Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne PROW 2014-2020

Istotą działania jest promowanie praktyk przyczyniających się do zrównoważonego gospodarowania gruntami (w celu ochrony gleb, wód, klimatu), ochrony cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków ptaków, różnorodności krajobrazu oraz ochrony zagrożonych zasobów genetycznych roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich.

Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (PROW 2014-2020) jest w dużej części kontynuacją dotychczasowego podejścia, tj. działania Program rolnośrodowiskowy PROW 2007-2013.

Podstawą do wdrażania tego działania jest ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1234), na podstawie której wdrożono przepisy szczegółowe dotyczące działania, tj.:

W przypadku Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego rolnik lub zarządca, spełniający warunki przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej, podejmuje zobowiązanie dotyczące prowadzenia produkcji w sposób zgodny z wymogami określonymi dla odpowiedniego pakietu (pakietów) lub wariantu (wariantów) co do zasady na okres 5 lat. Od 2021 r. nowe zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach Pakietu 2., Pakietu 3., Pakietu 6. i Pakietu 7. są podejmowane na okres 2 lat, a od 2022 r. w ramach Pakietu 8. i Pakietu 9. na okres 1 roku.

Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna będzie przyznawana z zastosowaniem poniższego mechanizmu degresywności w wysokości:

100 % stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,10 ha do 50 ha;
75 % stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
60 % stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 100 ha.

Mechanizm ten stosowany będzie w odniesieniu do łącznej powierzchni gruntów w gospodarstwie w ramach wszystkich pakietów i ich wariantów, do której przysługuje płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna.

Mechanizm degresywności nie dotyczy:

Pakietu 3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych,
Pakietu 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000,
Pakietu 9. Retencjonowanie wody.

W przypadku realizacji więcej niż jednego pakietu lub wariantu, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna będzie przyznawana:

w wysokości 100% stawki płatności - jeżeli łączna powierzchnia gruntów, do której przysługuje ta płatność, nie przekracza powierzchni 50 ha;
w wysokości 100% stawki płatności do pierwszych 50 ha powierzchni gruntów oraz w wysokości 75% do pozostałej powierzchni gruntów - jeżeli łączna powierzchnia, do której przysługuje ta płatność, nie przekracza powierzchni 100 ha;
w wysokości 100% stawki płatności do pierwszych 50 ha powierzchni gruntów, w wysokości 75% do powierzchni kolejnych 50 ha oraz w wysokości 60% do pozostałej powierzchni gruntów - jeżeli łączna powierzchnia gruntów, do której przysługuje ta płatność, przekracza 100 ha.

Powierzchnia gruntów w ramach danego pakietu lub wariantu, do której przysługuje płatność w określonej wysokości stawki płatności (tj. 100%, 75% i 60%) stanowi iloczyn powierzchni gruntów, za którą w ramach realizowanych pakietów lub wariantów można przyznać płatność rolno-środowiskowo-klimatyczną z uwzględnieniem określonej wysokości stawki płatności, oraz procentowego udziału powierzchni gruntów, do której przysługuje płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna w ramach danego pakietu lub wariantu, w łącznej powierzchni gruntów, do której przysługuje płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna w ramach wszystkich realizowanych pakietów lub wariantów.

Sposób wyliczania tej powierzchni gruntów przedstawiono na poniższym przykładzie.

Rolnik lub zarządca deklaruje 70 ha w ramach pakietu 2. Ochrona gleb i wód oraz 150 ha w ramach wariantu 4.1. Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, co daje w sumie powierzchnię 220 ha objętą zobowiązaniem.

1. Wyliczamy współczynnik procentowy udziału poszczególnych pakietów i wariantów w łącznej powierzchni gruntów, na której są one realizowane, wynoszącej 220 ha (70 ha + 150 ha):

pakiet 2. - 70 ha / 220 ha = 31,81818182%
wariant 4.1. - 150 ha / 220 ha = 68,18181818%.

2. Ustalamy, do jakiej powierzchni gruntów przysługuje wsparcie ze 100% stawką płatności - wsparcie to będzie przysługiwało do pierwszych 50 ha powierzchni gruntów objętej zobowiązaniem, tj. do limitu określonego w mechanizmie degresywności (100% stawki płatności – za powierzchnię gruntów od 0,1 ha do 50 ha).

pakiet 2. (50 ha x 31,81818182%) = 15,90 ha
wariant 4.1 (50 ha x 68,18181818%) = 34,09 ha

Zgodnie z powyższym w przypadku:

pakietu 2. do 15,9 ha powierzchni gruntów zostanie przyznane wsparcie ze 100% stawką płatności;
wariantu 4.1. do 34,09 ha powierzchni gruntów zostanie przyznane wsparcie ze 100% stawką płatności.

3. Ustalamy, do jakiej powierzchni gruntów przysługuje wsparcie z 75% stawką płatności - wsparcie to będzie przysługiwało do kolejnych 50 ha powierzchni gruntów objętej zobowiązaniem, tj. do limitu określonego w mechanizmie degresywności (75% stawki płatności – za powierzchnię gruntów powyżej 50 ha do 100 ha).

pakiet 2. (50 ha x 31,81818182%) = 15,90 ha
wariant 4.1 (50 ha x 68,18181818%) = 34,09 ha

Zgodnie z powyższym w przypadku:

pakietu 2. do 15,9 ha powierzchni gruntów zostanie przyznane wsparcie z 75% stawką płatności;
wariantu 4.1. do 34,09 ha powierzchni gruntów zostanie przyznane wsparcie z 75% stawką płatności.

