Na podstawie art. 48 ust. 7 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2023 r., poz. 1094) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informuje o odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu zmiany  Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.

Celem projektowanych zmian jest odpowiednie doprecyzowanie i dostosowanie Planu do aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej, m.in. wynikającej z wojny w Ukrainie. Konieczne jest dostosowanie wdrażanych/przygotowywanych do wdrożenia interwencji do aktualnej sytuacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich, za czym przemawia doświadczenie z pierwszych naborów oraz konieczność ich uelastycznienia ze względu na postulaty beneficjentów. Jednocześnie wprowadzane są zmiany, które mają przyczyniać się do poprawy efektywności wydatkowania i wykorzystania środków finansowych, pozwalając zachować płynności w finansowaniu rozwoju wsi i rolnictwa ze środków WPR. Prowadzone na bieżąco analizy wskazują na konieczność doprecyzowania niektórych elementów opisu interwencji i jak najszybsze ich zastosowanie, tak by korzystne rozwiązania obowiązywały jak najwcześniej.

Proponowane zmiany obejmują:

1. zmiany w rozdziale 3.10 „Warunkowość” w zakresie normy GAEC 6, PS WPR 2023–2027, w zakresie doprecyzowania wymogów normy GAEC 6, co do terminów utrzymania okrywy glebowej oraz wprowadzenia wyłączeń z wdrażania wymogów normy w przypadku upraw późno zbieranych z pola, po których nie ma możliwości zastosowania działań ochronnych;
2. zmiany w rozdziale 5.2 Płatności bezpośrednie, interwencje sektorowe i interwencje dotyczące rozwoju obszarów wiejskich określone w strategii PS WPR 2023–2027, w odniesieniu do uelastycznienia warunków przyznawania wsparcia w przypadku działań dotyczących ochrony środowiska;
3. zmiany w rozdziale 5. Płatności bezpośrednie, interwencje sektorowe i interwencje dotyczące rozwoju obszarów wiejskich określone w strategii oraz w rozdziale 6. Plan Finansowy PS WPR 2023–2027, w zakresie zwiększenia planowanych wysokości alokacji finansowych w ramach interwencji I.7.1–I.7.6;
4. zmiany w rozdziale 5.1 Interwencje w formie płatności bezpośrednich w części dotyczącej interwencji I 4.6. „Ekoschemat – Dobrostan zwierząt” PS WPR 2023–2027, w zakresie dodania praktyki polegającej na ograniczeniu stosowania antybiotyków u wybranych gatunków/grup zwierząt, dla rolników uczestniczących w krajowych systemach jakości, takich jak QAFP i QMP;
5. zmiany w interwencji I 5.11 „Wsparcie dochodów związane z produkcją do ziemniaków skrobiowych” PS WPR 2023–2027, w zakresie ustalenia produktu oraz wysokości stawek (planowanej i maksymalnej) płatności do ziemniaków skrobiowych;
6. zmiany w części dotyczącej interwencji I 8.11 „Rolnictwo ekologiczne” PS WPR 2023–2027, w zakresie obniżenia minimalnego poziomu obsady zwierząt, jaki jest wymagany przy ubieganiu się o premię za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej z 0,5 DJP/ha do 0,3 DJP/ha;
7. zmiany w części interwencji I 10.1.2 „Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększających konkurencyjność (Instrumenty finansowe)” PS WPR 2023–2027, w zakresie wprowadzenia wsparcia dla producentów trzody chlewnej w celu finansowania inwestycji dotyczących zwiększenia pogłowia świń;
8. zmiany w rozdziale 3.10 „Warunkowość” w zakresie normy GAEC 7, PS WPR 2023–2027, w zakresie doprecyzowania wymogów tej normy, tzn. dodania możliwości realizacji normy poprzez zmianowanie upraw w porównaniu do roku poprzedniego na 100% gruntów ornych, bez obowiązku stosowania dywersyfikacji upraw;
9. zmiany w rozdziale 6. Plan finansowy oraz rozdziale 2.3. Plan celów końcowych  PS WPR 2023–2027, w związku z realokacjami finansowymi pomiędzy budżetami poszczególnych interwencji;
10. zmiany w części dotyczącej interwencji I 8.1 „Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000” PS WPR 2023–2027, w zakresie umożliwienia wykorzystania danych cyfrowych dotyczących występowania przedmiotów ochrony wspieranych w ramach interwencji I 8.1. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000;
11. zmiany w części dotyczącej interwencji I 8.3 „Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000” PS WPR 2023–2027, w zakresie dostosowania terminu wykaszania niedojadów, w przypadku użytkowania pastwiskowego, do potrzeb ochrony trwałych użytków zielonych w ramach interwencji I 8.3 Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000;
12. zmiany w części dotyczącej interwencji I 8.7 „Bioróżnorodność na gruntach ornych” PS WPR 2023–2027, w zakresie wprowadzenia uproszczeń w zasadach realizacji (warunkach i wymogach) zobowiązań w ramach wariantów tej interwencji, w celu zwiększenia zainteresowania i zachęcenia rolników do podejmowania wieloletnich zobowiązań w ramach wariantów tej interwencji;
13. zmian w części interwencji I 10.1.1 – „Inwestycje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność (dotacje)” PS WPR 2023–2027, w zakresie wprowadzenia modyfikacji i uzupełnień w opisie interwencji;
14. zmiany w interwencji I.10.3 „Inwestycje zapobiegające rozprzestrzenianiu się ASF” PS WPR 2023–2027, w zakresie wprowadzenia dodatkowych preferencji wyboru i warunków przyznania pomocy dla rolników, którzy prowadzą chów lub hodowlę świń zgodnie z systemem rolnictwa ekologicznego oraz waloryzację wysokości kosztów jednostkowych;
15. zmiany w  interwencji I.10.4 „Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu”  PS WPR 2023–2027, w zakresie wprowadzenia korekt i uzupełnień w opisie interwencji;
16. zmiany w interwencji I 10.10. – „Infrastruktura na obszarach wiejskich oraz wdrożenie koncepcji inteligentnych wsi” PS WPR 2023–2027, w zakresie dostosowania tabeli finansowej w związku z przesunięciem w czasie wdrożenia tej interwencji;
17. zmiany w interwencji I.13.3 „Promowanie, informowanie i marketing dotyczący żywności wytwarzanej w ramach systemów jakości żywności” PS WPR 2023–2027, w zakresie dodaniu nowego Systemu Jakości Wieprzowiny PQS (Pork Quality System) do listy krajowych systemów jakości;
18. zmiany w interwencji I.13.4 „Rozwój współpracy producentów w ramach systemów jakości żywności” PS WPR 2023–2027, w zakresie dodaniu nowego Systemu Jakości Wieprzowiny PQS (Pork Quality System) do listy krajowych systemów jakości. Ponadto, proponuje się rezygnację z procesu aktualizowania wysokości płatności (kwoty ryczałtowej) i przejściu na formę i stawkę wsparcia z zastosowaniem kwoty/metody obliczeniowej;
19. zmiany w interwencji I 13.5 „Współpraca Grup Operacyjnych EPI” PS WPR 2023–2027, w zakresie planu naborów zarówno w odniesieniu do wsparcia przygotowawczego, jak i realizacji operacji;
20. zmian w sprawie zmian w interwencji I 9. Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (ONW) PS WPR 2023–2027, w zakresie podwyższenia stawek płatności dla ONW z produkcją zwierzęcą na obszarach górskich i podgórskich;
21. zmian w rozdziale 3.10 „Warunkowość” PS WPR 2023–2027, w zakresie normy GAEC 8 dotyczy, m.in. przeznaczenia minimalnego udziału powierzchni gruntów ornych na obszary i elementy nieprodukcyjne, w tym grunty ugorowane, jest umożliwienie prowadzenia po terminie 31 lipca w przypadku gruntów ugorowanych, lub po 31 sierpnia w przypadku gruntów ugorowanych z roślinami miododajnymi produkcji, w tym wypasu lub koszenia.

