Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)

Średnio przezroczysta ciecz z widocznymi kawałkami warzyw

Kształt (zewnętrzny i na przekroju)

Przyjmuje kształt naczynia (ciecz)

Wielkość

W zależności od naczynia, w którym się znajduje

Barwa (zewnętrzna i na przekroju)

Wywar jasnożółty, kremowy, z widocznymi żółto pomarańczowymi kawałkami karpieli, marchwi i ziemniaków, pokruszonymi suszonymi ziołami)

Konsystencja, „wrażenie w dotyku”

Płynna, lekko zagęszczona konsystencja; warzywa miękkie

Smak i zapach

Lekko pikantny, słodkawy, zapach warzywny

 

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego

Zagórzańska zupa z karpieli na mleku to średnio klarowna postna zupa jarzynowa, gotowana na bazie brukwi jadalnej odmian żółtych. Zupa ta zwana niekiedy gwarowo korpielanką była jedną z potraw gotowanych chętnie zwłaszcza jesienią i zimą przez mieszkańców obszaru Zagórza (obszar obejmujący część Beskidu Wyspowego i północną stronę Gorców. Stolicą regionu zagórzańskiego jest miasto Mszana Dolna).

Do jej przyrządzenia używa się jarzyn pochodzących z lokalnych upraw. Wśród mieszkańców zagórzańskich wsi zupa ta przez lata kojarzona była głównie z biedą i głodem oraz postem. Ubogie ziemie charakterystyczne dla doliny Górnej Raby oraz znaczna izolacja tutejszych wsi powodowała, że dieta Górali Zagórzańskich była bardzo jednostajna. Zimą starano się ją urozmaicać poprzez wprowadzanie potraw z dodatkiem karpieli czy kiszonej kapusty. Karpiele były uprawiane w dwóch odmianach białej i żółtej. Do wyrobu zupy z karpieli używano żółtej odmiany słodszej i łagodnej w smaku. Brukiew (stosowana zamiennie nazwa karpieli) wykorzystywano również do gotowania prostych zup. Na całym terenie Zagórza, przepisy do sporządzenia zupy z karpieli występują w różnych wariantach zgodnie z tradycjami rodzinnymi i zależnie od dostępności produktów w gospodarstwie. Najprostszym przepisem była zupa gotowana wyłącznie na bazie wody. Była to dość jałowa w smaku potrawa. Podawano ją do ugotowanych wcześniej omaszczonych skwarkami ziemniaków. W czasie postu lub w wigilię zupę na wodzie podawano do nieomaszczonych całych ziemniaków w formie przystawki w kubkach do „przychlipywania”.

Kiedy w gospodarstwie były nadwyżki mleka używano go do urozmaicenia tej potrawy. Wtedy część wywaru po gotowaniu karpieli odlewano, a ugotowane karpiele zalewano wrzącym, nieodtłuszczonym mlekiem. Na przestrzeni wielu lat i kształtowania się tradycji kulinarnych tego obszaru powstał przepis na zupę z dodatkiem ziemniaków i marchwi, czosnku, a także przesmażonej cebuli. Całość doprawiano gałązkami lebiodki i bluszczyku kurdybanku oraz solą i pieprzem do smaku. Zupę w takiej formie pamiętają najstarsi mieszkańcy zagórzańskich wsi, a gospodynie dla podtrzymania tradycji kulinarnych przyrządzają ją chętnie na święta.