Nawiązanie trwałych związków z odbiorcami (zakładami przetwórczymi) w formie umów kontraktacji czy umów na dostawy jest jednym ze sposobów na poprawę pozycji rynkowej producentów rolnych promowanym m.in. wymogami ustawowymi a także wymogami względem podmiotów korzystających ze wsparcia publicznego w ramach WPR.

Od 2015 r. ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o organizacji niektórych rynków rolnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 945 z późn. zm.) został wprowadzony obowiązek zawarcia pisemnej umowy pomiędzy producentem produktów rolnych, a pierwszym nabywcą.

OBOWIĄZEK PODPISANIA UMOWY DOTYCZY SPRZEDAŻY:

zboża, buraka cukrowego, mleka surowego, chmielu, lnu i konopi, owoców i warzyw, tytoniu, wołowiny i cielęciny, wieprzowiny, baraniny i koziny, jaj, mięsa drobiowego.

WARUNKI, KTÓRE MUSI SPEŁNIAĆ UMOWA:

• musi być jest sporządzana przed dostawą,
• sporządzona w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej;
• wymagane elementy umowy:

• cena do zapłaty za dostawę, która jest niezmienna i określona w umowie lub jest obliczana poprzez połączenie różnych czynników określonych w umowie, które mogą obejmować wskaźniki rynku odzwierciedlające zmiany warunków na rynku, dostarczoną ilość oraz jakość lub skład dostarczonych produktów rolnych;
• ilość i jakość produktów które mają być dostarczone  
• termin dostawy;
• okres obowiązywania umowy, który może być ograniczony lub nieograniczony, z klauzulami dotyczącymi rozwiązania umowy;
• terminów i procedury płatności;
• ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych;
• przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej.

Jednym z warunków zawarcia umowy, zgodnie z art. 148 ust. 4 oraz 168 ust. 6 rozporządzenia nr 1308/2013, jest to, że wszystkie elementy umów na dostawę produktów rolnych zawieranych przez producentów z przetwórcami lub dystrybutorami są swobodnie negocjowane pomiędzy stronami.

OBOWIĄZEK ZAWIERANIA UMÓW NIE DOTYCZY:

• sprzedaży bezpośredniej,
• dostaw bezpośrednich i rolniczego handlu detalicznego,
• sprzedaży nabywcy mającemu formę spółdzielni, której producent jest członkiem oraz sprzedaży przez producenta grupie producentów rolnych, wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, uznanej organizacji producentów owoców i warzyw, której jest członkiem (pod warunkiem, że statut lub umowa, lub umowa członkowska tej spółdzielni, grupy lub organizacji spełniają w zależności od produktu określone przepisami warunki),
• sprzedaży dystrybutorowi, który zbywa produkty rolne bezpośrednio konsumentom finalnym.

WAŻNE!

• Producent - rolnik, który jest osobą fizyczną lub prawną bądź grupą osób fizycznych lub prawnych, którego gospodarstwo rolne jest położone na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz który prowadzi działalność rolniczą;
• umowa wymagana jest wyłącznie na etapie pierwszego nabywcy będącego przetwórcą lub dystrybutorem, który nie zbywa tych produktów rolnych bezpośrednio konsumentom finalnym;
• dopuszczalne jest zawarcie umowy w formie innej niż pisemna tj. w formie dokumentowej lub elektronicznej;
• umowę należy przechowywać przez okres 2 lat od końca roku, w którym została zrealizowana ostatnia dostawa w ramach tej umowy;

ORGAN EGZEKWUJĄCY PRZEPISY

Kontrole podmiotów objętych obowiązkiem zawierania umów na dostarczanie produktów rolnych przeprowadza Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.

KARY

• 10% zapłaty za nabywanie produktów rolnych bez zawartej umowy;
• od 1% do 5% zapłaty za nabywanie produktów rolnych, w przypadku gdy produkty rolne nabywane są na podstawie wadliwej umowy

Kary pieniężne wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, dyrektor oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa właściwy według miejsca siedziby lub zamieszkania nabywcy albo wnioskodawcy

WZÓR UMOWY

Wzór umowy jest kompilacją obligatoryjnej umowy, której wymagane elementy określa ww. rozporządzenie 1308/20 oraz umowy kontraktacyjnej (link):

Wzór ma charakter uniwersalny – może być zastosowany do wszystkich produktów rolnych, zawiera postanowienia regulujące stosunki między stronami w zakresie m.in. jakości produktów rolnych, warunków realizacji umowy i terminów dostaw, procedury płatności, kar umownych oraz siły wyższej.