Rzecznik
Praw Pacjenta

W dyskusji o ochronie zdrowia coraz częściej spotykamy się z pojęciem adherence, czy „adherencji”. Jest ono związane z terminami: compliance, czyli przestrzeganie zaleceń lekarskich, persistence, czyli systematyczność, wytrwałość w stosowaniu terapii i jej nieprzerywanie oraz concordance – współpraca pacjenta i lekarza w dokonaniu wyboru terapii. W tym znaczeniu adherence to przestrzeganie zasad terapii, przestrzeganie i stosowanie się do zaleceń lekarskich oraz akceptacja uzgodnionych terapii.

Zdarza się, że polscy pacjenci uważają, że – czy to system opieki zdrowotnej, czy placówki lecznicze, czy nawet lekarz – powinni się nim zaopiekować i go wyleczyć. Niestety spory procent osób nie rozumie, że za stan własnego zdrowia ogromną odpowiedzialność ponoszą również oni sami, ponieważ swoim postępowaniem, tzn. przestrzeganiem bądź nieprzestrzeganiem zaleceń lekarskich, mogą swój stan zdrowia zasadniczo poprawić lub pogorszyć.

Podstawą do współodpowiedzialności za proces leczenia jest komunikacja między lekarzem a chorym. Ważnym elementem jest pierwszy kontakt pacjent – lekarz, w czasie którego omawiany jest proces leczniczy oraz przebieg terapii. Pacjent świadomy swoich praw ‒ prawa do informacji i prawa do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych ‒ świadomie będzie podejmował decyzje dotyczące własnego zdrowia, lepiej zrozumie zalecenia i proces leczenia. Badania pokazują, że ustalenie zasad postępowania z lekarzem prowadzącym zwiększa szanse na uzyskanie oczekiwanego efektu zdrowotnego oraz prowadzi do budowania zaufania, do podjętych działań terapeutycznych.

W praktyce zdarza się, ze współpraca lekarza z pacjentem jest trudna do osiągnięcia. Z analizy prowadzonych przez Rzecznika Praw Pacjenta postępowań wyjaśniających wynika, że kontakt pacjent – lekarz nie zawsze przebiega w sposób prawidłowy. Pacjenci najczęściej zgłaszają, że personel medyczny unika z nimi rozmowy oraz nie informuje na temat procesu leczenia. Często zdarza się, że realizacja procedur medycznych nie jest poprzedzana wyjaśnieniami i możliwymi nieprzewidzianymi następstwami. Przyczyną jest – jak wskazują podmioty lecznicze – brak czasu spowodowany dużą ilością oczekujących pacjentów. Natomiast, w przypadku gdy, rozmowa zostanie podjęta, odbywa się w sposób lakoniczny, często nieprzystępny i niezrozumiały dla pacjenta.

 

PAMIĘTAJMY! Mamy prawo do aktywnego i świadomego udziału w procesie leczniczym.

 

Z drugiej strony sam pacjent, odpowiedzialny za swoje zdrowie powinien nie tylko stosować się do zaleceń lekarskich ‒ biernie uczestnicząc w procesie terapii, ale powinien być w tym procesie stroną aktywną ‒ stosować odpowiednią dietę, podejmować regularny wysiłek fizyczny, ograniczyć stosowanie używek czy zaprzestać palenia tytoniu. Ważne jest także informowanie lekarzy o przyjmowanych lekach i stosowanie ich w zaleconych na wizycie dawkach.

Przyczyn niestosowania się do adherence upatruje się głównie w osobowości pacjenta m.in. jego niezdyscyplinowaniu, ale także w wieku czy poziome wykształcenia. Zwłaszcza osoby starsze mają problemy z przestrzeganiem zaleceń terapeutycznych, z uwagi na proces starzenia, wynikają trudności w koncentracji, zrozumieniu przekazywanych informacji oraz fakt, że seniorzy z powodu kilku chorób przyjmują wiele leków w skomplikowanych schematach. Często więc w stosowaniu się do zaleceń potrzebna jest im pomoc bliskich.

Pamiętajmy zdrowie jest wielką wartością, za które jesteśmy współodpowiedzialni my wszyscy.