W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Obrowska zupa chrzanowa

03.06.2018

Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2008-03-03 w kategorii Gotowe dania i potrawy w woj. łódzkim.

Wygląd:

Zupa w kolorze kremowym z widocznymi kawałkami boczku, kiełbasy i mięsa pokrojonymi w kostkę oraz widocznymi ćwiartkami jajek.

Kształt:

Konsystencja płynna w zależności od kształtu naczynia

Rozmiar:

W zależności od wielkości naczynia.

Barwa:

Kremowa z widocznymi ciemniejszymi kawałkami boczku, kiełbasy i mięsa.

Konsystencja:

Płynna

Smak:

Wyczuwalny smak chrzanu oraz zapach wędzonej kiełbasy i boczku.

Dodatkowe Informacje:

Zupa po dokładnym wystudzeniu może być przechowywana w chłodnym miejscu 2-3 dni i nie ulega fermentacji. Korzenie i liście chrzanu zawierają glikozydy siarkocyjanowe, m.in. sinigrynę wywołującą podrażnienia skóry i błon śluzowych, olejek eteryczny, sole mineralne (zawierające fosfor, siarkę, potas, wapń, żelazo, sód i magnez), fitoncydy, witaminy C, B, E i prowitaminę A oraz flawonoidy, cukry, enzymy i aminokwasy. Świeże liście i korzenie chrzanu mają działanie bakterio-, wiruso-, grzybo- i pierwotniakobójcze. Dodatek chrzanu do posiłków pobudza wydzielanie soków trawiennych, wzmaga przemianę materii, poprawia pracę wątroby i nerek. Z uwagi na dużą zawartość wit. C (0,3%) przetwory z chrzanu i z jego dodatkiem zwiększają odporność organizmu.

Tradycja:

Chrzan pospolity (Armoracia Gaertin) to okazała wieloletnia bylina z rodziny kapustowatych (Cruciferae). Roślina ta jest odporna na niskie temperatury i dzięki temu korzeń chrzanu może być zbierany jesienią lub wiosną bez większych strat wartości odżywczych. Dzięki swoim właściwościom, chrzan zawsze był chętnie wykorzystywany w kuchni i w medycynie ludowej. Marcin z Urzędowa w swoim Herbarzu Polskim z 1593 roku wspomina chrzan jako (…) ziele znakomite w Polsce, które wpływa na zdrowie i przedłuża życie. Do gminy Kiełczygłów, a konkretnie do wsi Beresie Małe, chrzan sprowadził z Niemiec w latach międzywojennych (około 1926 roku) Oskar Paszchke, właściciel majątku ziemskiego. Wraz z sadzonkami otrzymał instrukcje uprawy i warunki transakcji. Korzeń handlowy miał pan Oskar odsyłać do Niemiec, sadzonki zaś uprawiać na swych polach, nikomu innemu nie odstępując. I tak było aż do wojny (Maria Znaniecka, Spadek pana Oskara, Farmer nr 18 z 1997 roku). Historię tę pamiętają jeszcze najstarsi mieszkańcy gminy. Dopiero po zakończeniu II wojny światowej i podzieleniu majątku ziemskiego, chrzan trafił do okolicznych wsi i gmin. Na początku uprawiano go na małych, kilkuarowych powierzchniach, z czasem jednak chrzanowe pola stawały się coraz większe. Obecnie ten typ chrzanu jest uprawiany na przeszło 700 ha na terenie gmin: Kiełczygłów, Siemkowice, Osjaków i Rusiec. Produkcja i wykorzystywanie chrzanu z własnego gospodarstwa wrosła na stałe w historię regionu, kształtując przez pokolenia zwyczaje kulinarne. Mieszkańcy Obrowa uprawiany chrzan wykorzystywali w kuchni na wiele sposobów. Jednym z nich było przygotowywanie z serwatki i tartego korzenia chrzanu – zupy chrzanowej wcześniej nazywanej „polewką chrzanową”. Tradycja gotowania zupy chrzanowej związana była z przygotowywaniem pożywienia na święta wielkanocne. (…) Najstaranniej przygotowywano się na święta wielkanocne: zabijano wieprza, robiono wędliny, masło, ser, gromadzono jajka, pieczono chleb (…). Z potraw przyrządzano przede wszystkim kluski, barszcz albo rosół, galaretę z wieprzowych nóg, ćwikłę oraz zupę chrzanową na maślance, serwatce, zsiadłym mleku lub wodzie (Jan Piotr Dekowski, Przemiany tradycyjnego pożywienia wiejskiego na obszarze Polski środkowej, Kultura wsi Polski środkowej w procesie zmian, Tom 2, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Etnograficzna nr 20, Łódź 1979). (…) W czasie dwóch dni świąt wielkanocnych nie należało nic gotować, można jednak było odgrzewać przygotowane zawczasu potrawy. Zestaw potraw był uzależniony od miejscowej tradycji. Mogła to być więc zupa na maślance z tartego chrzanu zaprawiona mąką i śmietaną, rosół, barszcz na mięsie (Bohdan Baranowski, Wsi między Wartą a Pilicą w XIX wieku. Przy misie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969). Do tej pory jest ona w Obrowie podawana jako potrawa główna podczas śniadania Świąt Wielkiej Nocy. Podstawowym składnikiem obrowskiej zupy chrzanowej, zgodnie z tradycją, jest serwatka i starty korzeń chrzanu. (…) Największe zapasy masła i sera robiono w wielkim poście i w okresie od Zielonych Świątek do żniw. W tym czasie również gromadzono w beczkach serwatkę, maślankę, a nawet mleko, które później używano do polewek, gotowania ryb i pito jako sfermentowany chłodzący napój (Jan Piotr Dekowski, op. cit.). (…) Serwatkę, produkt uboczny, wlewano do beczek, dodając maślanki i mleka. Wiosną ten sfermentowany płyn służył jako napój lub dodawany był do polewek (Bohdan Baranowski, op. cit.). Zupa ta od wielu lat jest produktem sztandarowym, który reprezentuje Obrów i gminę Kiełczygłów na wielu lokalnych i krajowych imprezach oraz pokazach kulinarnych. W dniu 1 października 1995 roku w Kiełczygłowie odbyło się I święto chrzanowe. W miejscowym Gminnym Ośrodku Kultury odbyło się Krajowe Seminarium Chrzanowe, które prowadzili przedstawiciele Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach. W roku 2003 zupa chrzanowa z Obrowa zdobyła I miejsce wśród potraw pochodzenia roślinnego w konkursie „Nasze Kulinarne Dziedzictwo”. Gospodynie z Obrowa przygotowały także zupę chrzanową dla słuchaczy seminarium pt. „Dziedzictwo kulturowe jako element produktu turystycznego na obszarach wiejskich” oraz wystawiły ją w konkursie „Nasz produkt na europejski stół” w Kościerzynie. W czasie Jarmarku Wojewódzkiego w Łodzi w 2007 roku przygotowano i spożyto prawie 50 litrów tej potrawy. Wszyscy, którzy jej spróbowali, byli zachwyceni jej wyjątkowym smakiem, który można otrzymać, wyłącznie używając lokalnego typu chrzanu, uprawianego metodą tradycyjną w nieskażonym środowisku oraz stosując się do starej receptury przekazywanej z pokolenia na pokolenie.

Informacje o publikacji dokumentu
Ostatnia modyfikacja:
09.10.2018 12:59 Sławomir Mucha
Pierwsza publikacja:
09.10.2018 12:59 Sławomir Mucha
{"register":{"columns":[]}}