterium winien do wniosku o przyznanie pomocy załączyć stosowne porozumienie. Ostatecznym potwierdzeniem spełnienia powyższego warunku będzie przedstawienie na etapie płatności końcowej, dokumentów potwierdzających zrealizowanie lub rozpoczęcie przez stronę porozumienia inwestycji w zakresie budowy/przebudowy drogi nie będącej przedmiotem wsparcia w ramach tej operacji.

3. Jakie dokumenty potwierdzają spełnienie warunków o których mowa w § 4 pkt 6 i 7 rozporządzenia?

Zgodnie z § 4 pkt 6 i 7 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana na operacje, które będą uwzględnione w dokumencie planistycznym oraz będą spójne z dokumentem strategicznym. Weryfikacja warunku uwzględnienia operacji w dokumencie planistycznym będzie polegała na sprawdzeniu, czy jest ona zlokalizowana na obszarze, który w dokumencie planistycznym (np. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzja o warunkach zabudowy) został wyznaczony pod zabudowę jakiej dotyczy ta operacja. Natomiast weryfikacja spójności operacji z dokumentem strategicznym pozwoli na ocenę, czy beneficjent planował realizację operacji i czy wpisuje się ona w szerszy kontekst związany z rozwojem tego obszaru, a nie jest inwestycją ad hoc i przeprowadzone w oparciu o strategię rozwoju gminy/powiatu/związku lub inny dokument określający obszary i cele lokalnej polityki rozwoju (np. zaktualizowany plan rozwoju miejscowości). Podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy nie będzie zobowiązany do opracowania dodatkowych dokumentów na potrzeby ubiegania się o przyznanie pomocy w ramach przedmiotowego typu operacji, lecz winien przedłożyć dokumenty planistyczne i strategiczne którymi dysponuje.

4. Czy istnienie możliwość sfinansowania wykonania nakładki asfaltowej na istniejącej nawierzchni asfaltowej drogi powiatowej w ramach operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych”?

Zgodnie z rozporządzeniem pomoc jest przyznawana na operacje w zakresie budowy, przebudowy lub zmiany nawierzchni dróg gminnych, powiatowych lub wewnętrznych. W ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460) zdefiniowane zostały między innymi pojęcie budowy drogi jako wykonywanie połączenia drogowego między określonymi miejscami lub miejscowościami, a także jego odbudowę i rozbudowę oraz przebudowy drogi tj. wykonywanie robót, w których wyniku następuje podwyższenie parametrów technicznych i eksploatacyjnych istniejącej drogi, niewymagających zmiany granic pasa drogowego. Wyżej wymieniona ustawa definiuje także co należy rozumieć jako remont drogi, a mianowicie wykonywanie robót przywracających pierwotny stan drogi, także przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym. Niemniej jednak w ramach operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014‑2020 nie przewiduje się wsparcia inwestycji polegających na remoncie drogi w rozumieniu przepisów ustawy o drogach publicznych.

Przez zmianę nawierzchni drogi należy rozumieć zmianę wpływającą na poprawę jakości drogi w szczególności np. z szutrowej na asfaltową albo z gruntowej na brukową lub asfaltową, a zatem przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym. Oznacza to, że zmiana zniszczonej nawierzchni asfaltowej na nową nawierzchnię także asfaltową wpisuje się w definicję remontu drogi w rozumieniu przepisów ustawy o drogach publicznych, jednakże nie może stanowić przedmiotu wsparcia w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014‑2020.

5. Jeśli przebudowa drogi jest planowana do realizacji przez gminę wiejską na terenie jednej jednostki osadniczej (sołectwa), czy możliwe będzie uzyskanie dofinansowania na tak określoną operację? Czy każda planowana operacji musi dotyczyć łączenia jednostek osadniczych tzn. przebiegać przez teren co najmniej dwóch jednostek osadniczych?

Zgodnie z § 4 pkt 10 rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014‑2020 (Dz. U. poz. 1414) pomoc jest przyznawana na operacje, która będzie łączyć jednostki osadnicze określone w ustawie z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych (Dz. U. Nr 166, poz. 1612 oraz z 2005 r. Nr 17, poz. 141) z istniejącą drogą publiczną. Przez jednostkę osadniczą należy rozumieć wyodrębniony przestrzennie obszar zabudowy mieszkaniowej wraz z obiektami infrastruktury technicznej zamieszkany przez ludzi (miasto, miejscowość, wieś, osiedle, osada przysiółek, kolonia). Operacje realizowane w ramach działania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” przyczynią się do utworzenia sieci dojazdowych z mniejszych miejscowości do większych skupisk osadniczych. Z powyższego wynika, że operacji winny dotyczyć dróg zapewniających połączenie jednostki osadniczej z istniejącą drogą publiczną. Jednocześnie wskazać należy, że operacja może dotyczyć budowy, przebudowy lub zmiany nawierzchni ulicy, a więc drogi na terenie zabudowy także w ramach danej jednostki osadniczej o ile droga taka będzie łączyć się z istniejącą drogą publiczną. Ponadto przez drogę będącą przedmiotem operacji należy także rozumieć odcinek tej drogi. Wskazać jednak należy, iż w przypadku kiedy operacja będzie dotyczyła odcinka drogi, aby spełnione było kryterium połączenia jednostki osadniczej z istniejącą drogą publiczną przebudowywany odcinek drogi winien rozpoczynać się w granicach danej jednostki osadniczej. Ponadto odcinek drogi prowadzący do przebudowywanego w ramach operacji odcinka tej samej drogi winien charakteryzować się parametrami nie gorszymi niż odcinek tej drogi zrealizowany w ramach przedmiotowej operacji. Oznacza to, że w takim przypadku realizacja operacji winna stanowić pewnego rodzaju kontynuację przebudowy danej drogi, co w konsekwencji prowadzić będzie do kompleksowej poprawy wewnątrzregionalnej infrastruktury transportowej.

6. Czy za koszt kwalifikowany w ramach przebudowy drogi gminnej można uznać następujące rodzaje wydatków: przebudowy mostuw pasie drogi, przebudowyprzepustóww pasie drogi, przebudowy oświetlenia drogiw pasie drogi, budowy kanalizacji deszczowejw pasie drogi i usunięcia kolizji słupów energetycznych w pasie drogi?

Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana na operacje w zakresie bodowy, przebudowy lub zmiany nawierzchni drogi. Pojęcie drogi zostało określone w przepisach ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460 z późn. zm.) rozumianej jako budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Wobec tak sformułowanej definicji drogi wyżej wymienione koszty mogą być uznane za kwalifikowalne, o ile są one uzasadnione zakresem operacji, niezbędne do osiągnięcia jej celu oraz racjonalne, co winno być przedmiotem prowadzonej przez samorządy województw kontroli administracyjnej wniosków o przyznanie pomocy. Niemniej jednak należy zaznaczyć, że w przypadku operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” w trakcie realizacji operacji oraz przez okres 5 lat od dnia wypłaty płatności końcowej nie dopuszcza się przenoszenia posiadania lub prawa własności nabytych dóbr, na które została przyznana i wypłacona pomoc. Oznacza to, że w sytuacji gdy poniesienie danego kosztu jest niezbędne do prawidłowej realizacji operacji lecz jest związane z elementami których wymagane jest przeniesienie własności na inny podmiot, koszt taki może być uwzględniony w kosztach całkowitych operacji jako koszt niekwalifikowalny.

