Cybulniki
03.09.2021
W dniu 2 września 2021 roku na Listę Produktów Tradycyjnych zostały wpisane w kategorii: Gotowe dania i potrawy: „cybulniki”
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Wygląd estetyczny, przypominający sakiewkę
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Owalny
Wielkość
Długość 5cm, szerokość 2 cm.
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Złocista
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Miękka
Smak i zapach
Smak ciasta pieczonego z dodatkiem aromatycznych przypraw
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Cybulniki to potrawa tatarska, obecnie wytwarzana m.in. przez gospodynie z Łobaczewa Małego. Korzenie tej potrawy sięgają w głąb historii XVII wieku, gdy król Jan III Sobieski nadał Tatarom wsie z tzw. ekonomii brzeskiej. Tereny gminy Terespol zamieszkiwane były przez Tatarów, o czym świadczy mizar tatarski (cmentarz) w miejscowości Zastawek z 1679 r. Jest to najstarszy cmentarz tatarski na ziemiach polskich. Jedna z pierwszych wzmianek na temat mizaru w Zastawku pochodzi z testamentu Abrahama Koryckiego. Mizar stanowi jedyny namacalny ślad po muzułmańskich mieszkańcach Lebiedziewa i okolic.
Historia cybulników jest nierozerwalnie związana z historią Tatarów na polskich ziemiach. Kuchnia tatarska słynie z potraw mącznych. Zaliczyć do nich należy przede wszystkim pierogi różnej wielkości: małe i duże, pieczone, smażone lub gotowane. Powszechnie znane są kołduny tatarskie, czyli pierogi z farszem mięsnym (baranim lub wołowo-baranim z dodatkiem łoju baraniego) gotowane w rosole wołowym. Spożywano je, trzymając w dłoni i popijając gorącym rosołem z czarki. Kołduny tatarskie należały do potraw świątecznych, a także częstowało się nimi gości weselnych. Współcześnie Tatarki przyrządzają mniejsze kołduny i podają je zalane rosołem w głębokich talerzach. Do pierogów pieczonych zalicza się cybulniki (zwane również cebulnikami), które nadziewane są farszem z duszonej cebuli, mięsa wołowego, baraniego czy gęsiny, poddane obróbce termicznej w piekarniku. Była to potrawa jadana przez Tatarów na co dzień.
Informacje o wieloletniej tradycji wytwarzania cybulników pochodzących z Łobaczewa Małego potwierdzają tutejsi mieszkańcy. Do dziś jeszcze najstarsze gospodynie pamiętają przepisy potraw tatarskich, które były przygotowywane na różne uroczystości. Receptura na cybulniki jest przekazywana z pokolenia na pokolenie najczęściej w drodze przekazów ustnych, ewentualnie domowych notatek.
Badania etnograficzne wskazują również powiązanie historii tutejszych ziem z napływającą wielokulturowością. Ludność napływowa z jednej strony przynosiła nowe potrawy, a z drugiej strony musiała je połączyć z płodami rolnymi powstałymi na terenie tutejszych ziem. Efektem tego była obecność zarówno kuchni polskiej jak i m.in. tatarskiej wśród mieszkańców bialskiej ziemi. Te tradycje kulinarne są nadal pielęgnowane i kultywowane, o czym świadczą liczne konkursowe nagrody dla wyrobów pochodzenia tatarskiego.