Serowiec sędziszowski
03.06.2018
Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2007-04-25 w kategorii Wyroby piekarnicze i cukiernicze w woj. podkarpackim.
Wygląd:
Prostokątny placek. Z wierzchu polany polewą czekoladową lub polukrowany. Na przekroju wąski, trójkolorowy prostokąt. Od spodu warstwa kruchego ciasta o barwie słomkowo-żółtej, lekko przypieczonego, pośrodku kremowo-żółta masa serowa z widocznymi, równomiernie rozmieszczonymi bakaliami (rodzynkami, skórką pomarańczową), z wierzchu biały lukier lub ciemna polewa czekoladowa.
Kształt:
Prostokąt o wymiarach wykorzystanej do pieczenia formy. Na przekroju wąski prostokąt składający się z wyraźnie wyodrębnionych trzech warstw.
Rozmiar:
W zależności od użytej blaszki, wysokość od 5 do 6 cm.
Barwa:
Z zewnątrz, w zależności od użytej polewy, sernik ma barwę biało-kremową (jeżeli jest polukrowany) lub ciemno-czekoladową (jeżeli polany jest polewą czekoladową). Na przekroju wąski, trójwarstwowy prostokąt. Od spodu warstwa kruchego ciasta o barwie słomkowo-żółtej, lekko przypieczonego, pośrodku kremowo-żółta masa serowa z widocznymi, równomiernie rozmieszczonymi bakaliami (ciemnobrązowymi „piegami” rodzynek i rudymi skórki pomarańczowej).
Konsystencja:
Konsystencja raczej stała, trochę krucha. Spód ciasta twardszy, ser bardziej luźny.
Smak:
Zapach i smak słodkiego sera i bakalii.
Tradycja:
Jak wynika z wywiadów etnograficznych przeprowadzonych w okolicach Sędziszowa przez etnografów z Muzeum Etnograficznego im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie, sernik jest potrawą, która stanowi element dziedzictwa kulinarnego Ziemi Sędziszowskiej. Kiedyś w tych okolicach sernik nazywany był serowcem lub syrowcem i był sporządzany jedynie na wielkie święta tj. Wielkanocne i Bożego Narodzenia. Pomimo, iż wszystkie produkty potrzebne do przygotowania sernika były dostępne i pochodziły z własnego gospodarstwa to serniki częściej pieczono jedynie w bogatych domach, gdyż ser i jajka sprzedawano na targu, aby kupić inne produkty niezbędne w gospodarstwie (cukier, nafta). Niemal w każdym gospodarstwie hodowano krowy, jednak ser był produktem luksusowym, a sernik słynął jako smakołyk. Biały ser gospodynie domowe robiły z mleka krowiego, które po ukwaszeniu podgrzewały, aż oddzieliła się serwatka, a następnie odcedzały serwatkę od sera na sicie lub w serowym worku. Ser na sernik kiedyś przepuszczano przez praskę lub dokładnie rozkruszano w rękach, natomiast gdy gospodynie miały maszynki, to mieliły 2 razy w maszynce. Do sera dodawano żółtka utarte z tłuszczem (masłem) i cukrem pudrem. Dodawano pianę ubitą z białek, trochę mąki ziemniaczanej, rodzynki, skórkę pomarańczową lub startą skórkę z cytryny. Ciasto pod ser robiono z mąki zmieszanej z cukrem, margaryną lub masłem, odrobiną soli i proszku do pieczenia. Szybko zagniatano ciasto i rozwałkowane kładziono na blachę. Na ciasto wlewano masę serową i wkładano do pieca kaflowego, w którym piekł się około 1,5 godziny. Po upieczeniu sernik musi ostygnąć na blaszce, nie można gorącego wykładać, bo by się rozpadł. Przepis na sernik gospodynie z okolic Sędziszowa przekazywały z pokolenia na pokolenie. Matki uczyły sporządzać serowiec swoje córki, a gdy te miały już własne dorosłe dzieci przekazywały im recepturę sporządzania tego smakołyku. Serniki są jednymi z najbardziej wartościowych ciast pod względem wartości odżywczych. W porównaniu z innymi wyrobami cukierniczymi, dostarczają pełnowartościowego białka i wapnia.
- Ostatnia modyfikacja:
- 19.09.2018 13:57 Sławomir Mucha
- Pierwsza publikacja:
- 19.09.2018 13:57 Sławomir Mucha