7. „droga objęta operacją prowadzi bezpośrednio do obiektu użyteczności publicznej” – Czy chodzi o drogę, której odcinek prowadzi do tego obiektu, czy może być to tylko odcinek tej drogi? Jeśli np. 1 km odcinek, który ma być objęty inwestycją, nie prowadzi do obiektu, tylko dalsza część drogi do niego prowadzi do, to czy wtedy premii (dodatkowych punktów) nie będzie?

Zgodnie zapisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. planowanej operacji będą przyznawane m.in. punkty jeżeli droga objęta tą operacją prowadzi bezpośrednio do obiektu użyteczności publicznej, tj. przeznaczonego dla administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym lub wodnym, poczty lub telekomunikacji oraz innego ogólnodostępnego obiektu przeznaczonego do wykonywania podobnych funkcji. Oznacza to, że punkty za spełnienie tego warunku będą przyznawane wyłącznie w przypadku kiedy budynek lub obiekt użyteczności publicznej zlokalizowany będzie bezpośrednio przy budowanym, przebudowanym odcinku drogi, co ma na celu zapewnienie dostępu do tego budynku lub obiektu.

8. Czy możliwa jest realizacja operacji polegającej na:

• budowie jezdni wraz z poboczem oraz chodnikiem, drogi (ścieżki) dla pieszych, drogi (ścieżki dla rowerów), rowów odwadniających, przepustów oraz elementów infrastruktury, które stanowią elementy drogi w myśl obowiązujących przepisów,
• przebudowie tylko chodnika lub tylko jezdni,
• zmianie nawierzchni tytko chodnika lub tylko jezdni.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460 z późn. zm.) przez drogę należy rozumieć budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Wskazać jednak należy, że zgodnie § 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 43 poz. 430 z późn. zm.) droga powinna mieć w szczególności:

• jezdnię - jeżeli jest przeznaczona do ruchu pojazdów,
• pobocza lub chodnik - jeżeli jest przeznaczona do ruchu pieszych,
• torowisko tramwajowe - jeżeli jest przeznaczona do ruchu pojazdów szynowych.

Stworzenie warunków do korzystania z wybudowanej drogi będzie spełnione zarówno wówczas, gdy inwestor postanowi o wybudowaniu nawierzchni jezdni wraz z chodnikami, jak i wówczas, gdy podejmie decyzję, iż określona droga będzie posiadała jedynie urządzoną nawierzchnię jezdni.

Jak wynika z powyższego przedmiotem operacji może być budowa, przebudowa lub zmiana nawierzchni jezdni wraz z chodnikiem lub wyłącznie jezdni. Niemniej jednak należy zaznaczyć, że wykonanie chodnika może stanowić koszt kwalifikowalny jedynie na odcinku budowanej/przebudowywanej jezdni. Jednocześnie oznacza to, że budowa, przebudowa lub zmiana nawierzchni wyłącznie chodnika nie może stanowić przedmiotu wsparcia.

9. Czy można przyjąć, że zakończenie budowy (przebudowy lub zmiany nawierzchni drogi) w granicy nieruchomości na której znajduje się budynek użyteczności publicznej spełnia kryterium „droga objęta, operacją prowadzi bezpośrednio do obiektu użyteczności publicznej”?

Jednym z kryteriów wyboru dla operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014‑2020 za które operacji mogą być przyznane punkty jest bezpośrednie doprowadzenie drogi objętej operacją do budynku lub obiektu użyteczności publicznej. W celu spełnienia powyższego warunku konieczne jest aby obiekt użyteczności publicznej znajdował się w bezpośrednim sąsiedztwie przebudowywanej drodze w celu zapewnienia dostępu do tego obiektu. Wobec powyższego zakończenie przebudowy lub zmiany nawierzchni odcinka drogi w granicy działki ewidencyjnej na której znajduje się budynek lub obiekt użyteczności publicznej nie jest tożsame ze spełnieniem powyższego warunku.

10. Czy plan odnowy miejscowości złożony wraz z wnioskiem, jako inny dokument określający obszary i cele lokalnej polityki rozwoju musi zawierać wszystkie elementy wskazane w §10 ust. 2 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013? Czy wraz z planem odnowy miejscowości wnioskodawca powinien dołączyć stosowne uchwały w sprawie przyjęcia i zatwierdzenia planu?

W przypadku działania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” obowiązek weryfikacji spójności realizowanych operacji z planem przestrzennym, jak również planem strategicznym wynika wprost z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Funduszu Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającym rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz. Urz. UE L 347, z 20.12.2013, str. 487). Operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” realizowane są w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” działania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich”. Wobec powyższego w § 4 pkt 6 i 7 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. określone zostało iż pomoc jest przyznawana na operacje, które będą uwzględnione w dokumencie planistycznym oraz będą spójne z dokumentem strategicznym. Weryfikacja tego warunku będzie polegała na sprawdzeniu, czy operacja jest zlokalizowana na obszarze, który w dokumencie planistycznym (studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego) został wyznaczony pod zabudowę jakiej dotyczy operacja. Natomiast uwzględnienie operacji w strategii rozwoju pozwoli na ocenę, czy beneficjent planował realizację operacji i czy wpisuje się ona w szerszy kontekst związany z rozwojem tego obszaru, a nie jest inwestycją ad hoc oraz stwierdzenia czy operacja wpisuje się w szerszy kontekst związany z rozwojem danego obszaru. Weryfikacja tego warunku winna być przeprowadzona w oparciu o strategię rozwoju gminy/powiatu/związku lub inny dokument określający obszary i cele lokalnej polityki rozwoju (np. plan rozwoju miejscowości). Plany odnowy miejscowości przygotowywane były dotychczas na potrzeby operacji realizowanych w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Elementy jakie powinien zawierać takie plan odnowy miejscowości został określony w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. z 2013 r. poz. 501 z późn. zm.). Plany te zgodnie z § 10 ust. 2 pkt. 1 lit d przygotowywane były na okres co najmniej 7 lat od dnia przyjęcia tego planu. Z uwagi na powyższe niektóre z przygotowanych planów odnowy miejscowości mogły stracić już swoją ważność dlatego dopuszcza się w ramach operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” jako dokument strategiczny przedłożenie zaktualizowanego planu odnowy miejscowości. Oznacza to, że zaktualizowany plan odnowy miejscowości winien zawierać elementy określone w przepisach prawa, a jego przyjęcie winno być potwierdzone stosowną uchwałą rady gminy.

11. Czy zapis § 2rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. odnosi się wyłącznie do budowy nawierzchni drogi, przebudowy nawierzchni drogi lub zmiany nawierzchni drogi, czy dotyczy budowy drogi, przebudowy drogi lub zmiany nawierzchni drogi w odniesieniu do definicji „drogi” według ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych czy też ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym?

W § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. określono zakres operacji na które może być przyznana pomoc tj. polegające na budowie drogi, przebudowie drogi lub zmianie nawierzchni drogi. Definicja drogi została określona w przepisach ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460 i poz. 870) zgodnie z którą jako drogę należy rozumieć budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 43 poz. 430 z późn. zm.) droga powinna mieć w szczególności:

• jezdnię - jeżeli jest przeznaczona do ruchu pojazdów,
• pobocza lub chodnik - jeżeli jest przeznaczona do ruchu pieszych,
• torowisko tramwajowe - jeżeli jest przeznaczona do ruchu pojazdów szynowych.

