Kapusta z grochem
03.06.2018
Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2008-05-05 w kategorii Gotowe dania i potrawy w woj. łódzkim.
Wygląd:
Masa gęsta z widocznymi włóknami kapusty i skwarkami.
Kształt:
Zależny od upodobania. Ponieważ jest to gęsta potrawa, można ją uformować w kształcie podłużnego lub owalnego kotleta.
Rozmiar:
Zależna od ilości i wielkości naczynia, w którym potrawa jest podawana.
Barwa:
Kremowo-żółto-zielonkawa z jasnymi i ciemnobrązowymi kawałkami skwarek na wierzchu.
Konsystencja:
Mączysta potrawa z wyraźnymi włóknami kapusty, częściami grochu i grudkami skwarek.
Smak:
Smak kwaskowaty, zapach grochu i gotowanej kapusty
Dodatkowe Informacje:
Produkt jest przeznaczony do bezpośredniego spożycia na zimno lub na gorąco. Łatwy do przechowywania w warunkach domowych. W chłodziarce może być przechowywany przez 1–7 dni. Przechowywany w ten sposób nie traci walorów odżywczych ani smakowych.
Tradycja:
Kapusta biała była powszechnie uprawiana od dziesiątków lat. Z uwagi na łatwość uprawy, dobre plony, łatwość przechowywania i przetwarzania kapusta stanowiła jedno z najczęściej spożywanych warzyw przez cały rok w postaci świeżej, gotowanej lub kiszonej. W związku z jej dużą dostępnością, potrawy z samej kapusty stanowiły podstawę wyżywienia biedniejszych mieszkańców wsi. Zamożniejsi na co dzień, a biedniejsi od święta wzbogacali kapustę różnymi dodatkami. Jedną z takich tradycyjnych potraw była kapusta z grochem. Groch mieszano także z ziemniakami, kiszoną kapustą lub kiszonymi burakami. Groch z kapustą omaszczano zawsze starym sadłem (Jan Piotr Dekowski, Przemiany tradycyjnego pożywienia wiejskiego na obszarze Polski środkowej, Kultura wsi Polski środkowej w procesie zmian, Tom 2, Prace i materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna Nr 20, Łódź 1979). Gotowaną kapustę najczęściej przyrządzano z grochem, rzadziej z grzybami. Dla smaku przyprawiano ją pieprzem i przesmażonym olejem z cebulą. Przygotowywanie kapusty z grochem było związane z konkretnymi wydarzeniami i porami roku. W zimowym okresie, przy nasileniu prac związanych z przędzeniem i tkaniem, przygotowywano na kilka dni większą ilość kapusty z grochem (…) Potrawy postne przygotowywane były z samą solą albo kraszone olejem. W poście jedzono na śniadanie ziemniaki ze śledziem, ziemniaki z barszczem lub zarzucone kaszą, niekiedy kapustą, kluski z barszczem, kapustę z grochem, na obiad kluski lub ziemniaki z kwasem, kaszę jaglaną, krupnik lub groch, na kolację zalewajkę, kluski z barszczem lub kapustę z grochem (Jan Piotr Dekowski, Z badań nad pożywieniem ludu łowickiego (1880-1939), Prace i materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna Nr 12, Łódź 1968). Kapusta z grochem stanowiła także główne danie podawane na obiad w czasie świąt. W pierwszy dzień Bożego Narodzenia na śniadanie podawano chleb z barszczem, na obiad kapustę z grochem albo rosół wołowy z kluskami (…). Wielkanocny obiad obejmował przeważnie potrawy gotowane: kluski z barszczem, rosołem lub tartym serem, odgrzewaną kapustę z grochem lub krupniczek na kiełbasie. Dużym wydarzeniem powiązanym z przygotowaniem wielu potraw w tym kapusty z grochem było wesele. Gościom weselnym podawano wówczas na poczęstunek chleb z żurem lub placek z kawą (…), na obiad zaś mięso wołowe, drób, flaki, pasternak, kluski, ziemniaki, kaszę jęczmienną, kapustę z grochem, czasem rosół (Jan Piotr Dekowski, Przemiany tradycyjnego pożywienia wiejskiego na obszarze Polski środkowej, Kultura wsi Polski środkowej w procesie zmian, Tom 2, Prace i materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna Nr 20, Łódź 1979). W czasie trwania wesela – Tradycyjne obiady były dość obfite i podobnie jak poczęstunki, zakrapiane wódką. Do podstawowych ich dań należały: kapusta z grochem, kasza jaglana ze słoniną (…) (Jan Piotr Dekowski, Z badań nad pożywieniem ludu łowickiego (1880-1939), Prace i materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna Nr 12, Łódź 1968). Gmina Dmosin leży około 20 km od Łowicza, gdzie od lat istnieje przetwórnia owoców i warzyw. Z tego też powodu na terenie gminy kapusta uprawiana jest na szeroką skalę i wykorzystywana do przygotowywania wielu potraw. Przepis na kapustę z grochem przekazywany był z pokolenia na pokolenie. Jest on identyczny z przepisem na kapustę z grochem w wersji postnej, umieszczonym w książce Franciszki Gensówny Młoda Gospodyni, wydanej przez „Księgarnię Polską” Towarzystwo Polskiej Macierzy Szkolnej z 1928 roku. W okolicy Dmosina do dzisiaj kapusta z grochem jest obowiązkową potrawą wieczerzy wigilijnej. Na co dzień kapustę z grochem podaje się jako dodatek do dań mięsnych. Przed podaniem krasi się ją skwarkami. W związku z tym, że potrawy z kapusty kiszonej są smaczne, zdrowe, a tradycja ich gotowania jest głęboko zakorzeniona w Gminie Dmosin, Koło Gospodyń Wiejskich w Osinach prezentuje kapustę z grochem na różnych uroczystościach gminnych, powiatowych i wojewódzkich, gdzie zawsze cieszy się ona dużym uznaniem. Kapusta z grochem smakuje bowiem wyśmienicie podawana na gorąco jako dodatek do mięs, ale równie smaczna jest na zimno. W konkursie „Potrawy regionalne – szansą rozwoju” zorganizowanym z okazji 600 lat Dmosina jurorzy docenili smak kapusty z grochem, przyznając jej I miejsce.
- Ostatnia modyfikacja:
- 09.10.2018 12:59 Sławomir Mucha
- Pierwsza publikacja:
- 09.10.2018 12:59 Sławomir Mucha