Rzecznik
Praw Pacjenta

Ze względu na epidemię oraz ograniczenia z nią związane tegoroczny okres świąteczny, a także czas ferii zimowych w nowym roku, będzie inny niż zwykle. Może zdarzyć się sytuacja, że dziadek lub babcia będą musieli wesprzeć rodziców wnuka i pomóc w opiece nad nim. Jakie uprawnienia mają dziadkowie w sytuacji wymagającej niezwłocznej pomocy lekarskiej?

Pacjent - dziecko

Pacjent małoletni, który nie ukończył 16 roku życia, otrzymuje świadczenia opieki zdrowotnej za zgodą rodzica (przedstawiciel ustawowy). Jest to szczególnie istotne, kiedy dziadek lub babcia  sam zostanie z dzieckiem i zajdzie potrzeba udzielenia mu pomocy medycznej. Może dojść do takiej sytuacji z powodu nagłego zachorowania lub potrzeby pomocy w związku z chorobą przewlekłą, na którą choruje dziecko (np. choroby układu oddechowego, w tym astma, choroby reumatyczne, cukrzyca).

Opiekun powinien posiadać od rodziców odpowiednie upoważnienie, aby móc wyrazić zgodę na udzielenie świadczeń zdrowotnych dziecku. W świetle wyroku Sądu Najwyższego [1] rodzic może udzielić pełnomocnictwa do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych u jego małoletniego dziecka. Trzeba jednak pamiętać, że władza rodzicielska przysługuję wyłącznie rodzicom dziecka. Przy jej wykonywaniu rodzice mogą posłużyć się innymi osobami, niemniej powinno to mieć charakter wyjątkowy.

Niedopuszczalne jest udzielenie przez rodzica pełnomocnictwa ogólnego do wykonywania wszystkich czynności z zakresu władzy rodzicielskiej, w tym zgody ogólnej (blankietowej) na wykonywanie zabiegów medycznych u dziecka. Pełnomocnictwo powinno zatem określać, że jest ustanowione na wypadek braku obecności rodziców, oraz że obejmuje wyrażanie zgody na leczenie dziecka w sytuacji nagłego zachorowania lub pogorszenia stanu zdrowia, a także na zabiegi stwarzające podwyższone ryzyko dla pacjenta w celu ratowania życia lub zdrowia.

W sytuacji bezpośredniego kontaktu z lekarzem osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem powinna okazać ww. pełnomocnictwo. Jednakże w czasie epidemii znaczna część porad lekarskich odbywa się w formie teleporad. W takim przypadku należy telefonicznie poinformować personel placówki medycznej o fakcie sprawowania opieki nad dzieckiem z uwagi na nieobecność rodziców i wskazać na posiadane pełnomocnictwo, a w razie potrzeby przesłać jego kopię (np. zdjęcie) do placówki.

 

Dziecko przebywające u rodziny poza miejscem zamieszkania

Dziecko przebywające poza miejscem zamieszkania korzysta ze świadczeń opieki zdrowotnej na zasadach ogólnych. W razie nagłego zachorowania, pogorszenia stanu zdrowia lub urazu, opiekun faktyczny powinien zapewnić dziecku jak najszybszy dostęp do właściwych świadczeń opieki zdrowotnej, udzielanych odpowiednio do stanu zdrowia dziecka:

• w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej, czynnych w dni powszednie, w godz. między 8-18;
• w punktach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, funkcjonujących w dni powszednie w godzinach od 18-8 rano, a w dni wolne od pracy - całodobowo;
• w czynnych w dni powszednie poradniach specjalistycznych - jeśli dziecko wymaga pilnej interwencji medycznej (w sytuacji nagłej, świadczenia opieki zdrowotnej udzielane są bez skierowania);
• w czynnych przez całą dobę izbach przyjęć i szpitalnych oddziałach ratunkowych;
• w razie bólu zęba: w gabinetach stomatologicznych czynnych w dni powszednie zgodnie z harmonogramem pracy lub w tzw. pogotowiu stomatologicznym, czynnym w dni powszednie w godz. 19.00-7.00, a w dni wolne od pracy - całodobowo.

 

[1] Wyrok sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 r., sygn. akt III CZP 19/15.