Definicja drogi została także określona w przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późn. zm.) zgodnie z którą jako drogę należy rozumieć wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt.

Wobec powyższego wydaje się iż definicja drogi określona w przepisach ustawy – Prawo o ruchu drogowym jest tożsama z definicją drogi w rozumieniu ustawy o drogach publicznych bowiem w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. określony został katalog otwarty elementów drogi publicznej.

12. Czy, do kosztów kwalifikowalnych będzie można zaliczyć koszt budowy parkingu, budowy ścieżki rowerowej, znajdujących się na drodze będącej przedmiotem operacji wraz z równoległą budową, przebudową lub zmianą nawierzchni drogi?

W rozdziale 9 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 43 poz. 430 z późn. zm.) określone zostały parametry jakie winny spełniać ścieżki rowerowe przy czym nie określono jej definicji. W ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460 i poz. 870) zdefiniowane zostało natomiast pojęcie drogi rowerowej rozumianej jako drogę przeznaczoną do ruchu rowerów albo rowerów i pieszych, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem. Wobec powyższego ścieżkę rowerową przeznaczoną do ruchu rowerowego może stanowić koszt kwalifikowalny o ile stanowi element budowanej drogi i jest to uzasadnione zakresem operacji oraz niezbędne do osiągnięcia jej celu.

Zgodnie z § 110 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. droga w zależności od potrzeb może być wyposażona w obiekty i urządzenia obsługi uczestników ruchu w tym między innymi zatoki postojowe. Co prawda katalog urządzeń technicznych wyposażenia dróg wyszczególniony w § 110 przedmiotowego rozporządzenia ma charakter katalogu otwartego, jednakże zakwalifikowanie jakiegokolwiek innego urządzenia do tego katalogu uzależnione jest od tego czy konkretne urządzenie jest związane z obsługą uczestników ruchu. O ile z parkingu korzystać co do zasady mogą uczestnicy ruchu drogowego, to zakwalifikowanie takiego parkingu do wyposażenia drogi, a zatem i uznania kosztu jego budowy jako kosztu kwalifikowalnego, znajdowałoby uzasadnienie jedynie wówczas, gdyby funkcja parkingu ograniczała się wyłącznie do zapewnienia potrzeb uczestników ruchu, nie zaś łączyła się z innymi funkcjami tego parkingu - np. związanymi z obsługą obiektów znajdujących się w jego sąsiedztwie.

Niezależnie od powyższego należy wskazać iż zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o drogach publicznych drogi rowerowe oraz parkingi niezlokalizowane w pasie drogowym dróg publicznych, a zatem stanowiące odrębne budowle, są drogami wewnętrznymi i nie mogą stanowić przedmiotu wsparcia.

13. W związku z zapisami § 11 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. przy ustalaniu kolejności na liście, należy brać liczbę mieszkańców z miejscowości, w których znajduje się miejsce realizacji operacji. Jak należy postępować w przypadku gdy miejsce realizacji operacji będzie znajdowało się poza miejscowością?

Wymogiem koniecznym, którego spełnienie warunkuje możliwość przyznania pomocy, jest połączenie jednostki osadniczej rozumianej jako wyodrębniony przestrzennie obszar zabudowy mieszkaniowej wraz z obiektami infrastruktury technicznej zamieszkany przez ludzi (np. miasto, miejscowość, wieś, kolonia, przysiółek, osada) z istniejącą drogą publiczną. Oznacza to, że np. przebudowywany odcinek drogi będący przedmiotem operacji winien rozpoczynać się w granicach danej jednostki osadniczej.

14. Czy w ramach operacji z zakresu budowy lub modernizacji dróg lokalnych do kosztów kwalifikowalnych zaliczyć można koszty związane z budową lub remontem zjazdów do nieruchomości położonych wzdłuż budowanej/przebudowywanej drogi?

Zjazdem, zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 8 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460 i poz. 870), jest takie połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze, które stanowi bezpośrednie miejsce dostępu do drogi publicznej w rozumieniu przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Redakcja przepisu art. 4 pkt 8 wskazuje jednoznacznie, że zjazd nie jest częścią drogi, lecz jedynie miejscem dostępu do niej. Zjazd z drogi publicznej może być indywidualny lub publiczny. Zgodnie z § 55 ust. 1 pkt 3 i 4 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 43 poz. 430 z późn. zm.), zjazdem publicznym jest zjazd określony przez zarządcę drogi jako zjazd co najmniej do jednego obiektu, w którym jest prowadzona działalność gospodarcza, a w szczególności do stacji paliw, obiektu gastronomicznego, hotelowego, przemysłowego, handlowego lub magazynowego. Natomiast zjazd indywidualny, również określony przez zarządcę drogi, to zjazd do jednego lub kilku obiektów użytkowanych indywidualnie. Budowa lub przebudowa zjazdu należy do właściciela lub użytkownika nieruchomości przyległych do drogi, po uzyskaniu, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu (art. 29 ust. 1 ustawy o drogach publicznych). Natomiast w przypadku budowy lub przebudowy drogi, budowa lub przebudowa zjazdów dotychczas istniejących należy do zarządcy drogi (art. 29 ust. 2 ustawy o drogach publicznych).

Biorąc pod uwagę przepisy ustawy - Prawo budowlane można wskazać, że zjazd jest obiektem budowlanym o szczególnym przeznaczeniu, służy bowiem do obsługi nieruchomości położonych przy drodze publicznej. Wobec powyższego budowa lub przebudowa zjazdów stanowiących odrębne obiekty budowlane oraz niebędących elementem drogi nie może stanowić kosztu kwalifikowalnego w przypadku operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych”.

15. Gmina X (Wnioskodawca) składa wniosek na budowę drogi w porozumieniu (partnerstwie) z Gminą Y. Droga przebiega przez teren budowy obydwu gmin. Czy Gmina X lub Y może równolegle złożyć wniosek (być Wnioskodawcą) na budowę innej drogi (samodzielnie, bądź w partnerstwie z kolejną gminą) w ramach tego samego naboru wniosków o przyznanie pomocy?

Operacje realizowane w porozumieniu pomiędzy poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego mogą uzyskać dodatkowy punkt bowiem preferowane będą kompleksowe rozwiązania w ramach lokalnej infrastruktury drogowej. Przez kompleksowe rozwiązania w ramach lokalnej infrastruktury należy rozumieć budowę, przebudowę lub zmianę nawierzchni drogi (w ramach operacji) łączącej się z drogą, której budowę/przebudowę strona porozumienia, nieubiegająca się o przyznanie pomocy w ramach tej operacji, rozpoczęła lub planuje rozpocząć. Potwierdzeniem realizacji operacji w porozumieniu pomiędzy poszczególnymi jst będzie przedstawienie na etapie płatności końcowej, dokumentów potwierdzających zrealizowanie lub rozpoczęcie przez stronę porozumienia inwestycji w zakresie budowy/przebudowy drogi nie będącej przedmiotem wsparcia w ramach tej operacji. Należy zaznaczyć, że realizacja operacji w porozumieniu pomiędzy dwoma podmiotami ubiegającymi się o przyznanie pomocy również spełnia przedmiotowe kryterium. Nie wyklucza to jednocześnie możliwości złożenia przez te podmioty kolejnych wniosków o przyznanie pomocy, także w porozumieniu z inną jst, bowiem przepisy rozporządzenia nie ograniczają możliwości złożenia więcej niż jednego wniosku o przyznanie pomocy przez jeden podmiot zarówno w ramach danego naboru jak i całego okresu programowania.

