Sytuacja na rynkach rolnych

Ministrowie wysłuchali informacji Komisji i wymienili poglądy na temat aktualnej sytuacji na rynkach rolnych.

Komisja Europejska wskazała, że sytuacja na rynkach rolnych pod względem poziomu produkcji i cen jest generalnie dobra, z kilkoma wyjątkami, takimi jak rynek wieprzowiny. Jednocześnie jednak rolnictwo jest pod presją wysokich cen energii, co rzutuje m.in. na ceny nawozów, oraz znacznych kosztów transportu. Sektory produkcji zwierzęcej zmagają się dodatkowo z wysokimi cenami pasz. Jako czynniki ryzyka dla przyszłej stabilności sektora rolnego KE wymieniła m.in. zjawiska pogodowe; choroby roślin i zwierząt, takie jak ASF i grypa ptaków; Brexit, w tym ewentualne skutki dla unijnego eksportu w związku z możliwymi koncesjami UK w ramach planowanych umów handlowych z Nową Zelandią i Australią, a także wdrożenie pełnych kontroli unijnego eksportu do UK.

W ramach dyskusji wszyscy ministrowie wyrazili zaniepokojenie wpływem kosztów produkcji, zwłaszcza cen energii, paliw i nawozów na cały sektor rolny, a wielu z nich także wpływem cen pasz na sektor produkcji zwierzęcej. Większość ministrów wskazała także na trudną, wręcz krytyczną sytuację w sektorze produkcji wieprzowiny, który zmaga się z niskimi cenami skupu oraz skutkami afrykańskiego pomoru świń, pandemii COVID-19 i coraz wyższych kosztów produkcji.

– W Polsce największe problemy występują aktualnie w sektorach wieprzowiny i jabłek – powiedział wicepremier Henryk Kowalczyk. Spadek cen na rynku wieprzowiny zbiega się z postępującym wzrostem cen podstawowych środków produkcji, w tym pasz. Uniemożliwia to prowadzenie opłacalnej produkcji i skutkuje upadaniem gospodarstw.

– Wdrożona w Polsce pomoc krajowa jest niewystarczająca w sytuacji przedłużającego się okresu dekoniunktury na rynku wieprzowiny. Dlatego niezbędne jest jak najszybsze wdrożenie przez KE środków wyjątkowych w tym sektorze – podkreślił wicepremier Kowalczyk. Bardzo trudna jest również w Polsce sytuacja na rynku jabłek. Ceny spadły o 40-50% w stosunku do roku ubiegłego. Podjęcie działań interwencyjnych mających na celu stabilizację trudnej sytuacji na tym rynku jest uzasadnione.

– Ogromnym problemem dla rolników są nadal rosnące ceny nawozów. Kryzys nawozowy będzie miał wpływ na wzrost cen żywności, co może zagrażać zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego w UE – powiedział wicepremier Kowalczyk. Zaapelował do KE o podjęcie konkretnych działań, które ustabilizują bądź czasowo zrekompensują wysokie koszty nawozów, co przełoży się na ustabilizowanie cen środków produkcji dla rolników i cen żywności.

Pomimo apeli ministrów KE ponownie odmówiła interwencji na rynku wieprzowiny. Komisja przyznała, że sytuacja w sektorze wieprzowiny jest szczególnie trudna, jednak uruchomienie instrumentów interwencyjnych byłoby złym sygnałem dla rynku. Przypomniała, że państwa członkowskie dysponują możliwościami skorzystania ze środków w ramach pomocy państwa oraz rozwoju obszarów wiejskich. Odnosząc się do wysokich cen energii i nawozów, KE podkreśliła, że zgodnie z prognozą Europejskiego Banku Centralnego są one czasowe. Przypomniała o dyskusji na temat cen energii na posiedzeniu Rady Europejskiej i wskazaniu przez KE zestawu istniejących narzędzi, umożliwiających odpowiedź na te problemy.

