Nalewka z truskawki kaszubskiej
10.09.2020
W dniu 10 września 2020 roku na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: Napoje (alkoholowe i bezalkoholowe): „nalewka z truskawki kaszubskiej”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Lepki płyn
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Przyjmuje kształt naczynia
Wielkość
Zależna od wielkości naczynia
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Od ciemno-czerwonego do bordowego
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Lepka, gęsta
Smak i zapach
Słodki o wyraźnym, truskawkowym aromacie
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Nalewki to tradycyjna, polska specjalność. Pierwsze informacje o sposobach ich przygotowywania sięgają XVIII wieku. Nalewki wytwarzano i podawano na dworach magnackich oraz w domach mieszczan. Do sporządzenia nalewek wykorzystywano różne owoce, a nawet kwiaty. W zależności od upodobań powstawały nalewki słodkie i wytrawne, mocne i delikatne. Dawniej nalewki leżakowały w beczkach przechowywanych w piwnicach, później w tym celu wykorzystywano gąsiorki ze szkła.
Wyjątkowo lubianą i sporządzaną do dnia dzisiejszego na terenie województwa pomorskiego w okolicach miejscowości Stężyca jest nalewka z truskawki kaszubskiej. O wyjątkowym charakterze nalewki decyduje główny surowiec – truskawka kaszubska, której nazwa truskawka kaszubska/kaszëbskô malëna została zarejestrowana przez Komisję Europejską jako chronione oznaczenie geograficzne w 2009 r. Odmiana Senga Sengana jest najstarszą odmianą przemysłowej truskawki uprawianej obecnie na Pojezierzu Kaszubskim. Początki uprawy truskawek na terenie Kaszub sięgają okresu międzywojennego dwudziestego wieku, a ich intensywna uprawa rozwinęła się po II wojnie światowej. Dzięki sprzyjającym warunkom glebowo-klimatycznym, uprawa truskawek szybko stała się głównym zajęciem dla większości mieszkańców Kaszub. O truskawkowych polach „ciągnących się hektarami” oraz o swoistym ich zagłębieniu na Pojezierzu Kaszubskim, wspomina R. Ostrowska w wydawanym w 1978 roku „Bedekerze Kaszubskim”: „(…) Nowe odmiany truskawek to głównie owoce deserowe, przeznaczone do spożycia na surowo. Natomiast odmiany najstarsze są doskonałe na przetwory. Tradycyjnie wykonuje się z nich kompoty, soki, dżemy, nalewki, a dawniej gdy owoców był nadmiar, nastawiano je na wino (…)”.
Informacje o wyjątkowych truskawkowych nalewkach, sporządzanych na terenie Pomorza przywołane zostały w pozycji pn. „Nalewki i likiery”, wyd. Życie praktyczne, Warszawa 1928 r., s. 15,18. „Chcąc mieć smaczną i aromatyczną nalewkę truskawkową, używa się na nią staroświeckich, drobnych truskawek anansowych, gdyż zrobiona z dużych truskawek typu „wiktorji” miałaby tylko ładny kolor i kwasek, bez najcenniejszego zapachu owocu. (…) robi się te nalewkę podobnie jak poziomkową i tak samo trzyma nalaną na owoce tylko 24 godziny, co jest dostateczne, aby wyciągnąć cały aromat i sok z owocu. Przy dłuższym trzymaniu drobne ziarenka, pokrywające truskawki, dałyby nalewce niepotrzebną goryczkę”.
Nalewkę z truskawki kaszubskiej sporządza się na bazie rozcieńczonego spirytusu, dosładzając cukrem lub miodem, uzupełniając sokiem z cytryny i odrobiną wanilii. Zalane wódką truskawki pozostawia się w ciepłym miejscu na 4 tygodnie, codziennie potrząsając naczyniem. Po upływie miesiąca napój należy przecedzić i rozlać do naczyń. Nalewka z truskawki kaszubskiej powinna dojrzewać przez około 3 miesiące.