16. Czy operacja będzie mogła otrzymać punkty wynikające z § 11 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia, jeżeli obejmować będzie dwie drogi gminne, przedzielone drogą powiatową, jeżeli obiekt użyteczności publicznej będzie zlokalizowany bezpośrednio przy jednej z dróg gminnych?

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. (§ 11 ust. 4) w przypadku gdy operacja będzie dotyczyła więcej niż jednej drogi, punkty przyznaje się, jeżeli kryteria wyboru są spełnione w odniesieniu do wszystkich dróg objętych operacją. Wobec powyższego operacji, której przedmiotem jest np. przebudowa dwóch dróg gminnych, przy czym tylko jedna z tych dróg prowadzi bezpośrednio do budynku/obiektu użyteczności publicznej nie zostaną przyznane punkty za spełnienie kryterium, o którym mowa w § 11 ust. 1 pkt 4 przedmiotowego rozporządzenia.

17. Czy za kwalifikowalne można uznać koszty związane z: odwodnieniem, oświetleniem, likwidacją kolizji, budową bądź przebudową przepustów melioracyjnych, budową bądź przebudową miejsc postojowych, zatok autobusowych, wiat przystankowych, oznakowaniem pionowym i poziomym, budową bądź przebudową ciągów pieszych/ rowerowych/ pieszo-rowerowych sygnalizacją świetlną, zlokalizowanymi w pasie drogowym?Jeśli powyższe koszty można uznać za kwalifikowalne, czy są one kwalifikowalne wyłączenie w ciągu budowanego/ przebudowywanego odcinka drogi, czy również w zakresie wykraczającym poza ten odcinek?

Przez drogę (zgodnie z ustawą z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych) należy rozumieć budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Drogowe obiekty inżynierskie, określone zostały w rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. Wyposażenie techniczne dróg określono w dziale IV rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 43 poz. 430 z późn. zm.), który obejmuje rozdziały: urządzenia odwadniające oraz odprowadzające wodę, urządzenia oświetleniowe, obiekty i urządzenia obsługi uczestników ruchu, urządzenia techniczne dróg, infrastruktura techniczna w pasie drogowym niezwiązana z drogą. Wobec powyższego jeżeli obiekty i urządzenia zostały zaliczone do wyposażenia technicznego dróg, a nie są wyłączone w ramach urządzeń niezwiązanych z drogą, koszt ich wykonania może stanowić koszt kwalifikowalny w ramach operacji o ile moją one związek z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu. Należy wskazać, że koszt kwalifikowalny mogą dotyczyć wyłącznie obiektów, urządzeń oraz instalacji zlokalizowanych jedynie na odcinku budowanej/przebudowywanej jezdni.

18. Czy za koszty kwalifkowalne można uznać koszty monitoringu?

Koszt monitoringu operacji nie może być uznany jako koszt kwalifikowalny bowiem nie jest to koszt związany z budową, przebudową lub zmianą nawierzchni dróg gminnych, powiatowych lub wewnętrznych.

19. Czy operację dotyczącą budowy bądź przebudowy mostu w ciągu drogi kwalifikującej się do wsparcia można uznać za wydatek kwaliflkowalny? (projekt miałby dotyczyć wyłącznie robót związanych z mostem).

Zgodnie z ustawą z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460 z późn. zm.) przez drogę należy rozumieć budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Do drogowych obiektów inżynierskich, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie (Dz. U. z 2000 r. Nr 63, poz. 735) zalicza się obiekty mostowe, tunele, przepusty, konstrukcje oporowe. Jako obiekty mostowe rozumie się przez to budowlę przeznaczoną do przeprowadzenia drogi, samodzielnego ciągu pieszego lub pieszo-rowerowego, szlaku wędrówek zwierząt dziko żyjących lub innego rodzaju komunikacji gospodarczej nad przeszkodą terenową, w szczególności most. Wskazać należy, że w ramach operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” pomoc jest przyznawana na operacje w zakresie budowy, przebudowy lub zmiany nawierzchni dróg gminnych, powiatowych lub wewnętrznych. Z powyższego wynika, że koszt budowy lub przebudowy mostu znajdującego się w ciągu budowanej/przebudowywanej drogi może stanowić koszt kwalifikowalny. Niemniej jednak w przypadku realizacji operacji dotyczącej wyłącznie robót związanych z mostem należy stwierdzić iż mamy do czynienia z budową/przebudową budowli jako obiektu mostowego, a nie budowli jako drogi której jednym z elementów może być most.

20. Czy operacji polegająca na przebudowie drogi na odcinku 100 m (koszt kwalifikowalny ok. 100 tys. zł) wraz z infrastrukturą dodatkową (chodniki i inne) na tym samym odcinku, której koszt wynosi ok. 1,5 mln zł kwalifikuje się do wsparcia?

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. nie określa wysokości poszczególnych kosztów kwalifikowalnych. Zgodnie z § 5 koszty te powinny być uzasadnione zakresem operacji, niezbędne do osiągnięcia jej celu oraz racjonalne. Wobec powyższego podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy winien przedłożyć stosowne uzasadnienie poniesienia poszczególnych kosztów.

21. Zgodnie z zapisami § 4 pkt 10 Rozporządzenia pomoc jest przyznawana na drogę, która będzie łączyć jednostki osadnicze (...) z istniejącą drogą publiczną. Czy za kwalifikującą się do wsparcia można uznać operację dotycząca drogi, która - jako całość - spełnia ten warunek dostępu, jednak projekt dotyczyć będzie fragmentu drogi, który nie łączy się bezpośrednio z drogą publiczną?

Zgodnie z zapisami § 4 pkt 10 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r.pomoc jest przyznawana na drogę, która będzie łączyć jednostki osadnicze z istniejącą drogą publiczną. Oznacza to, że operacja (przebudowywany odcinek drogi) winien łączyć się z istniejącą drogą publiczną. Wskazać należy, że w przypadku operacji dotyczącej przebudowy odcinak drogi publicznej warunek ten jest spełniony bowiem przebudowywany odcinek łączy się z istniejącą drogą publiczną stanowiącej dalszy odcinek tej drogi. W przypadku natomiast przebudowy drogi wewnętrznej operacja winna natomiast bezpośrednio łączyć się z istniejącą już droga publiczną.

22. Zgodnie z zapisami § 11 ust. 1 pkt 4 i 5 Rozporządzenia, planowanej operacji przyznaje się punkty, jeśli - odpowiednio: droga objęta operacją prowadzi bezpośrednio do obiektu użyteczności publicznej oraz operacja dotyczy drogi łączącej się z drogą o wyższej kategorii. Czy punkty w ramach kryteriów mogą być przyznanewyłączenie wtedy, gdy powyższe kryteria są spełnione dla odcinka będącego przedmiotem operacji, czy też przysługują również, gdy operacja dotyczący drogi, która - jako całość - spełnia te kryteria, jednak projekt dotyczyć będzie fragmentu drogi, który nie prowadzi bezpośrednio do obiektu użyteczności publicznej ani do drogi wyższego rzędu?

Zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. operacji przyznaje się punkty jeżeli droga objęta operacją prowadzi bezpośrednio do obiektu użyteczności publicznej a zatem obiekt użyteczności publicznej winien znajdować się bezpośrednio przy przebudowywanym odcinku drogi. Natomiast zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 5 operacji przyznaje się punkty jeżeli operacja dotyczy drogi łączącej się z drogą o wyższej kategorii, co oznacza że droga której dotyczy operacja łączy się z drogą o wyższej kategorii nie zaś odcinek tej drogi który jest przedmiotem operacji.

23. Czy w ramach jednego konkursu, wnioskodawca może złożyć dwa projekty dotyczące tej samej drogi i sąsiadujących ze sobą odcinków (II etapy zadania)?

Złożenie przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy dwóch wniosków o przyznanie pomocy dotyczących tej samej drogi i sąsiadujących ze sobą jest niedopuszczalne i należałoby traktować jako sztuczne dzielenie operacji w celu ominięcia przepisów § 4 pkt 9.

24. Jak należy interpretować zapis § 4 pkt 9 Rozporządzenia, zgodnie z którym pomoc jest przyznawana jeśli suma kosztów kwalifikowalnych nie przekroczy 1 mln euro (...)? Czy wnioskodawca może złożyć projekt, którego koszt całkowity przekracza 1 mln euro, a kwotę przewyższającą dopuszczalny limit (niezależnie od zakresu kosztów) wykazać jako koszt niekwalifikowalny do poniesienia z własnych środków? Czy też złożenie wniosku na kwotę przewyższającą 1 mln euro dyskwalifikuje go formalnie z otrzymania wsparcia?

Zgodnie z 4 pkt 9 rozporządzenia pomoc jest przyznawana na operacje których suma kosztów kwalifikowalnych nie przekracza 1 000 000 euro, co oznacza że koszty całkowite po uwzględnieniu kosztów niekwalifikowanych mogą być wyższe. Niemniej jednak należy zaznaczyć, że niedopuszczalne jest zakwalifikowanie kosztów wchodzących w katalog kosztów kwalifikowalnych jako kosztów niekwalifikowanlnych bowiem stanowiłoby to próbę ominięcia przedmiotowego przepisu.

25. Jak należy interpretować - co to jest kanał technologiczny ?

Pojęcie kanału technologicznego zostało zdefiniowane w przepisach ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 460 ) zgodnie z którą przez kanał technologiczny należy rozumieć ciąg osłonowych elementów obudowy, studni kablowych oraz innych obiektów lub urządzeń służących umieszczeniu lub eksploatacji:

urządzeń infrastruktury technicznej związanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego,

linii telekomunikacyjnych wraz z zasilaniem oraz linii elektroenergetycznych, niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego.

26. Jeśli chodzi o punkt mówiący o sieci szerokopasmowej - jak mamy rozumieć ?  mamy w gminie kilka miejscowości, w których jest wybudowana sieć dostępowa (szerokopasmowa) (w ramach projektu e- świętokrzyskie) jakie dokumenty należy przedłożyć, aby wykazać powiązanie? i co w sytuacji kiedy wpiszemy, że jest planowana budowa sieci, a na dzień złożenia wniosku o płatność, z przyczyn nie od Gminy zależnych sieć taka nie będzie jeszcze wykonana?

Zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 3 operacji zostaną przyznane punkty jeżeli jest powiązana z inwestycjami dotyczącymi tworzenia pasywnej infrastruktury szerokopasmowej lub na obszarze realizacji operacji istnieje funkcjonująca sieć szkieletowa. Oznacza to, że w ramach operacji podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy będzie realizował inwestycje dotyczące tworzenia pasywnej infrastruktury szerokopasmowej (nie stanowiące kosztu kwalifikowalnego) lub na obszarze realizacji operacji, a więc w pasie drogowym lub w bezpośrednim jego sąsiedztwie taka sieć (jej elementy) już istnieje i funkcjonuje. Warunki wypłaty pomocy w tym także dotyczące niewykonania operacji w powiązaniu z inwestycjami dotyczącymi tworzenia pasywnej infrastruktury szerokopasmowej zostały uregulowane w formularzu umowy o przyznaniu pomocy.

27. Czy przy zmianie nawierzchni drogi gminnej, realizowanej na zgłoszenie robót budowlanych muszą być zachowane parametry wynikające z rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne? Czy w ogóle będą sprawdzane parametry, jeżeli starosta wyda pozwolenie lub przyjmie zgłoszenie robót budowlanych na realizację inwestycji nie spełniającej parametrów, która już ma status drogi publicznej?

Operacja winna być realizowana zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa mającymi zastosowanie to tego rodzaju inwestycji. Wskazać należy, że przepisy rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. Nr 43 poz. 430 z późn. zm.) stosuje się przy projektowaniu, budowie oraz przebudowie dróg publicznych i związanych z nimi urządzeń budowlanych, a także przy projektowaniu i budowie urządzeń niezwiązanych z drogami publicznymi, sytuowanych w ich pasach drogowych. Oznacza to, że w przypadku zmiany nawierzchni drogi realizowanej w ramach jej przebudowy przepisy przedmiotowego rozporządzenia mają zastosowanie, natomiast zmiana nawierzchni drogi rozumianej jako remont lecz przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym przepisy te nie mają zastosowania.

28. Czy za obiekty użyteczności publicznej uznane zostaną przystanki autobusowe i publiczne miejsca parkingowe?

W obrocie prawnym nie funkcjonuje definicja obiektu użyteczności publicznej. Zgodnie natomiast z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. poz. 1422) jako budynek użyteczności publicznej należy rozumieć budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji, za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny. Wobec tak sformułowanej definicji budynku użyteczności publicznej przystanki autobusowe oraz publiczne miejsca parkingowe (parkingi zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie drogi) można zakwalifikować do kategorii obiektów użyteczności publicznej.

29. Czy poziom dofinansowania może być mniejszy niż 63,63%, co w sytuacji kiedy całkowita kwota zadania po przetargu zwiększy się?

Zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana w wysokości 63,63% kosztów kwalifikowalnych. Z powyższego wynika, że kwota pomocy powinna stanowić równowartość 63,63% kosztów kwalifikowalnych, co oznacza, że nie może ona być zarówno wyższa jak i niższa. Zgodnie z art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.) zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia jeżeli cena najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty. Wskazać jednak należy, że podstawę do wyliczenia kwoty pomocy do wypłaty stanowią faktycznie i prawidłowo poniesione koszty kwalifikowalne, jednak w wysokości nie wyższej niż suma kosztów kwalifikowalnych wykazana dla operacji w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji.

30. Nasza gmina leży w 95% w parku krajobrazowym, a więc drogi planowane do przebudowy również. Czy w związku z tym, możemy dostać punkty w ramach kryterium sąsiedztwa z obiektami użyteczności publicznej?

Zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409 z późn. zm.) jako obiekt budowlany należy rozumieć należy rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Zgodnie natomiast z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 r. poz. 1651) parki krajobrazowe zaliczone zostały do jednej z obszarowych form ochrony przyrody. Oznacza to, że rezerwat przyrody nie wpisuje się w definicję obiektu budowlanego. Wobec powyższego nie może być on uznany za obiekt użyteczności publicznej. Zatem zlokalizowanie drogi na obszarze rezerwatu przyrody nie jest równoznaczne ze spełnieniem warunku, o którym mowa w § 11 ust. 1 pkt 4  rozporządzenia.

