Mielnicki korowaj weselny
28.11.2019
Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2019-11-27 w kategorii Wyroby piekarnicze i cukiernicze w woj. podlaskim.
Wygląd
Ciasto drożdżowe. Na wierzchu korowaja umieszczane są ozdoby, posiadające przypisane im symbole kojarzące się z weselnymi tradycjami
Kształt
Koło
Wielkość
Korowaj najczęściej wypieka się o średnicy około 35 cm
Barwa
Na zewnątrz barwa jasno-żółta, przechodząca w ciemno-złotą. Na przekroju barwa żółta
Konsystencja
Konsystencja zwarta
Smak i zapach
Bardzo słodki smak. Zapach delikatny, naturalny, charakterystyczny dla drożdżowego ciasta
Tradycja
Na terenach wschodniej, południowej i częściowo zachodniej Słowiańszczyzny obrzędowym chlebem weselnym z ozdobami w formie istot mitologicznych, obiektów astronomicznych oraz roślin, był korowaj weselny.
Mielnicki korowaj weselny to duże, okrągłe, drożdżowe ciasto, które uroczyście rozdzielano między wszystkich gości wesela. Tradycja przygotowywania korowaja weselnego była powszechnie znana na Ziemi Mielnickiej, wśród ludności prawosławnej jeszcze w latach 50, XX wieku. Drożdżowe ciasto miało stanowić symbol płodności. Tradycja wypieku korowaja mielnickiego to spadek po kulturze słowiańskiej z czasów przedchrześcijańskich. Nazwa weselnego wypieku - korowaj, wywodzi się od słowa „krowa”, które posiada prasłowiańskie korzenie i jest potocznie używane w celu określenia dużego, ciężkiego przedmiotu.
Do wyprodukowania mielnickiego korowaja weselnego o wadze około 2-2,3 kg, należało przygotować: 1-1,3 kg mąki tortowej, 10 dkg świeżych drożdży, 30 dkg cukru, 3 całe jaja kurze, 6-7 żółtek, 250 ml mleka krowiego wiejskiego oraz około 12,5 dkg masła.
Według tradycji z okolic miejscowości Mielnika, w wieczór poprzedzający zaślubiny, „korowajnice” tj. panny, zamężne kuzynki oraz sąsiadki panny młodej, spotykały się w celu upieczenia korowaja. Obrzęd ten rozpoczynała modlitwą, matka chrzestna panny młodej. Pracy nad wypiekiem towarzyszyły pieśni kościelne. Przygotowanie składników do wypieku rozpoczynała starsza swacha, powszechnie nazywana świadkową. Rozczyniała drożdże i wygniatała ciasto. W środku ciasta umieszczano pieniążek, który miał zapewnić nowożeńcom pomyślność. Korowaj weselny wypiekano w piecu chlebowym, opalanym drewnem sosnowym w temperaturze około 150ºC. Upieczony korowaj umieszczano w rzeszocie (służącym do przesiewania zbóż), który wykładano kłosami zboża, pszenicy i przykrywano białym, zdobionym koronkami ręcznikiem.
Wierzch korowaja dekorowany był figurkami, wykonywanymi także z ciasta drożdżowego, a okalany był plecionką z ciasta – warkoczem lub płotkiem. Ozdoby znajdujące się na korowaju posiadały przypisane symbole: figurki w kształcie księżyca i słońca symbolizowały symbiozę człowieka z przyrodą – życie, białe płótno oraz wianek znajdujące się na wierzchu ciasta, symbolizowały czystość panny młodej, dwa ptaki – parę młodą, a szyszki były symbolem potomstwa.
Podczas wesela, po zaprezentowaniu ciasta gościom, korowaj stawiano na stole weselnym przed młodymi. Ciasto dzielił mężczyzna (marszałek, starosta lub starszy drużba). Korowaj krojono nożem i rozdawano w ustalonej kolejności. Pierwszą porcję z wizerunkiem księżyca i słońca otrzymywali państwo młodzi.
Od 2006 roku w Mielniku orgaznizowany jest doroczny „Festiwal korowaja weselnego”, któremu towarzyszy konkurs kulinarny na najlepszy korowaj.