Roztoczańskie lody z Józefowa
29.04.2022
W dniu 28 kwietnia 2022 roku na Listę Produktów Tradycyjnych zostały wpisane w kategorii: Produkty mleczne: „roztoczańskie lody z Józefowa”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Gałka, na przekroju okrąg
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Kulka, na przekroju okrąg
Wielkość
Jedna gałka waży ok. 25 – 30 gramów
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Barwa zależy od smaku lodów, wanilia – kremowa, kakao – brąz, truskawka – róż, pistacja – zieleń, jagoda – purpura/fiolet, kawa – brąz
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Gładka, kremowa, zimna.
Smak i zapach
W zależności od rodzaju lodów np. wanilia, truskawka, kakao
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Wytwarzane w lokalnych cukierniach roztoczańskie lody z Józefowa powstają na podstawie starych receptur pochodzących od mieszkańców tutejszej miejscowości, które zostały wprowadzone do lodziarni z momentem ich powstawania. Roztoczańskie lody z Józefowa wytwarzane są od ok. 1952 r.
Produkcja lodów jest procesem wielofazowym, obejmującym przygotowanie i pasteryzację kompozycji, chłodzenie i dojrzewanie, mrożenie i hartowanie. W książce Aliny Gniewkowskiej, Współczesna Kuchnia Domowa, znajduje się przepis na lody waniliowe, który jest bardzo podobny do tego według których wyrabiane są roztoczańskie lody z Józefowa. Cztery szklanki śmietanki lub niezbieranego mleka ugotować z kawałkiem wanilii. Utrzeć, do białości 10 żółtek z 400 gr. (funtem) cukru, a gdy śmietanka się zagotuje, wlewać ją powoli do żółtek, mieszając ciągle, aby się żółtka nie zwarzyły, potem rondel postawić na blasze, mieszając bez przerwy, uważać aby się śmietanka nie ugotowała, skoro zacznie się podnosić, zestawić rondel z ognia, dodać parę listków żelatyny, masę przecedzić przez gęste sito i ostudzić. Najlepiej lody szykować dziś na jutro i wynieść do piwnicy. Ostudzony płyn wlać w puszkę i kręcić lody podług podanego sposobu. Można zrobić lody z 2 szklanek śmietanki, 2 szklanek mleka, w razie, gdyby śmietanki nie było, wziąć 4 szklanki mleka i 12 żółtek.
Dziś lody najczęściej kupujemy w cukierniach, lodziarniach marketach, rzadko kto trudni się wytwarzaniem ich w domu. Lody wytwarzane w miejscowych cukierniach, mają przywołać wspomnienia z lat dzieciństwa, a młodszym pokoleniom pokazać dawny smak tego, co kiedyś było wytwarzane naturalnymi metodami w oparciu o dostępne surowce. Mimo mijających lat produkcja lodów w józefowskich lodziarniach nadal opiera się na dawnych recepturach otrzymanych od założycieli pierwszych zakładów wytwarzających lody na terenie Józefowa. Wieloletnią tradycję wytwarzania lodów w Józefowie potwierdzają stare zdjęcia, zapiski z ksiąg oraz badania etnograficzne. Lody wytwarzane na terenie miejscowości Józefów, położonej w malowniczej krainie Roztoczu, wpisały się w wielopokoleniową tradycję, o czym świadczą także tutejsi konsumenci, którzy od pokoleń je spożywają. Wiele osób wraca do józefowskich lodziarni ze swoimi dziećmi i wnukami, żeby spróbować lodów, takich jakie sami jedli w latach swojego dzieciństwa.