31. Czy koszty związane z opracowaniem i zatwierdzeniem projektu czasowej organizacji ruchu oraz oznakowanie robót wraz z utrzymaniem oznakowania w czasie robót można uznać za koszty kwalifikowalne?

Zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana w formie refundacji kosztów kwalifikowalnych takich jak zakup sprzętu, materiałów i usług służących realizacji operacji oraz ogólnych (art. 45 ust. 2 lit. c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013). Koszty opracowania projektu czasowej organizacji ruchu wpisują się w katalog kosztów ogólnych natomiast koszty oznakowania robót w czasie realizacji operacji można zakwalifikować do grupy kosztów zakupu sprzętu, materiałów i usług służących realizacji operacji. Wobec powyższego wyżej wymienione koszty mogą być uznane za kwalifikowalne, o ile są one uzasadnione zakresem operacji, niezbędne do osiągnięcia jej celu oraz racjonalne, co winno być przedmiotem prowadzonej przez samorządy województw kontroli administracyjnej wniosków o przyznanie pomocy.

32. Czy w ramach porozumienia partner nie wnioskujący o pomoc może zrealizować operację polegającą tylko na budowie/przebudowie chodnika, przebudowie skrzyżowania z drogą objętą operacją, wykonaniu włączenia przedmiotowej drogi?

W ramach operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” preferowane są kompleksowe rozwiązania w ramach lokalnej infrastruktury drogowej. Przez kompleksowe rozwiązania w ramach lokalnej infrastruktury należy rozumieć budowę, przebudowę lub zmianę nawierzchni drogi łączącej się z drogą, której budowę/przebudowę strona porozumienia (nieubiegająca się o przyznanie pomocy w ramach ocenianej operacji) rozpoczęła lub planuje rozpocząć. Budowa, przebudowa lub zmiana nawierzchni wyłącznie chodnika nie może stanowić przedmiotu wsparcia w ramach operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych”, bowiem nie wpisuje się w definicję budowy/przebudowy drogi. Wobec powyższego budowa/przebudowa wyłącznie samego chodnika nie może być przedmiotem porozumienia, o którym mowa w § 11 ust. 1 pkt 6. Jednocześnie wskazać należy, że przebudowa skrzyżowania (przecięcia, połączenia dróg) z drogą objętą operacją może być przedmiotem wyżej wymienionego porozumienia.

33. Czy zawsze w przypadku realizowania operacji w formie „zaprojektuj – wybuduj” należy dołączyć dokumenty potwierdzające prawo do dysponowania nieruchomością? Co w przypadku realizacji operacji na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID).

Zgodnie z § 4 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana na operację, która będzie realizowana na nieruchomości będącej własnością podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy lub na nieruchomości, do której podmiot ten posiada udokumentowane prawo do dysponowania nią przez okres realizacji operacji oraz co najmniej pięciu lat od dnia dokonania płatności końcowej. Oznacza to, że w każdym przypadku podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy zobowiązany jest do przedłożenia stosownych dokumentów potwierdzających spełnienie powyższego warunku. Wskazać należy jednocześnie, że zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy z  dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 687 z późn. zm.) decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Jak wynika z art. 12 ust 4 przedmiotowej ustawy nieruchomości te stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Wobec powyższego w przypadku realizacji operacji w trybie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych dokumentem potwierdzającym warunek o którym mowa § 4 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. będzie decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wraz z kopią wniosku o ujawnienie stanu prawnego w księgach wieczystych.

34. Co w przypadku, gdy wnioskodawca rozpoczął inwestycję polegającą na budowie drogi (posiada pełną dokumentację projektową, pozwolenie na budowę), ale zrealizował ze względu na brak funduszy tylko część inwestycji polegającą na wykonaniu podbudowy pod drogę – droga szutrowa. Wnioskodawca planuje złożyć WoPP na wykonanie drogi asfaltowej (dokończenie projektu). Zamierza: przedstawić nowy kosztorys inwestorski, przeprowadzić nowe postępowanie o wyłonienie wykonawcy, jednakże będzie posługiwał się dokumentacją projektową i pozwoleniem na budowę obejmującym pełen zakres budowy przedmiotowej drogi.

Zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.) decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana na czas dłuższy niż 3 lata. Rozpoczęcie robót budowlanych po upływie 3 letniego terminu od wydania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę lub po upływie 3 letniej przerwy jest zatem wykonywaniem przez inwestora samowoli budowlanej, a inwestor traktowany jest jako podmiot który prowadzi roboty budowlane bez pozwolenia na budowę. Wobec powyższego jeżeli podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy wykonał ze środków własnych drogę szutrową (podbudowę pod drogę asfaltową) na podstawie posiadanego pozwolenia na budowę oraz dokumentacji projektowej, dokumentacja ta oraz pozwolenie na budowę drogi może być wykorzystana w celu realizacji operacji w ramach PROW 2014-2020, o ile zakres dokumentacji projektowej obejmuje budowę drogi asfaltowej, a pozwolenie na jej budowę nie wygasło.

35. Co z kwalifikowalnością włączenia drogi gminnej (objętej operacją) do drogi powiatowej? Włączenie wiąże się z wyjściem z pasa drogowego drogi gminnej i wejście w pas drogowy drogi powiatowej. Droga powiatowa nie jest objęta projektem, czy ten fragment drogi powiatowej (włączenie) można uznać za element kwalifikowalny?

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o drogach publicznych budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowań dróg różnej kategorii, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi w pasie drogowym oraz urządzeniami bezpieczeństwa i organizacji ruchu, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania (przecięcie lub połączenie dróg na jednym poziomie, zapewniające pełną lub częściową możliwość wyboru kierunku jazdy), należy do zarządcy drogi właściwego dla drogi wyższej kategorii. Niemniej jednak zgodnie z art. 25 ust. 2 koszt budowy lub przebudowy skrzyżowania ponosi zarządca drogi, który wystąpił z inicjatywą budowy lub przebudowy takiego skrzyżowania. Wskazać jednak należy iż zgodnie z § 4 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana na operację, która będzie realizowana na nieruchomości będącej własnością podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy lub na nieruchomości, do której podmiot ten posiada udokumentowane prawo do dysponowania nią przez okres realizacji operacji oraz co najmniej pięciu lat od dnia dokonania płatności końcowej. Wobec powyższego koszty związane z budową/przebudową skrzyżowania drogi gminnej objętej operacją z droga powiatową mogą stanowić koszt kwalifikowalny o ile zostanie spełniony warunek, o którym mowa z § 4 pkt 5 rozporządzenia.

36. Czy dopuszczalna jest operacja przebudowy drogi z wyłączeniem w środku odcinka ze względu na nieuregulowaną sytuację prawną i niemożność jej uregulowania w krótkim czasie? Przykładowo droga długości 2 km, a wyłączenie 150 metrów (prywatna działka – brak zgody właściciela)?