4. Ustalamy, do jakiej powierzchni gruntów przysługuje wsparcie z 60% stawką płatności - wsparcie to będzie przysługiwało do pozostałej powierzchni gruntów objętej zobowiązaniem, tj. do limitu określonego w mechanizmie degresywności (60% stawki płatności – za powierzchnię gruntów powyżej 100 ha).

pakiet 2. (70 ha – 15,90 ha – 15,90 ha) = 38,20 ha
wariant 4.1. (150 ha – 34,09 ha – 34,09 ha) = 81,82 ha

Zgodnie z powyższym w przypadku:

pakietu 2. do 38,20 ha powierzchni gruntów zostanie przyznane wsparcie z 60% stawką płatności;
wariantu 4.1. do 81,82 ha powierzchni gruntów zostanie przyznane wsparcie z 60% stawką płatności.

Komu może zostać przyznana płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna?

Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna może zostać przyznana rolnikowi lub zarządcy, który:

posiada numer identyfikacyjny (producenta);
posiada co najmniej 1 ha UR w przypadku rolnika lub 1 ha obszarów przyrodniczych w przypadku rolnika lub zarządcy lub 3 ha UR w przypadku rolnika podejmującego zobowiązanie w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone;
realizuje zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w okresie 5 lat, 2 lat lub jednego roku (w zależności od realizowanego pakietu i terminu podjęcia zobowiązania);
spełnia warunki przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej.

Jeżeli rolnik lub zarządca nie spełnia ww. warunku posiadania minimalnej powierzchni gruntów, to może spełnić ten warunek łącznie:

w przypadku rolnika – z co najmniej jednym rolnikiem lub zarządcą ubiegającymi się o płatność rolno-środowiskowo-klimatyczną;
w przypadku zarządcy – z co najmniej jednym rolnikiem albo jednym rolnikiem i zarządcą ubiegającymi się o płatność rolno-środowiskowo-klimatyczną.

Informacje dotyczące wymogów w ramach pakietów Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego

Niezależnie od pakietu lub wariantu jaki jest realizowany przez rolnika lub zarządcę w ramach zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego, jest on zobowiązany do posiadania planu działalności rolnośrodowiskowej i prowadzenia rejestru działalności rolnośrodowiskowej, zawierającego wykaz działań agrotechnicznych (w tym zastosowania nawozów i wykonania zbiegów przy użyciu środków ochrony roślin) oraz wykaz wypasów zwierząt (jeżeli wypas jest prowadzony).

Ponadto rolnik lub zarządca nie może przekształcać występujących w gospodarstwie rolnym trwałych użytków zielonych i pastwisk trwałych oraz musi zachować elementy krajobrazu rolniczego nieużytkowane rolniczo, tworzące ostoje przyrody, określone w planie działalności rolnośrodowiskowej oraz przestrzegać innych wymogów, które są określone dla poszczególnych pakietów i ich wariantów w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 marca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

WAŻNE !

Realizowany w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone wymóg

Zgodnie z załącznikiem nr 4 ust. 1 do ww. rozporządzenia „Zastosowanie co najmniej 4 upraw^[1] w plonie głównym w danym roku na gruntach ornych w gospodarstwie, przy czym udział:

uprawy, która zajmuje największą powierzchnię gruntów ornych w gospodarstwie, nie może przekraczać 65% powierzchni wszystkich gruntów ornych w gospodarstwie;
upraw zbóż nie może przekraczać 65% powierzchni wszystkich gruntów ornych w gospodarstwie;
każdej z czterech upraw nie może być mniejszy niż 10% powierzchni wszystkich gruntów ornych w gospodarstwie”,

jest praktyką równoważną do dywersyfikacji upraw w ramach zazielenienia płatności bezpośrednich.

^[1] w rozumieniu art. 44 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009.

Zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne

W przypadku Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne jest realizowane w ramach jednego pakietu (jeżeli pakiet nie został podzielony na warianty) albo jednego wariantu. Oznacza to, że rolnik lub zarządca może realizować jednocześnie więcej niż jedno zobowiązanie. Zobowiązania takie mogą zostać podjęte w tym samym roku lub w roku następnym.

Generalnie, wielkość obszaru objętego zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym oraz miejsce realizacji tego zobowiązania nie podlegają zmianie w trakcie jego realizacji. Niemniej jednak, w ramach zobowiązania dopuszczalna jest zmiana:

uprawianych roślin;
miejsca uprawy roślin.

Natomiast, w przypadku Wariantu 2.1 Międzyplony przewidziano możliwość zmiany o 15% wielkości obszaru objętego zobowiązaniem oraz zmiany miejsca realizacji tego zobowiązania, a w przypadku pakietu 6 przewidziano możliwość zmiany wielkości powierzchni objętej zobowiązaniem w stosunku do wielkości powierzchni objętej zobowiązaniem w pierwszym roku.