Święta Bożego Narodzenia to rodzinne święta, pełne pięknych tradycji i podniosłego nastroju. Poprzedza je wieczór wigilijny, który jest najbardziej uroczystym i najbardziej wzruszającym wieczorem w roku. Święta Bożego Narodzenia na Ziemi Lubuskiej charakteryzują się różnorodnością zwyczajów. Do takiego zjawiska przyczyniła się powojenna migracja ludności na te tereny. Często zdarza się, że pośród mieszkańców pobliskich miejscowości, a nawet pomiędzy sąsiadami, kultywowane zwyczaje różnią się od siebie zasadniczo. Zawsze są to jednak Święta obchodzone uroczyście, zgodnie ze starymi zwyczajami. Tradycje te ciągle żyją, dzięki rodzinnej więzi, przyjaźni i wierze.

W dawnych czasach na Wigilię przygotowywano 12 dań, tyle ile jest miesięcy w roku lub według innego tłumaczenia, tyle ilu było apostołów. W obecnych czasach w większości gotujemy nieparzystą liczbę potraw. Tradycyjne wierzenia ludowe mówią, że im jest ich więcej, tym większy dostatek i więcej dobrodziejstw spłynie na dom w nadchodzącym roku. Stół zastawia się dodatkową zastawą dla niespodziewanego gościa. Wieczór wigilijny jest najbardziej uroczystym oraz oczekiwanym wieczorem w całym roku. W tym dniu cała rodzina oczekuje na pojawienie się pierwszej gwiazdki, aby zasiąść wspólnie do wigilijnego stołu, gdzie gospodarz (najstarszy z rodu) kolejno ze wszystkimi podzieli się opłatkiem. Niekiedy też łamano się opłatkiem zamaczanym w miodzie – co ma symbolizować osłodzenie życia. Czasami także żony smarowały sobie miodem czoło, aby mąż podczas składania życzeń, poczuł jaką dobrą ma żonę. Na wigilijnym stole znajdują się tylko potrawy postne, których podstawę stanowią ryby, grzyby, groch, kapusta, orzechy oraz mak. Jednak Królem stołu wigilijnego jest karp przeważnie smażony oraz śledź pod różnymi postaciami: smażony na ciepło, w sałatce z olejem lnianym i cebulką, z warzywami. Przy każdym nakryciu leży też słodka bułeczka – płecinta. Do popicia gotuje się kompot z suszonych śliwek i gruszek, a na deser strudle z jabłkami i makiem. Ustalenie jednolitego menu na Lubuskim stole jest bardzo trudne, co wynika z różnorodności pochodzenia mieszkańców oraz przemieszaniem się kultur. Na stole w domach, w których korzenie wywodzą się z repatriantów z Bukowiny można znaleźć postne gołąbki (najczęściej z kaszą gryczaną), bób gotowany z cebulą, duszoną fasolę, pierogi z powidłami, kutię przygotowaną z pszenicy gotowanej, maku zmielonego, rodzynków, cukru, migdałów i orzechów mielonych, natomiast u tych, którzy przybyli z terenów dzisiejszej Ukrainy podaje się m.in. barszcz czerwony z uszkami lub zupę grochową, a także pierogi z kiszoną kapustą i grzybami. Pośród mieszkańców, których przodkowie wywodzą się z Wileńszczyzny, zachowała się tradycja Przybówek oraz makówek robionych z ciasta drożdżowego z nadzieniem z maku utartego z miodem, lub suszonych grzybów zmielonych, a następnie przesmażonych z cebulą i marchewką smażonych na oleju. W tych domostwach znajdziemy także kompot z suszonych owoców.¹

------------------------------

¹ Opracowano na podstawie materiału przesłanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego.

Produkty i potrawy wigilijne wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych:

• Schab tradycyjny słubicki
• Strudel (strucla)