Zgodnie z § 4 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana na operację, która będzie realizowana na nieruchomości będącej własnością podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy lub na nieruchomości, do której podmiot ten posiada udokumentowane prawo do dysponowania nią przez okres realizacji operacji oraz co najmniej pięciu lat od dnia dokonania płatności końcowej. Wskazać należy, że w ramach operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” realizowane mogą być operacje w zakresie budowy, przebudowy lub zmiany nawierzchni drogi rozumianej także jako jej odcinek. Dopuszcza się także, aby operacja dotyczyła więcej niż jednej drogi. Wobec powyższego realizacja dwóch odcinków tej samej drogi może być przedmiotem wsparcia o ile spełnione zostały warunki przyznania pomocy. Niemniej jednak wątpliwość budzi celowość realizacji operacji polegającej na przebudowie drogi z wyłączeniem niewielkiego jej odcinka z uwagi na niespełnienie warunku, o którym mowa w § 4 pkt 5 rozporządzenia. Wskazać jednocześnie należy, zgodnie z art. 36 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 349) umowa o przyznaniu pomocy zawiera określenie celu operacji oraz wskaźniki jego realizacji, którego osiągnięcie warunkuje wypłatę pomocy.

37. Czy partner porozumienia może wykonać przebudowę drogi wewnętrznej dochodzącej do drogi objętej operacją i czy po realizacji operacji ta droga wewnętrzna również będzie musiała stać się drogą publiczną (np. gminną)?

Porozumienie, o którym mowa w § 11 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia, może być zawierane pomiędzy gminami lub powiatami, lub gminą a powiatem. Przedmiotem takiego porozumienia winna być realizowana przez stronę porozumienia (nieubiegająca się o przyznanie pomocy w ramach ocenianej operacji) budowa, przebudowa lub zmiana nawierzchni drogi łączącej się z drogą będącą przedmiotem wsparcia w ramach operacji typy „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” w ramach PROW 2014-2020. Należy zaznaczyć, że rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. nie reguluje kwestii związanych z realizacją inwestycji z zakresu budowy lub przebudowy dróg wewnętrznych niebędących przedmiotem wsparcia w ramach PROW 2014-2020. Niemniej jednak z uwagi na wskazane w rozporządzeniu strony porozumienia wydaje się iż nie może ono dotyczyć realizacji inwestycji w odniesieniu do drogi wewnętrznej będącej własnością podmiotów prywatnych.

38. Czy projekt przebudowy drogi możemy mieć wykonany na całą drogę (zgłoszenie do starostwa też byłoby na całą drogę), a kosztorys inwestorski tylko na część? Kosztorys obejmowałby odcinek drogi, na który złożylibyśmy wniosek. Proszę o informację w tej sprawie. Jesteśmy zmuszeni do wykonania części drogi ze względu na całkowitą wartość projektu do 1 mln euro.

W przypadku realizacji operacji dotyczącej przebudowy odcinka drogi dokumentacja projektowa może być sporządzona dla całej drogi. Zgodnie jednak z § 5 rozporządzenia koszty mogą być uznane za kwalifikowalne, o ile są one uzasadnione zakresem operacji, niezbędne do osiągnięcia jej celu oraz racjonalne. Oznacza to, że koszt wykonania projektu przebudowy całej drogi w przypadku realizacji operacji w części dotyczącej wyłącznie odcinka tej drogi może zostać uznany przez samorządy województw, w ramach przeprowadzonej kontroli administracyjnej, jako nie spełniający warunku, o którym mowa w § 5 rozporządzenia. Wskazać jednak należy, że rozstrzygnięcia w tym zakresie podejmowane są w sprawach indywidualnych.

39. Czy w ramach zadania „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” możliwe jest jednoczesne wyremontowanie muru oporowego wraz z chodnikiem?

W rozumieniu ustawy o drogach publicznych konstrukcje oporowe są elementem drogi jako drogowe obiekty inżynierskie wobec powyższego ich budowa lub przebudowa może stanowić koszt kwalifikowalny operacji o ile jest to uzasadnione zakresem operacji oraz niezbędne do osiągnięcia jej celu.

40. Czy w świetle kryteriów przyznawania punktów warunek, że droga objęta operacją prowadzi bezpośrednio do obiektu użyteczności publicznej uznawany będzie za spełniony jeżeli obiekt użyteczności publicznej nie jest w chwili obecnej zrealizowany. Wnioskodawca zapewnia jego zrealizowanie i przekazanie do użytkowania do czasu złożenia wniosku o płatność.

Zgodnie zapisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. w trakcie rozpatrywania wniosków o przyznanie pomocy dokonuje się ich oceny, przyznając planowanej operacji punkty według określonych kryteriów wyboru. Spełnienie poszczególnych kryteriów weryfikowane jest zatem wyłącznie na etapie rozpatrywania wniosków o przyznaniu pomocy. Wskazać jednak należy, że zgodnie z § 15 pkt 8 formularz umowy o przyznaniu pomocy zawiera zobowiązania beneficjenta dotyczące zapewnienia realizacji inwestycji dotyczących tworzenia pasywnej infrastruktury. Oznacza to, że w przypadku kiedy podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy zadeklaruje iż operacja będzie realizowana w powiązaniu z inwestycjami dotyczącymi tworzenia pasywnej infrastruktury szerokopasmowej warunkowo zostaną przyznane punkty, natomiast weryfikacje spełnienia przedmiotowego warunku będzie badana na etapie płatności końcowej. Wobec powyższego spełnienie kryterium polegającego na prowadzeniu drogi bezpośrednio do obiektu użyteczności publicznej nie może być warunkowe, a zatem winno być spełnione już na etapie rozpatrywania wniosków o przyznanie pomocy.

41. Czy Samorząd Województwa może nie przyznać pomocy jeżeli uzna, że budowana/przebudowywana droga spełnia warunki przyznania pomocy w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” ?

Warunki przyznania pomocy na operacje zostały określone w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 jak również w § 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. Wskazać należy, że spełnienie warunków przyznania pomocy w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” na operacje związane z budową/przebudową drogi nie stanowi podstawy odmowy przyznania pomocy na operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych”.

42. Droga objęta operacją realizowana będzie w formule zaprojektuj - wybuduj na kilkunastu działkach. W chwili obecnej w wyniku zakończenia procesu regulacji prawnych  stanowią one własność hipoteczną Wnioskodawcy, za wyjątkiem jednej której Wnioskodawca jest posiadaczem samoistnym. Wobec tej działki prowadzone jest postępowanie o zasiedzenie. Nadmieniam że na wypisie z ewidencji Wnioskodawca figuruje jako władający. Jaki dokument należy przedłożyć w tym wypadku celem potwierdzenia prawa dysponowania. W punkcie 3 instrukcji wypełniania wniosku jest mowa o dokumentach potwierdzających tytuł prawny, zaś punkt 3a dotyczy oświadczeń właściciela lub współwłaściciel lub posiadacza samoistnego, którym w tym wypadku jest sam Wnioskodawca. Nadmieniam, że przedstawiony stan prawny zgodnie z informacją uzyskana przez Wnioskodawcę w Organie Architektonicznym który będzie wydawał pozwolenie na budowę umożliwia jego uzyskanie.

Zgodnie z § 4 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana na operację, która będzie realizowana na nieruchomości będącej własnością podmiotu ubiegającego się o przyznanie pomocy lub na nieruchomości, do której podmiot ten posiada udokumentowane prawo do dysponowania nią. Wskazać należy, że zdefiniowane w art. 336 kodeksu cywilnego posiadanie samoistne jest stanem faktycznym, a nie stanem prawnym.