Zgodnie z art. 48 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2023 r. poz. 1094), Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpił 22 listopada 2023 r. z wnioskiem do Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska i Głównego Inspektora Sanitarnego 
z prośbą o wyrażenie zgody na odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko proponowanej zmiany Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027, ze względu na fakt, że nie występuje ryzyko negatywnego oddziaływania na środowisko proponowanych zmian.

Główny Inspektorat Sanitarny po zapoznaniu z wnioskiem MRiRW do projektów zmian w Planie, wydał opinię 1 grudnia 2023r., że proponowana modyfikacja Planu nie ma negatywnego wpływu na środowisko naturalne, że nie zachodzi konieczność przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla nowelizacji Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. Taką samą opinię wydał Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska w piśmie przekazanym 22 grudnia 2023 r. Jednocześnie z uwagi na późniejsze procedowanie przez Komitet Monitorujący Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 w trybie obiegowym zmian wynikających z Uchwały nr 59, które są zawarte w  pkt 21) powyżej, dla nich MRiRW wystąpiło odrębnym pismem o wyrażenie zgody na odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Główny Inspektorat Sanitarny po zapoznaniu się z dodatkowym wnioskiem, wydał opinie w dniu 22 stycznia 2024 r., że proponowana modyfikacja Planu nie ma negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi otrzymało także opinię Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w dniu 13 lutego 2024r., o wyrażeniu zgody na odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do zmiany opisanej w pkt 21).

Podsumowując przedłożony projekt, mimo że wprowadza kilkanaście zmian, należy uznać za niewielką modyfikację ww. Planu, nie skutkującą istotnymi oddziaływaniami na środowisko. W związku z powyższym zasadnym jest odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do przedłożonego projektu zmiany Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.