Chleb żytni na zakwasie
12.06.2019
Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2019-06-12 w kategorii Wyroby piekarnicze i cukiernicze w woj. lubuskim.
Wygląd
Prostokątny bochenek, z góry obsypany białą mąką
Kształt
Prostokąt z charakterystycznym pęknięciem wzdłuż bochenka
Wielkość
Bochenek o wymiarach 20 na 11cm, waga około 1 kg
Barwa
Złotobrązowa skórka z wierzchu biała od mąki, miąższ szary
Konsystencja
Skórka chrupiąca, miąższ wilgotny, sprężysty. Po ugnieceniu wraca do poprzedniego kształtu
Smak i zapach
Smak i zapach delikatnie kwaśny
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
W Polsce od wieków podstawą pożywienia były płody ziemi. Otaczano je wielkim szacunkiem. Stanowiły symbol życia, dostatku i płodności. Uprawa zbóż odgrywała najważniejszą rolę w gospodarstwach. Za najcenniejszy produkt zbożowy uważano chleb. Najstarszą postacią chleba były placki przaśne, niesolone i niekwaszone. Pieczono różne rodzaje chleba, zależne od zastosowania receptury i gatunku zboża. Najpopularniejszy był chleb żytni, pszenno-żytni, razowy i pytlowy. Chleb miał także zastosowanie jako przyprawa np. do zagęszczania sosów czy sporządzania zup.
Dawniej w gospodarstwach, chleb wypiekany był raz w tygodniu. Bochenki pieczone były na liściach chrzanu, kapusty czy tataraku, a na specjalne okazje na plastrach słoniny.
Na gotowym cieście kantem dłoni odciskano charakterystyczny znak krzyża.
Wokół tradycji wypiekania chleba narosło wiele wierzeń. Gospodynie uważały np. że podczas wypieku nie można siadać, by bochenki nie opadły. Świeżo wypieczony chleb kładziono na ołtarzyku domowym, w celu pobłogosławienia chleba i domowników. Był to znak szacunku dla darów Bożych i znak dobrobytu. Chleba nie można było marnować ani wyrzucać, by nie wzbudzać gniewu Bożego. Chleba nie wolno było kłaść na brudnym stole, pozostawiać w nim wbitego noża, ani nikomu odmówić poczęstunku. Chleb był symbolem wszystkich najważniejszych ludzkich potrzeb. Był symbolem gościnności, przyjaźni bezpieczeństwa i spokoju.
O wartościach i niepowtarzalnym smaku tradycyjnego chleba, świadczą zachowane przez pokolenia przepisy. Jedną z takich receptur jest przepis na chleb żytni. Przepis ten,
do gospodarstwa Malinówka, w województwie lubuskim, został przywieziony z Kresów Wschodnich z Wołynia, ze wsi Równe w latach czterdziestych.
Chleb żytni wyrabiany jest z najwyższej jakości surowców, z których podstawowymi są mąka żytnia razowa, bardzo grubo mielona oraz mąka żytnia chlebowa. Mąka świeżo mielona pochodzi z młyna w okolicy gospodarstwa Milanówka. Zakwas żytni wykorzystywany do wyrobu chleba składa się wyłącznie z mąki żytniej oraz wody źródlanej. Jedynym dodatkiem smakowym jest sól kamienna. Do produkcji nie używa się drożdży, maślanek ani ziemniaków. Prostokątne bochenki ważące około 1kg posiadają charakterystyczne pękniecie wzdłuż. Chleb wyróżnia złotobrązowa, chrupiąca skórka, z wierzchu biała od mąki oraz szary, wilgotny i sprężysty miąższ. O walorach zdrowotnych produktu decyduje fermentacja zakwasu, w którym znajdują się bakterie mlekowe. Tworzą one kwas mlekowy, przyczyniając się do prozdrowotnych właściwości chleba żytniego.
- Ostatnia modyfikacja:
- 12.06.2019 12:34 Sławomir Mucha
- Pierwsza publikacja:
- 12.06.2019 12:34 Sławomir Mucha