Cieszyńska dynia
03.06.2018
w dniu 2009-05-14 kategoria Warzywa i owoce w województwie śląskim
Wygląd:
W zależności od odmiany – duże kule. Na przekroju żółty miąższ z widocznymi dużymi pestkami.
Kształt:
Kuliste lub owalne.
Rozmiar:
W zależności od odmiany.
Barwa:
Żółta do pomarańczowej.
Konsystencja:
Skórka twarda, chropowata, miąższ miękki, soczysty i wilgotny.
Smak:
Swoisty charakterystyczny dla warzyw dyniowatych.
Dodatkowe Informacje:
Tradycja:
Dynie od zawsze były uprawiane w przydomowych ogrodach na Cieszyńskiej Ziemi i przygotowywane na różne sposoby w kuchni domowej. Autorka książki z 1985 roku „Warzywa dyniowate” Hanna Strzelecka opisując dynię pisze: „Działkowicze i właściciele ogródków uprawiają amatorsko przeróżne, oryginalne odmiany dyń. (…) dynię olbrzymią, melonową żółtą, siatkową, a czasem taką dużą, jak główka kapusty o intensywnym kolorze, tzw. pomarańczową (…) W kuchni używamy dyni głównie do gotowania zup, na jarzynę, jako dodatek do mięs, na marynaty i konfitury. Surowcem kulinarnym jest miąższ, pozostały po obraniu ze skóry i odrzuceniu gniazda nasiennego; dojrzałe nasiona, tzw. pestki zawsze warto wybrać i ususzyć”. Dynie uprawiano także dla zdrowych, smacznych i lubianych pestek. Nasiona składają się w 30-40% z oleju, który zawiera bardzo dużo fitosteroli i nienasyconych kwasów tłuszczowych, które hamują odkładanie się w tkankach cholesterolu, a co za tym idzie zapobiegają miażdżycy. Ponadto znajdują się w nich lekkostrawne białka, witamina E i mikroelementy takie jak: selen, magnez, cynk, miedź i mangan. Stosuje się je od dawien dawna w leczeniu stanów zapalnych nerek i pęcherza moczowego. Ponadto dynie, okazałe kolorowe kule, były niewątpliwą ozdobą przydomowych ogródków. Dynie jadało się głównie w postaci zupy oraz używało się je do marynat. Elżbieta Łabońska w książce „Śląska kucharka doskonała” pisze: „Zupy występowały zazwyczaj jako potrawy zasadnicze i wyróżnić wśród nich było można: zupę ścierkę, wodzionkę (…) zupę z dyni, zupę z marchwi (…)”. Emilia Kołder zaś w „Kuchni Śląskiej” z 1972 roku podaje wiele przykładów zastosowania dyni w kuchni. Wśród wymienionych potraw jest np.: dynia duszona, dynia z kminkiem, dynia po węgiersku, dynia w winie, a także przepis na popularną na Śląsku dynię marynowaną gotowaną. Także w Etnografii Polski „Przemiany kultury ludowej t. 1 Pożywienie” autorstwa Anny Kowalskiej-Lewickiej i Zofii Szromby-Rysowej z 1978 roku można odnaleźć wiele przepisów kulinarnych z zastosowaniem dyni.
- Ostatnia modyfikacja:
- 23.10.2018 12:56 Sławomir Mucha
- Pierwsza publikacja:
- 23.10.2018 12:56 Sławomir Mucha