Rzemieślniczy chleb z Domaniewka
07.11.2024
W dniu 29 października 2024 r. na Listę Produktów Tradycyjnych został wpisany w kategorii: Wyroby piekarnicze i cukiernicze: „rzemieślniczy chleb z Domaniewka”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Bochenki chleba są okrągłe. Skórka ma kolor jasnobrązowy do brązowego. Miękisz na przekroju o kolorze jasnokremowym do jasnoszarego
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Okrągłe bochenki o płaskim spodzie. Wierzch lekko zaokrąglony. Kromka ma kształt owalny. Bochenki mają średnicę od 26 do 33 cm
Wielkość
1200g do 1700g
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Skórka chleba ma kolor jasnobrązowy do brązowego, miejscami popękana w kostkę, ściśle przylegająca do miękiszu; po bokach jasne odcienie brązowego; spód oproszony mąką; miękisz ma kolor jasnokremowy do jasnoszarego
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Konsystencja stała. Skórka lekko chrupiąca, w dotyku lekko porowata; miękisz elastyczny, sprężysty o właściwej porowatości i równomiernym zabarwieniu, po zgnieceniu wraca do stanu pierwotnego
Smak i zapach
Zapach swoisty dla chleba pieczonego na zakwasie, smak lekko kwaskowy, delikatny, typowy dla chleba z przewagą mąki żytniej, pieczonego w piecu ceramicznym opalanym drewnem
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Ziarna zbóż oraz otrzymywana z nich mąka, stanowiły podstawę wyżywienia człowieka od zarania dziejów. Początkowo ziarna na mąkę rozcierano i mielono w kamiennych żarnach domowych. W średniowieczu pojawiły się młyny wietrzne – wiatraki oraz młyny wodne. „W całej Polsce wiatraki i młyny wodne, stale ulepszane używane były do XIX wieku, a sporadycznie jeszcze w XX”(B. Ogrodowska „Tradycje polskiego stołu” Warszawa, 2010, 2012). Za zmielenie zboża młynarzom tradycyjnie płacono ziarnem lub mąką. „Był zwyczaj odwieczny, że młynarzowi za zmielenie zboża nie płacono pieniędzmi, ale dawano ziarnem czy mąką pewną umówioną miarę od korca.”(Z. Gloger „Encyklopedia staropolska”, t. III w B. Ogrodowska „Tradycje polskiego stołu” Warszawa, 2010, 2012).
Domaniewek leży w gminie Dalików w województwie łódzkim. Gmina ta położona jest w centralnej Polsce w północno-zachodniej części województwa. Są to tereny rolnicze otoczone lasami. Ponad 70% mieszkańców gminy zajmuje się pracą we własnym gospodarstwie rolnym, gdzie uprawiane są głównie zboża, takie jak pszenica i żyto, z których powstaje mąka w okolicznych młynach znajdujących się w Parzęczewie i Topoli Królewskiej.
Dawniej na wsiach chleb wypiekano w każdym gospodarstwie z własnego zboża. Tak też było w przypadku rzemieślniczego chleba z Domaniewka. Do dzisiaj zachowano dawne tradycje i zasady pieczenia chleba z mąki żytniej jasnej z dodatkiem mąki pszennej oraz miodu, na zakwasie.
W regionie używa się tradycyjnie nazwy „rzemieślniczy chleb z Domaniewka” dla odróżnienia od „spółdzielczy” czy „państwowy” dla chlebów producentów „przemysłowych”.
Mieszkańcy Domaniewka i okolic tak opisują rzemieślniczy chleb z Domaniewka: „(…) jak pamiętam po wojnie to inny był marny, kwaśny, krzył się i sechł szybko. Mówili, że to państwowy albo spółdzielczy. A ten z Domaniewka to był taki nasz, smaczny z dobrej mąki i z dodatkiem miodu”, „Ten chleb zwali rzemieślniczym (nie prywatnym, bo było zakazane). Państwowego lepiej było nie jeść – kwaśny, kruszył się, nie raz źle pachniał. A ten rzemieślniczy to i wyglądał i smakował dobrze. Można było jeść sam”.