W ramach punktu dotyczącego sytuacji na rynkach rolnych ministrowie rozpatrzyli też przedłożoną w ramach punktów różnych notę Litwy na temat kryzysu w sektorze wieprzowiny. Nota została poparta przez 13 państw, w tym Polskę.

Strategia leśna UE do 2030 r.

Ministrowie wyrazili poparcie dla propozycji tekstu konkluzji Rady przedłożonego przez prezydencję słoweńską. Strategia formułuje zwiększone ambicje w zakresie wkładu lasów poprzez podkreślenie ich wielofunkcyjnej roli w Europejskim Zielonym Ładzie oraz w realizacji globalnych celów i zadań związanych z leśnictwem. Podczas dyskusji ministrowie wyrazili potrzebę większego podkreślenia wielofunkcyjności lasów, w tym ich znaczenia dla gospodarczego i społecznego wymiaru zrównoważonego rozwoju, które według nich nie wybrzmiało wystarczająco w strategii. Dla państw członkowskich szczególnie ważne jest stosowanie zasady pomocniczości w kwestii zarządzania lasami i uwzględnienie przy tym tradycji, specyfiki i doświadczeń nie tylko krajowych, lecz także lokalnych sektorów leśnych. Ministrowie podkreślali wyłączność kompetencji państw w polityce leśnej oraz brak ich zgody na próby tworzenia biurokratycznych i scentralizowanych mechanizmów polityki leśnej przez KE.

– Polska z zadowoleniem przyjmuje m.in. zapis Konkluzji mówiący o zapewnieniu równowagi pomiędzy różnymi wyzwaniami w zakresie leśnictwa dotyczącymi kwestii środowiskowych, społecznych i gospodarczych – podkreślił wicepremier Kowalczyk.

Dla Polski ważny jest również zapis w Konkluzjach dotyczący znaczenia kompetencji państw członkowskich w zakresie leśnictwa i gospodarki leśnej.

Punkty różne

W ramach punktów różnych KE omówiła wnioski z konferencji w Brukseli, która odbyła się 14-15 października i dotyczyła strategii „od pola do stołu”. Komisja przedstawiła także Plan awaryjny służący zapewnieniu zaopatrzenia w żywność i bezpieczeństwa żywnościowego oraz zaprezentowała informacje na temat trwających przygotowań do 12. konferencji ministerialnej WTO (Światowej Organizacji Handlu) w Genewie zaplanowanej na 30 listopada – 3 grudnia 2021 r.

Delegacja węgierska poinformowała o wspólnej deklaracji ministrów rolnictwa grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Węgry, Polska, Słowacja) oraz Bułgarii, Chorwacji i Rumunii w sprawie konieczności zapewnienia przejrzystej procedury przyjmowania planów strategicznych Wspólnej Polityki Rolnej oraz zagwarantowania funkcjonalności nowego modelu wdrażania WPR. Wezwano w niej do jak najszybszego zakończenia prac proceduralnych i formalnych nad przepisami bazowymi, a do KE skierowano apel w sprawie pilnego przyjęcia aktów delegowanych i wykonawczych niezbędnych do przedłożenia krajowych planów strategicznych WPR.

Spotkania bilateralne

Na marginesie Rady wicepremier Henryk Kowalczyk odbył spotkanie z ministrem rolnictwa i żywności Republiki Francuskiej Julienem Denormandie. Rozmowa dotyczyła głównie zapewnienia równych warunków konkurencji dla rolników europejskich wobec importu artykułów rolno-spożywczych z krajów trzecich. Ministrowie byli zgodni, że to bardzo ważna kwestia i że dyskusja na temat strategii „od pola do stołu” musi być połączona z debatą nt. polityki handlowej. Byli również zgodni co do zagrożenia płynącego z wysokich cen nawozów. Podkreślili również wolę dalszej, ścisłej współpracy polsko-francuskiej w obszarze rolnictwa.

Wicepremier Kowalczyk odbył również spotkanie z ministrem rolnictwa Węgier Istvánem Nagy. Ministrowie zadeklarowali wzajemne wsparcie w działaniach na forum UE i chęć rozwijania współpracy bilateralnej.