Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy

Wicewojewoda Kujawsko-Pomorski Józef Ramlau zaznaczył, że dziś, w wolnej Polsce, mamy szczególny obowiązek oddania hołdu bohaterstwu i poświęceniu członków AK. To dzięki nim nasz kraj teraz istnieje.

Armia Krajowa jest nadal – dla dzisiaj żyjących Polaków – źródłem inspiracji. Bardzo się ciszę, że się tak się dzieje i że rząd, którego jestem przedstawicielem, uczynił tak wiele aby przywrócić symbole narodowe, aby przywrócić ważne, zapomniane daty. Dzięki temu, w takich uroczystościach coraz liczniej biorą udział młodzi Polacy, nie tylko harcerze

– podkreślił.

Przez szeregi Polskiego Państwa Podziemnego na Pomorzu przeszło ok. 10 tys. osób, z czego połowa z tej liczby prowadziła aktywną działalność konspiracyjną. Byli to głównie przedwojenni urzędnicy i nauczyciele. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski wielu członków pomorskiej konspiracji kontynuowało walkę, tym razem z drugim okupantem.

Tragedia żołnierzy AK trwała również po wojnie, kiedy władzę przejęli komuniści pod patronatem Związku Sowieckiego. AK-owcy byli prześladowani, szykanowani i mordowani. Dlatego dziś, w wolnej Polsce, należy oddać cześć ich heroicznej postawie

– powiedział Józef Ramlau.

O fenomenie, jakim była w okupowanej Europie Armia Krajowa, przypomniał także Zastępca Dyrektora Oddziału IPN w Gdańsku prof. dr hab. Mirosław Golon.

Spośród wszystkich osiągnięć tysiącletniego Państwa Polskiego stworzenie Armii Krajowej było jednym z największych. Podczas II wojny światowej jej honorowa postawa i bezprecedensowa walka z Niemcami w ogromnej mierze przyczyniły się do tego, że alianci wygrali. Dzięki temu przynieśliśmy wolność reszcie świata – zwłaszcza tej położonej na zachód od nas

– zaznaczył prof. dr hab. Mirosław Golon.

W uroczystości wzięli udział też: Naczelnik Delegatury IPN w Bydgoszczy Edyta Cisewska, Zastępca Dowódcy 8. Kujawsko-Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej ppłk Marcin Piwowarczyk oraz reprezentanci harcerstwa z regionu.

Dzisiejszej rocznicy utworzenia AK towarzyszyła też kolejna odsłona działań w ramach Wieloletniego Programu Rządowego „Niepodległa”. Cztery miejsca pochówku weteranów Armii Krajowej na terenie naszego województwa zostały oznaczone przez przedstawicieli wojewody tabliczkami „Żołnierz Armii Krajowej”.

Uroczystości odbyły się na 3 cmentarzach, gdzie uhonorowano AK-owców:

• Alfonsa Sitka ps. „Ryś” (cmentarz przy kościele parafialnym w Chełmcach),
• Jana Dreckiego (cmentarz parafii św. Mikołaja i św. Konstancji w Gniewkowie),
• Mariana Pufala ps. „Misiek” (cmentarz katolicki parafii św. Mikołaja w Inowrocławiu),
• Kazimierza Błaszaka (cmentarz katolicki parafii. św. Mikołaja w Inowrocławiu).

 

*  *  *

W przeciwieństwie do większości krajów Zachodu, Państwo Polskie nigdy nie zgodziło się na żadną formę kolaboracji z Niemcami. Mimo terroru wprowadzonego nad Wisłą – m.in. za ratowanie Żydów wymierzana była kara śmierci dla ratującego i całej jego rodziny – w Armii Krajowej działał osobny wydział ratujący osoby wyznania mojżeszowego („Żegota”). Dzięki Temu ocalono od śmierci tysiące ludzi, płacąc za to, niejednokrotnie, cenę najwyższą.

Na Kujawach i Pomorzu prowadzenie walki z okupantem było szczególnie trudne. Już na początku wojny Niemcy przeprowadzili brutalną czystkę wśród lokalnej elity – nauczycieli, duchowieństwa, przedsiębiorców, społeczników. Przez pierwsze 4 miesiące – od września 1939 r. – zamordowano ponad 5 tys. mieszkańców Bydgoszczy i okolic.

14 lutego 1942 roku Związek Walki Zbrojnej został przemianowany na Armię Krajową. Formacja ta stała się największą podziemną armią okupowanej Europy. Na Pomorzu obok pionu wojskowego powołano także pion cywilny Polskiego Państwa Podziemnego – Ekspozyturę Delegatury Rządu na Kraj. Dużą rolę
w rozbudowie łączności i sieci kurierskiej odegrała Wojskowa Służba Kobiet.