Truskawka zwoleńska
22.04.2021
W dniu 20 kwietnia 2021 roku na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: Warzywa i owoce: „truskawka zwoleńska” .
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Owoce zróżnicowanej wielkości, regularne w kształcie, bez uszkodzeń, z szypułką lub bez szypułki. Szypułka łatwo odchodzi od owocu. Powierzchnia skóry gładka. Na powierzchni truskawki znajdują się orzeszki, a wewnątrz nich nasiona. Orzeszki te są równomiernie zagłębione w miąższu owocu rzekomego i mają barwę od złotożółtej do ciemnoczerwonej. Kielich złożony z małych, wąskich działek, przylegających do owocu. Przykielichowa część owocu jest zaokrąglona i wyrównana. W miąższu znajduje się komora powietrzna. Komora powietrzna średniej wielkości wyraźna, dość jednolita na przekroju.
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Stożkowo-podłużny, szeroko-stożkowaty z lekko ściętym końcem lub sercowaty, sercowato-kulisty i kulisto-nerkowaty z przewężeniem przy szypułce. Przekrój podłużny ma kształt sercowaty, poprzeczny – okrągły. Kształt musi być jednorodny, bez żadnych nieprawidłowości.
Wielkość
Owoce w zależności od odmiany: od bardzo dużych do drobniejących w końcówce zbioru
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Pomarańczowoczerwona, jasnoczerwona do intensywnie czerwonej, z silnym połyskiem. Niektóre odmiany charakteryzuje nieco jaśniejszy kolor przy kielichu.
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Owoce jędrne, lekko twardawe a zarazem soczyste. Truskawka musi być jędrna w dotyku oraz nie może mieć śladu zgnilizny ani oznak choroby. Owoce są pokryte jedwabistą, bardzo cienką skórką, na której widoczne i wyczuwalne są pestki.
Smak i zapach
Truskawka jest słodka w smaku. Posiada specyficzny intensywny, przyjemny aromat.
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Tradycja uprawy truskawki w powiecie zwoleńskim sięga początków XX wieku. Wspomnienia rodzinne starszych mieszkańców powiatu zwoleńskiego dotyczą czasów przedwojennych, kiedy to letnicy odpoczywali w tych okolicach i zaopatrywali się w świeże, atrakcyjne dla nich produkty rolne – warzywa i owoce „z pierwszej ręki”. Jeszcze przed I Wojną Światową rolnicy uprawiali tu truskawki na niewielkich poletkach i sprzedawali je Żydom. W latach 60-tych zaczęto wywozić truskawki samolotami z Dęblina do ZSRR. Truskawki zaczęli też kupować Czesi. W początkach lat 50-tych, gdy reaktywowała się Spółdzielnia Ogrodnicza, zaczęto przyjmować truskawki w punktach skupu. Przetwórstwo rozwinęło się na większą skalę kiedy w 1958 r. powstał „Hortex”. Wówczas wprowadzono odmianę truskawki Senga – Sengana, nadającą się do mrożenia. W 1985 r. zakład uruchamia wydajne linie do mrożenia owoców i warzyw, co spowodowało wzrost uprawa truskawki na terenie powiatu zwoleńskiego w gminach Tczów, Kazanów, Policzna.
Uprawa truskawki jest głęboko zakorzenioną tradycją przechodzącą z pokolenia na pokolenie. Truskawka znajduje się w czołówce uprawianych płodów rolnych w powiecie zwoleńskim, który uważany jest za jeden z największych producentów truskawek w Polsce. Tradycja jest ciągle podtrzymywana, a truskawka zwoleńska króluje na wielu lokalnych imprezach, gdzie prezentuje się regionalne jadło. Trudno jest sobie wyobrazić jakąś imprezę czy wydarzenie typu festyn, dożynki, święta kościelne, na których podczas prezentowania ciast i deserów zabrakłoby naszych truskawek. Uczestnicy degustując te dorodne owoce wspominają czasy, jak produkt zdobywał lokalne rynki. Owoce oraz ciasta i desery truskawkowe były i są z pewnością elementami łączącymi kulinarne upodobania szczególnie starszych mieszkańców ziemi zwoleńskiej. Na wyjątkowość truskawek zwoleńskich wpływ ma kilka czynników. Najważniejsze są zdrowe, rozłożyste krzewy, które mogą wydać dorodne owoce o wyjątkowych walorach smakowych i zapachowych, o niepowtarzalnym wybarwieniu, jędrności i soczystości. Kolejnym czynnikiem jest wiedza i umiejętności jakie posiadają rolnicy uprawiający te owoce w swoich plantacjach. Można powiedzieć, że truskawka zwoleńska stała się najbardziej rozpoznawalnym produktem rolnym w okolicy. Dzisiaj, odwiedzających zwoleńskie szlaki turystyczne zapraszamy do skosztowania tego wyjątkowego produktu.