W pierwszej kolejności zaliczki wypłacane są rolnikom z powiatów, które ucierpiały podczas wrześniowej powodzi. Wypłaty będą trwały do końca listopada, a przekazywanie płatności końcowych ARiMR rozpocznie 2 grudnia 2024 r.

Porównanie z kampanią 2023 r.

W tegorocznej kampanii lista płatności objętych zaliczkami jest znacznie dłuższa niż w ubiegłym roku. Po raz pierwszy zaliczki wypłacane są z tytułu ekoschematów obszarowych oraz płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych, ekologicznych i zalesieniowych – w kampanii 2023 r. zaliczki były wypłacane z całkowitym pominięciem ekoschematów, a w przypadku płatności II filaru WPR zaliczki były wypłacane tylko z tytułu płatności ONW.

Wysokość płatności bezpośrednich

Wysokość płatności jest uzależniona przede wszystkim od rzeczywistego stanu jednostek produkcyjnych w gospodarstwie. Wpływ na wysokość wparcia mają także rodzaj prowadzonej produkcji (znaczna część rolników korzysta ze wsparcia związanego z produkcją) oraz rodzaj praktyki w ramach schematów na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt, tzw. ekoschematy, które cieszą się dużym zainteresowaniem.

W przypadku ekoschematów obszarowych w 2024 r. złożono wnioski na powierzchnię o 2,3 mln ha większą niż w kampanii 2023 r. Wobec tak dużego zainteresowania oraz ze względu na ustaloną dla Polski ogólną kopertę na płatności bezpośrednie na 2024 r. konieczne było ustalenie stawek tych płatności na poziomie niższym, niż określono w Planie Strategicznym.

Natomiast z rzeczywistych danych z wniosków za 2024 r. wynika, że pomimo redukcji ww. stawek płatności rolnicy, którzy realizują ekoschematy w kampanii 2024 r., otrzymają średnie płatności w EUR wyższe o ok. 3,2 proc. na gospodarstwo i o ok. 1,3 proc. na hektar, w porównaniu do kampanii 2023 r.

Wynika to przede wszystkim ze zwiększonej liczby realizowanych ekoschematów w gospodarstwie oraz wyższej planowanej stawki Podstawowego Wsparcia Dochodów (PWD) – wzrost stawki ze 108,54 EUR (2023 r.) do 112,93 EUR (2024 r.).

Jednocześnie kurs wymiany EUR na PLN, po którym przeliczane są płatności bezpośrednie w kampanii 2024 r., jest o ponad 7,5 proc. niższy, niż kurs zastosowany w 2023 r. (kurs 2023 r. – 4,6283 PLN/EUR, kurs 2024 r. – 4,2788 PLN/EUR). Jego obniżenie jest głównym czynnikiem wpływającym na spadek płatności wypłacanych w PLN.

W kampanii 2024 r. rolnicy otrzymają mniejsze średnie płatności w PLN – o ok. 4,6 proc. na gospodarstwo i o ok. 6,4 proc. na hektar – niż w kampanii 2023 r.

Podstawową funkcją płatności bezpośrednich jest wsparcie dochodów gospodarstw rolniczych, a realizacja nowych wyzwań środowiskowo-klimatycznych nie powinna odbywać się kosztem osłabienia tej funkcji.

Kierując się tym założeniem, MRiRW nie obniżyło wysokości stawki PWD, aby uzupełnić środki brakujące na ekoschematy obszarowe. Stawka PWD musiałaby zostać zmniejszona ze 112,93 EUR/ha (483,20 PLN/ha) do ok. 95 EUR/ha (ok. 408 PLN/ha). Takie działanie spowodowałoby przesunięcie środków w ramach płatności bezpośrednich do gospodarstw dużych (powyżej 50 ha), których jest dziesięć razy mniej, niż tych o powierzchni do 50 ha. Natomiast gospodarstwa najmniejsze (o powierzchni do 5 ha) otrzymałyby niższe płatności – niektóre nawet o ok. 76 PLN/ha, bez względu na to, czy realizują ekoschematy obszarowe.