Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)                    

Gęsta, brunatno-szara potrawa

Kształt (zewnętrzny i na przekroju)

Uzależniony od naczynia, z widocznymi kawałkami grzybów

Wielkość

W zależności od naczynia i ilości użytego surowca do przyrządzenia potrawy

Barwa (zewnętrzna i na przekroju)

Brunatno-szara, swoista dla potrawy przygotowanej z grzybów suszonych

Konsystencja, „wrażenie w dotyku”

Stała

Smak i zapach

Smak i zapach swoisty, suszonych grzybów i smażonej cebuli

 

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego

Kujawskie grzybki wigilijne podaje się na Wigilię Bożego Narodzenia, będącą szczególnym dniem w roku, podczas którego serwowane są głównie tradycyjne potrawy. Oprócz potraw z ryb, dania przyrządzane na bazie grzybów stanowiły dawniej i dziś nieodzowny element wigilijnego menu. W literaturze znaleźć można wiele opisów potwierdzających, że na kujawskiej wieczerzy wigilijnej „musiały być jagły, groch, kapusta, szablok (fasola), betki (grzyby) smażone i gotowane na zupkę, kluseczki z żytniej mąki w zupce z kruszek (gruszek) i śliwek, śledź, jabłka i orzechy”. Grzyby, zwane po kujawsku betki, są tu wymienione jako jeden z głównych składników potraw świątecznych. Na kujawskiej wieczerzy wigilijnej dominowały potrawy z suszonych grzybów. Dodawano je do barszczu, stanowiły składnik farszu do uszek i do pierogów z kapustą i grzybami, ale w niektórych rejonach Kujaw przyrządzano je jako oddzielną potrawę, na różne sposoby.

W biedniejszych domostwach potrawę tę przyrządzano z mieszanych grzybów suszonych, które moczono dzień wcześniej, gotowano, dodawano podsmażoną cebulę, sól, pieprz, a na koniec zagęszczano wytworzony sos mąką lub wiejską śmietanką, która dodawała potrawie gęstości i delikatności.

Podczas przyrządzania kujawskich grzybków wigilijnych, należy pamiętać, aby dzień przed Wigilią namoczyć suszone grzyby. Namoczone grzyby należy ugotować do miękkości w tej samej wodzie, w której się moczyły. Następnie, trzeba pokroić cebulę w kostkę i podsmażyć ją na maśle. Do tak przygotowanej cebuli dodaje się ugotowane grzyby oraz sól i pieprz do smaku. Całość należy smażyć aż do wytworzenia gęstego, zawiesistego sosu. Pod koniec smażenia, w zależności od upodobań, można dodać śmietankę lub odrobinę mąki i jeszcze chwilę razem podsmażyć.