Niezależnie od powyższego wskazać należy wskazać , iż zgodnie z art. 32 ust.4 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane pozwolenie na budowę może być wydane wyłącznie temu, kto złożył oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Definicja prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane została określona w art. 3 pkt 11 tej ustawy, w myśl którego za prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane należy rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych. Taka jednoznaczna regulacja nie pozwala na uznanie stanu faktycznego w postaci posiadania samoistnego nieruchomości za jedno z przewidzianych w przepisach Prawa budowlanego praw rzeczowych lub obligacyjnych mieszczących uprawnienie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że oświadczenie stanowiące załącznik nr 3a do wniosku o przyznanie pomocy nie jest dokumentem potwierdzającym prawo do dysponowania nieruchomością a jedynie potwierdza zgodę na zachowanie celu operacji przez właściciela/współwłaściciela w okresie 5 lat od dnia wypłaty płatności końcowej niemniej jednak wraz z tym oświadczeniem winny być złożone przez podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy dokumenty potwierdzające posiadanie zależne.

43. Czy w przypadku wnioskodawcy, którym będzie powiat przetarg na daną operację ujętą we wniosku o przyznanie pomocy może być ogłoszony przez jednostkę organizacyjną np. Zarząd Dróg Powiatowych, który zawrze umowę z wykonawcą a tym samym czy  faktury na daną operację mogą być wystawione na Zarząd Dróg Powiatowych? Nadmienić należy, że w większości przypadków Zarządy Dróg Powiatowych wykonują obowiązki Powiatu jako zarządcy dróg powiatowych w zakresie planowania, budowy, modernizacji, utrzymania i ochrony dróg oraz zadania wynikające z zarządzania ruchem na drogach powiatowych.

Zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2015 r., poz. 1445 z poźn. zm.) powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność a w celu wykonywania tych zadań może tworzyć jednostki organizacyjne. Powiatowy zarząd dróg jako jednostka budżetowa zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 885, z późn. zm.) są jednostkami organizacyjnymi sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie natomiast z § 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. o pomoc w ramach operacji „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” może się ubiegać się miedzy innymi powiat.

Wobec powyższego, co do zasady umowy o przyznaniu pomocy winny być zawierane przez powiat niemniej jednak w przypadku jednostek organizacyjnych wchodzących w skład osoby prawnej, jaką jest ich macierzysta jednostka samorządu terytorialnego (powiat) postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego może być przeprowadzone przez tą jednostkę organizacyjną w tym także niektóre dokumenty takie jak decyzja pozwolenie na budowę mogą być wystawione na tą jednostkę. Wątpliwości mogą natomiast powstać, w sytuacji gdy beneficjent (powiat) przedłoży do refundacji faktury wystawione nie na beneficjenta, lecz na jednostkę organizacyjną. Trzeba jednak zauważyć, że jednostka budżetowa charakteryzuje się tym, że wszelkie wydatki dokonywane przez ta jednostkę są pokrywane z budżetu jednostki macierzystej (powiatu). Tym samym powiatowy zarząd dróg nie ma „własnych” środków finansowych, bo te środki są środkami jednostki samorządu terytorialnego i tylko zostały wyodrębnione w planie finansowym powiatowego zarządu dróg i przekazane do „zarządzania”. W żadnym razie jednak te środki finansowe nie stają się środkami powiatowego zarządu dróg. Prowadzi to do wniosku, że nawet gdyby na fakturze czy rachunku jako nabywca została wskazana jednostka organizacyjna, to zapłata tego rachunku czy faktury i tak nastąpi ze środków jednostki samorządu terytorialnego (powiatu), które zostały „zarezerwowane” w planie finansowym na potrzeby powiatowego zarządu dróg. Tym samym w takim przypadku wydatki te i tak poniesie powiat, bez względu na to, czy na fakturze (rachunku) wskazana zostanie powiatowy zarząd dróg.

44. W jaki sposób, w przypadku operacji realizowanych w dwóch etapach, obliczyć wysokość przyznanej pomocy, która ma wynieść dokładnie 63,63% kosztów kwalifikowalnych.

Zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r., pomoc jest przyznawana w wysokości 63,63% kosztów kwalifikowalnych. W przypadku operacji realizowanych w dwóch etapach wnioskowana kwota dla każdego etapu obliczana jest jako iloczyn kosztów kwalifikowalnych z danego etapu i poziomu dofinansowania (63,63%). Wnioskowana kwota pomocy dla operacji stanowi sumę kwot pomocy z poszczególnych etapów.

45. Czy dopuszczalne jest przekazanie gminie realizującej operację np. przez powiat dotacji na utrzymanie przebudowywanej drogi lub dróg gminnych?

Kwestie związane z finansowaniem przez beneficjenta zadań związanych z utrzymaniem operacji w okresie 5 lat od dnia wypłaty płatności końcowej nie są przedmiotem regulacji rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r.

46. Czy możliwe jest współfinansowanie operacji ze środków finansowych z wyłączeń gruntów rolnych z produkcji rolnej (były Wojewódzki Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych), które stanowią część składową budżetu województw na wypełnienie zadań określonych w art. 22c ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

Zgodnie z § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. pomoc jest przyznawana na operacje których koszty kwalifikowalne nie będą współfinansowane w drodze wkładu z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności lub jakiegokolwiek innego unijnego instrumentu finansowego oraz innych programów przeznaczonych na inwestycje drogowe. Zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 909 z późn. zm.) środki związane z wyłączeniem gruntów z produkcji rolnej, pobierane na podstawie ustawy stanowią dochód budżetu województwa i mogą być przeznaczone między innymi na dofinansowanie  budowy i modernizacji dróg dojazdowych do gruntów rolnych. Z powyższego wynika, że możliwe jest uzyskanie dotacji z budżetu województwa na dofinansowanie realizacji operacji typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych”. Należy jednak przestrzegać, aby dotacja była do wysokości wkładu własnego (wynoszącego 36,37% kosztów kwalifikowalnych), bowiem wydatki podlegające refundacji nie mogą być wcześniej sfinansowane z bezzwrotnych środków otrzymanych od innych podmiotów publicznych.

47. Proszę o precyzyjne przedstawienie kryteriów pozwalających na prawidłowe przyporządkowanie operacji zakładających zmianę nawierzchni do zakresu wsparcia określonego w § 2 rozporządzenia.

Przez zmianę nawierzchni drogi należy rozumieć zmianę wpływającą na poprawę jakości drogi przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym. Wskazać należy, że w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 16 lutego 2005 r. w sprawie sposobu numeracji i ewidencji dróg publicznych, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz rejestru numerów nadanych drogom, obiektom mostowym i tunelom (Dz. U. z 2005 r. Nr 67, poz. 67, poz. 582) określone zostały parametry techniczne odcinka drogiw tym także następujące rodzaje nawierzchni:

• nawierzchnia bitumiczna
• nawierzchnia betonowa
• nawierzchnia z kostki prefabrykowanej
• nawierzchnia z kostki kamiennej
• nawierzchnia klinkierowa
• nawierzchnia z prefabrykatów betonowych
• nawierzchnia brukowcowa
• nawierzchnia tłuczniowa
• nawierzchnia żwirowa
• nawierzchnia gruntowa wzmocniona żwirem, żużlem itp.
• nawierzchnia gruntowa naturalna (z gruntu rodzimego)
• inne

Wobec powyższego poprzez zmianę kwalifikującą się do wsparcia należy rozumieć zmianę np. nawierzchni żwirowej na nawierzchnię bitumiczną. Jednocześnie wskazać należy, że wymiana  zniszczonej nawierzchni na nową wpisuje się w definicję remontu drogi i nie może stanowić przedmiotu wsparcia.