Palcówka biebrzańska
06.04.2023
W dniu 05 kwietnia 2023 roku na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: produkty mięsne: „palcówka biebrzańska”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Kiełbasa średnio rozdrobiona, wędzona w osłonce naturalnej przylegającej do farszu, równomiernie pomarszczona
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Baton uformowany w kształt tzw. kiełbaśnicy w wianek, zakończony drewnianą szpilką
Wielkość
Około 20-25 cm długości
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Od bladoróżowej do ciemnoczerwonej na brzegach batonu, wewnątrz batonu do szarozielonej, na przekroju widoczne tzw. „oczko”
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Soczysta i krucha
Smak i zapach
Smak charakterystyczny dla kiełbas, niezdominowany przyprawami
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Kiełbasa to produkt kulinarny znany już w okresie staropolskim. O kiełbasie wspominają w swoich encyklopediach zarówno Z. Gloger jak i A. Brückner, przy czym ten drugi twierdzi nawet, że „kiełbasa” to termin jeszcze prawosławny. Natomiast obydwaj zgadzali się co do tego, że kiełbasa należy do najdawniejszych przysmaków kuchni polskiej.
Bogate tradycje wyrobu kiełbasy w Polsce kontynuowane są również współcześnie m.in. na Podlasiu. W dorzeczu Biebrzy, we wsi Szpakowo od kilku pokoleń wyrabiana jest regionalna, znakomita kiełbasa – palcówka biebrzańska. Palcówka to rodzaj kiełbasy szczególnie popularnej w tzw. kuchni kresowej. Nazwa pochodzi od charakterystycznej czynności polegającej na upychaniu palcami farszu w oczyszczonym, wieprzowym jelicie cienkim. Przy tej czynności pomagano sobie rożkiem wykonanym z rogu krowiego. Surowe, wieprzowe mięso na kiełbasę, przede wszystkim z łopatki, szynki i karkówki, przygotowywano niezwykle starannie. W pierwszej kolejności zachodziła konieczność usunięcia żyłek. Trzeba było się ich pozbyć, aby kiełbasa nie była zbyt twarda. Mięso było mielone, solone, doprawiane pieprzem, czosnkiem i w niektórych wariantach innymi przyprawami. Po umieszczeniu w jelicie kiełbasa była lekko podwędzana.