W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Strona informacyjna - Pomoc dla powodzian
Przejdź do strony

Powrót

Warunkowość

logo PS WPR 2023-2027

Warunkowość stanowi połączenie i wzmocnienie wymogów zasady wzajemnej zgodności oraz zazielenienia, które obowiązywały do 2022 r. Jest obowiązkowa dla rolnika wnioskującego m.in. o przyznanie płatności bezpośrednich. To również baza do określenia wymagań dla dodatkowo płatnych, dobrowolnych działań podejmowanych przez rolnika.

Warunkowość uzależnia otrzymanie pełnego wsparcia w ramach:

  • płatności bezpośrednich (w tym ekoschematów),
  • płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych,
  • płatności ekologicznych,
  • premii z tytułu zalesień, zadrzewień lub systemów rolno-leśnych oraz
  • płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (ONW),

od spełniania przez beneficjentów norm i wymogów warunkowości obejmujących obszar: klimat i środowisko, zdrowie publiczne, zdrowie roślin i dobrostan zwierząt.

Warunkowość obejmuje:

  • normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska
    (ang. Good Agricultural and Environmental Condition of Land) – normy GAEC oraz
  • wymogi podstawowe w zakresie zarządzania (ang. Statutory Management Requirements) – wymogi SMR

Wykaz norm GAEC

  • Norma GAEC 1: Utrzymywanie trwałych użytków zielonych (TUZ) w oparciu o udział powierzchni TUZ w powierzchni użytków rolnych (UR) na poziomie krajowym.
    Udział TUZ w powierzchni użytków rolnych (UR) w skali całego kraju nie może się zmniejszyć o więcej niż 5% w stosunku do roku referencyjnego 2018. Wskaźnik referencyjny za 2018 r. wynosi 18,33%. Gdy na poziomie kraju obszar TUZ zmniejszy się o więcej niż 5% w porównaniu do wskaźnika referencyjnego za 2018 r., nie będzie można przekształcać TUZ. Zacznie wówczas obowiązywać mechanizm przywracania powierzchni TUZ.
     
  • Norma GAEC 2: Ochrona terenów podmokłych i torfowisk.
    Norma zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2025 r.
     
  • Norma GAEC 3: Zakaz wypalania użytków rolnych.
    Obowiązuje całkowity zakaz wypalania użytków rolnych. Dopuszcza się jedynie punktowe wypalanie roślin, części roślin lub resztek pożniwnych ze względów związanych ze zdrowiem roślin, jak również wynikające z zalecenia inspektora Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
     
  • Norma GAEC 4: Ustanowienie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych.
    Norma wprowadza zakaz stosowania wszystkich nawozów oraz środków ochrony roślin na użytkach rolnych położonych w odległości do 3 m od wód powierzchniowych. Jest to dodatkowa norma w stosunku do wymogów określonych w SMR 2, w ramach których obowiązuje zakaz stosowania nawozów azotowych na gruntach rolnych w odległości wynoszącej 5, 10 lub 20 m w zależności od rodzaju cieku lub zbiornika wodnego. Do nawozów zalicza się również produkty pofermentacyjne, to znaczy płynne lub stałe substancje organiczne powstające w wyniku procesu produkcji biogazu rolniczego, przeznaczone do rolniczego wykorzystania (w rozumieniu przepisów art. 2 ust. 1 pkt 10b ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2023 r. poz. 569, z późn. zm.)).
     
  • Norma GAEC 5: Zarządzanie orką przyczyniające się do zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, w tym uwzględnianie nachylenia terenu.

Obowiązuje we wszystkich gospodarstwach, w których występują grunty orne położone na stokach o nachyleniu co najmniej 14%. Gruntów tych:

  • nie wykorzystuje się pod uprawę roślin wymagających utrzymywania redlin wzdłuż stoku; 
  • nie utrzymuje się jako ugór czarny w okresie jesienno-zimowym (tj. od dnia 1 listopada do dnia 15 lutego).

Na gruntach ornych położonych na stokach o nachyleniu co najmniej 14%, wykorzystywanych pod uprawę roślin wieloletnich, oraz w sadach z drzewami owocowymi położonych na takich stokach utrzymuje się okrywę roślinną lub ściółkę w międzyrzędziach.

  • Norma GAEC 6: Minimalna pokrywa glebowa w najwrażliwszych okresach (norma zmieniona od kampanii 2024)

Okrywę ochronną gleby utrzymuje się:

  • na powierzchni stanowiącej co najmniej 80% gruntów ornych wchodzących w skład gospodarstwa - od dnia zbioru uprawy w plonie głównym do dnia 15 października roku, w którym dokonano zbioru tej uprawy;
  • w międzyrzędziach w sadach z drzewami owocowymi - co najmniej od dnia 1 listopada danego roku do dnia 15 lutego kolejnego roku.

Za okrywę ochronną uznaje się m.in.: okrywę roślinną (trawy na gruntach ornych, międzyplony, wsiewki, rośliny bobowate drobnonasienne oraz ich mieszanki z trawami, uprawy główne znajdujące się do 15 października na polu), pozostawienie ścierniska, grunty pokryte resztkami pożniwnymi oraz samosiewami zebranej uprawy, mulczem.

  • Norma GAEC 7: Zmianowanie i dywersyfikacja upraw na gruntach ornych (norma zmieniona od kampanii 2024).

Od 2024 roku rolnicy mają wybór, czy stosować zmianowanie, czy dywersyfikację upraw. W przypadku wyboru dywersyfikacji upraw dla gospodarstw o powierzchni:

  • od 10 do 30 ha gruntów ornych należy posiadać 2 uprawy, z tym, że największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75% w strukturze zasiewów;
  • powyżej 30 ha gruntów ornych należy posiadać 3 uprawy, z tym, że największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75%, a dwie uprawy główne nie więcej niż 95% w strukturze zasiewów.

