Prażnica na bretlingach (jajecznica na szprotach)
03.06.2024
W dniu 22 maja 2024 r. na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: gotowe dania i potrawy: „prażnica na bretlingach (jajecznica na szprotach)”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Żółta masa jajeczna z brązowo-srebrnymi tuszkami szprotek (bretlingów)
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
W zależności od naczynia, w którym się znajduje
Wielkość
W zależności od naczynia, w którym się znajduje
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Żółta z brązowo-srebrnymi kawałkami szprot
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Miękka z lekko twardymi tuszkami szprot (bretlingów)
Smak i zapach
Smak i zapach jajecznicy oraz usmażonej, lekko słonawej ryby
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Szprot bałtycki (Sprattus sprattus), zwany przez Kaszubów bretlingiem (brètlingiem), był (oraz jest obecnie), jedną z najczęściej wykorzystywanych ryb w tradycyjnej kuchni mieszkańców nadmorskich osad. W przeszłości pozyskiwany był zazwyczaj wprost od rybaków lub od kobiet z rodzin rybackich roznoszących nadmiar złowionych ryb tego gatunku po pobliskich wioskach rolniczych. Jej masowe występowanie oraz mały rozmiar sprawiał, że nie cieszyła się uznaniem u kupców. Z tego powodu powszechnie trafiała na rybacki stół.
Na wybrzeżu szprotki serwowano zwykle w formie odgłowionej i odgarlonej, a konserwowało się je tradycyjnie przez zasolenie lub marynowanie. Zasolone w beczkach szproty obok śledzi, przechowywane w każdej rybackiej spiżarni, były podstawową rezerwą pokarmową, na ten trudny, zimowy czas.
Jedną z najbardziej popularnych potraw z dodatkiem szprot, w niektórych regionach Kaszub Północnych, była prażnica na bretlingach, czyli jajecznica ze szprotami. Potrawa, która wielu rdzennym mieszkańcom Kaszub Północnych kojarzy się właśnie z dzieciństwem oraz jego przysmakami. Wszystkie składniki potrzebne do przygotowania tej potrawy zawsze pochodziły od lokalnych dostawców – rybaków oraz sąsiedzkich lub własnych gospodarstw domowych.
Pierwszym etapem w przygotowaniu prażnicy na bretlingach jest przygotowanie samych bretlingów. Należy je odgłowić, wypatroszyć, obmyć i pozostawić na pewien czas aby pozbyły się nadmiaru wody. Następnie obsuszone tuszki szprotów należy obtoczyć w mące i smażyć na patelni posmarowanej smalcem lub słoniną aż do uzyskania brązowo-srebrnej barwy. Ostatnim etapem jest zalanie usmażonych wcześniej szprotów roztrzepanymi jajkami z dodatkiem soli, pieprzu i wody. Całość należy smażyć do momentu całkowitego ścięcia się jaj.
Dawniej oprócz ryby świeżej do przyrządzenia prażnicy na bretlingach używano również szprota zakonserwowanego przez zasolenie lub szprota wędzonego. Szprot zasolony wymagał krótkiego odsolenia. W tym wypadku jajecznicy nie należało już dodatkowo solić.