Tort fasolowy - modryniak
05.10.2020
W dniu 2 października 2020 roku na Listę Produktów Tradycyjnych został wpisany w kategorii: Wyroby piekarnicze i cukiernicze: „tort fasolowy - modryniak”
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Zewnętrzny – owal, na przekroju – prostokąt
Wielkość
Około 36 cm średnicy
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Brązowo-biała. Na przekroju ciemny beż i biała masa
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Miękka, puszysta
Smak i zapach
Smak słodki, zapach migdałowy
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Wielokulturowość mieszkańców Lubelszczyzny widoczna jest prawie we wszystkich dziedzinach kultury materialnej, zarówno w budownictwie, strojach ludowych jak również w regionalnej kuchni. Region lubelski pomimo skomplikowanych losów historycznych i peryferyjnego położenia tj. w środkowowschodniej Polsce, do dnia dzisiejszego zachował tradycyjne nawyki kulinarne, które ukształtowało przede wszystkim środowisko geograficzne – D. Powiłańska-Mazur „Tajemnice tradycyjnych kuchni – Region lubelski”, praca zbiorcza.
Ze względu na sezonowość upraw, cykliczność zbiorów oraz ograniczone możliwości przechowywania pożywienia, lubelska kuchnia była bardzo monotonna. „Jeszcze na przełomie XIX i XX wieku codzienne pożywienie mieszkańców wsi lubelskich, było mało urozmaicone. W jadłospisie dominowały potrawy mączne oraz przyrządzane z ziemniaków, kapusty, kaszy jęczmiennej i gryczanej, roślin strączkowych i mleka (…)”. - D. Powiłańska-Mazur „Tajemnice tradycyjnych kuchni – Region lubelski”, praca zbiorcza.
W Polsce w okresie okupacji, kiedy głód był powszechny, potrawy przygotowywano niemal ze wszystkiego, przełamując żywieniowe opory. O tzw. erstazach, czyli namiastce czegoś, podróbce, substytucie, wspomina Maria Iwaszkiewicz w pozycji pt. „Z moim ojcem o jedzeniu”: „Erstazem niewątpliwym był pieczony na każdą rodzinną uroczystość wielki wynalazek okupacyjny – tort fasolowy (…)”.
Tradycja wypieku tortu fasolowego w miejscowości Modryń Kolonia wywodzi się z przełomu XIX i XX wieku. Tort fasolowy swoją nazwę zawdzięcza miejscowości Modryń, w której tradycje uprawy fasoli sięgają XVI wieku, oraz oryginalnej recepturze, której sekretem jest zastosowanie fasoli jako podstawowego składnika, wykorzystywanego do jego wypieku.
Pierwszy przepis na tort fasolowy – modryniak pochodzi z lat 60-tych, a pierwsza fotografia tortu fasolowego przygotowanego według oryginalnej receptury, z okazji wesela, pochodzi z grudnia 1974 roku.
Sporządzenie tortu fasolowego rozpoczynano od namoczenia fasoli (gatunek „Piękny Jaś”). Fasolę zalewano na noc zimną wodą. Rano zlewano wodę i dodawano świeżej, gotując w niej fasolę do miękkości przez około 2 godziny, po czym odlewano wodę, aby fasolę osuszyć i obrać ze skórek. Następnie ucierano żółtka z cukrem, do których dodawano przetartą rzez sito fasolę, bułkę tartą i kilka kropli olejku migdałowego. Całość bardzo dokładnie mieszano, dodając na koniec ubite na sztywną pianę białka. Gotową masę pieczono około godziny w temperaturze 180ºC. W następnym etapie przygotowywano budyń wykorzystując około 480 ml mleka, dodając masło, pół szklanki cukru pudru oraz sok i otartą skórkę z połowy cytryny. Całość pieczono przez około godzinę, studzono i krojono na trzy równe części, które przekładano wcześniej sporządzoną masą.
Tort fasolowy - modryniak, wypiekany według tradycyjnej, lubelskiej receptury zdobył I miejsce w kategorii wyroby cukiernicze podczas konkursu Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów w lipcu 2019 roku.