W przypadku wyboru zmianowania upraw:

  • na powierzchni co najmniej 40% gruntów ornych w gospodarstwie jest prowadzona inna uprawa w plonie głównym w porównaniu z rokiem poprzednim;
  • na wszystkich gruntach ornych taka sama uprawa w plonie głównym nie jest prowadzona dłużej niż 3 lata
     
  • Norma GAEC 8: Zachowanie elementów krajobrazu oraz zakaz przycinania drzew i żywopłotów w okresie lęgowym ptaków (norma zmieniona od kampanii 2024).

Od 2024 roku norma składa się z dwóch elementów:

  1. zachowanie elementów krajobrazu: (i) drzew będących pomnikami przyrody, (ii) rowów, których szerokość nie przekracza 2 m, (iii) oczek wodnych o powierzchni mniejszej niż 100 m²;
  2. zakaz przycinania żywopłotów i drzew podczas okresu lęgowego ptaków oraz okresu wychowu młodych w okresie od dnia 15 kwietnia do dnia 31 lipca, z wyłączeniem: wierzb, drzew owocowych, gatunków drzew, których uprawa stanowi zagajnik o krótkiej rotacji.
  • Norma GAEC 9: Zakaz przekształcania lub zaorywania TUZ wyznaczonych jako wrażliwe pod względem środowiskowym (cennych) na obszarach Natura 2000.
    Nie przekształca się i nie zaoruje trwałych użytków zielonych (TUZ) wyznaczonych jako cenne w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 marca 2023 r. w sprawie trwałych użytków zielonych wrażliwych pod względem środowiskowym (Dz. U. poz. 488), a także obszarów ponownie przekształconych w TUZ cenny.
    Rolnik, który wbrew zakazowi przekształcił lub zaorał TUZ cenne, jest obowiązany do ponownego przekształcenia tego obszaru w TUZ nie później niż do dnia 31 maja następnego roku, ale nie później niż do dnia złożenia wniosku.

Wykaz wymogów SMR

  • SMR 1: Ramowa Dyrektywa Wodna
    Wymogi dotyczące kontroli pozwoleń na: usługę wodną obejmującą pobór wód powierzchniowych lub wód podziemnych do nawadniania gruntów lub upraw, a także na potrzeby działalności rolniczej, w ilości średniorocznie większej niż 5 m3 na dobę, a także na rolnicze wykorzystanie ścieków, jeżeli ich łączna ilość jest większa niż 5 m3 na dobę.
     
  • SMR 2: Dyrektywa Azotanowa
    Ochrona wód przed zanieczyszczeniami spowodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego. Wymogi dotyczą m.in: warunków przechowywania nawozów naturalnych oraz postępowania z odciekami.
     
  • SMR 3: Ochrona dzikiego ptactwa
    Dotyczy rolników, których gospodarstwa rolne lub ich część są położone na obszarze Natura 2000. Na terenie całego kraju przestrzega się m.in. zakazu niszczenia siedlisk i ostoi będących obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania ptaków.
     
  • SMR 4: Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
    Dotyczy rolników, których gospodarstwa rolne lub ich część są położone na obszarze Natura 2000. Rolnik musi przestrzegać wymogów obligatoryjnych wynikających z planów zadań ochronnych (PZO) albo planów ochrony (PO) w zakresie dotyczącym siedlisk przyrodniczych.
     
  • SMR 5: Bezpieczeństwo żywności i pasz
    Wymogi mające na celu zapewnienie, że wprowadzana na rynek żywność jest bezpieczna dla ludzi, a pasza jest bezpieczna dla zwierząt.
     
  • SMR 6: Zdrowie zwierząt
    Rolników obwiązuje zakaz m.in.: stosowania i podawania zwierzętom w gospodarstwach hodowlanych, związków o działaniu hormonalnym, tyreostatycznym i β-agonistycznym.
     
  • SMR 7: Zdrowotność roślin
    Wymogi w obszarze zdrowia publicznego i zdrowia roślin, dotyczące w szczególności stosowania środków ochrony roślin wyłącznie dopuszczonych do obrotu, zgodnie z etykietą, sprzętem sprawnym technicznie, przez osobę przeszkoloną.
     
  • SMR 8: Zrównoważone stosowanie pestycydów
    Na terenie całego kraju rolników obowiązują wymogi dotyczące zrównoważonego stosowania pestycydów.
     
  • SMR 9: Dobrostan cieląt
    Wymogi dotyczące ochrony cieląt do 6 miesiąca życia, które wynikają z dyrektywy dotyczącej ochrony cieląt. Wymogi te dotyczą m.in. warunków utrzymania cieląt i wyposażenia pomieszczeń, w których utrzymywane są zwierzęta.
     
  • SMR 10: Dobrostan świń
    Wymogi dotyczące ochrony świń. Minimalne warunki ochrony świń uregulowane zostały oddzielną dyrektywą ustanawiającą minimalne normy ochrony świń. Wymogi te dotyczą m.in. warunków utrzymania świń i wyposażenia pomieszczeń, w których utrzymywane są zwierzęta.
  • SMR 11: Dobrostan zwierząt hodowlanych
    Wymogi ochrony zwierząt hodowlanych dotyczące m.in. opieki nad zwierzętami zdrowymi oraz chorymi, a także warunków i wyposażenia pomieszczeń, w których utrzymywane są zwierzęta. Rolnik musi również przechowywać dokumentację weterynaryjną zwierząt gospodarskich oraz padłych zwierząt przez okres 3 lat.

Broszury informacyjne

Legislacja

 

{"register":{"columns":[]}}