Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie

"Zdajemy sobie sprawę z tego, że to rodzice najmłodszych dzieci wymagają szczególnego wsparcia państwa w opiece nad ich pociechami. Musimy stworzyć im odpowiednie warunki, by umożliwić – jeśli tylko chcą – podejmowanie pracy. Godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych bywa  wyzwaniem, zwłaszcza gdy dzieci są jeszcze bardzo małe" – mówi minister Marlena Maląg.

Te słowa są podsumowaniem tego, co działo się w polityce rodzinnej w 2022 roku. Działania Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w dużej mierze poświęcone były nowym instrumentom wsparcia dedykowanym właśnie rodzicom najmłodszych dzieci.

• W styczniu 2022 roku w życie wszedł Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. To nawet 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko w wieku od ukończenia 12. do 35. miesiąca życia przyznawane niezależnie od dochodów. Rodzice sami decydują, na co przeznaczają dodatkowe środki. W 2022 roku z rodzinnego kapitału opiekuńczego skorzysta ok. 615 tys. dzieci, a kwota wsparcia to ok. 3,1 mld zł.
• Od kwietnia 2022 roku można składać wnioski o rządowe dofinansowanie do pobytu w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna przysługuje na te dzieci, które nie są objęte rodzinnym kapitałem opiekuńczym. To nawet 400 zł miesięcznie, które trafia bezpośrednio do placówki. W 2022 roku ze wsparcia ma skorzystać ok. 110 tys. dzieci.
• Z kolei ostatniego dnia listopada br. premier Mateusz Morawiecki i minister Marlena Maląg ogłosili zmiany w nowej edycji programu Maluch+. Zmiany, które mają przyczynić się do tego, że z mapy Polski znikną „białe plamy”, czyli gminy, w których nie działa ani jeden żłobek czy klub dziecięcy.

"Zdecydowanie zwiększamy finansowanie programu – na jego funkcjonowanie przeznaczymy 5,5 mld zł, dzięki czemu powstać może ponad 100 tys. nowych miejsc opieki nad dziećmi. Każde z utworzonych miejsc otrzyma dofinansowanie do funkcjonowania przez 36 miesięcy" – wylicza minister rodziny.

Zmiany w programie Maluch+

Nowa edycja programu to uporządkowanie i wdrożenie ogólnopolskich jasnych kryteriów wsparcia opieki żłobkowej.

• Środki będą dzielone zgodnie z algorytmem, który zakłada, że gminy uzyskają konkretną pulę środków finansowych do wykorzystania na tworzenie miejsc opieki zgodnie z jej potrzebami wynikającymi ze statystyk.
• W ramach nowej odsłony programu można będzie uzyskać dofinansowanie do utworzenia nowych miejsc opieki w żłobku, klubie dziecięcym i u dziennego opiekuna. Miejsca te mogą być tworzone w już istniejących instytucjach lub w nowych placówkach.
• W przypadku budowy lub zakupu nieruchomości, w której będzie mieściła się placówka, gmina będzie mogła otrzymać  35 862 zł dofinansowania w przeliczeniu na jedno miejsce opieki (bez kosztów VAT). W przypadku adaptacji pomieszczeń i ich wyposażeniu dofinansowanie wyniesie 12 410 zł na miejsce. Na wsparcie w takiej wysokości - 12 410 zł – mogą liczyć też inne podmioty, nie tylko samorządy, czyli instytucje publicznych, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
• Na utworzenie nowych miejsc gmina będzie miała trzy lata, natomiast podmiot inny niż jednostka samorządu terytorialnego - 2 lata.  Daje to dużą elastyczność.

"Dzięki nowym zasadom docieramy do każdej gminy w Polsce i oferujemy wsparcie finansowe każdemu zainteresowanemu samorządowi. Naszym celem jest, aby w każdej gminie był przynajmniej jeden żłobek, klub dziecięcy lub dzienny opiekun dla dzieci do 3. roku życia. Z nową edycją programu ten cel jest coraz bardziej realny" – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

Program Maluch+

Program Maluch realizowany jest od 2011 roku, ale to za rządów Zjednoczonej Prawicy nabrał rozpędu. W 2018 roku niemal trzykrotnie zwiększono dofinansowanie na tworzenie nowych i utrzymanie już istniejących miejsc opieki nad najmłodszymi dziećmi – ze 151 mln zł do 450 mln zł rocznie – dzięki czemu znacznie wzrosła dostępność miejsc w żłobkach i klubach dziecięcych.

Od 2016 roku powstało ponad 140 tys. miejsc opieki nad maluchami. Na koniec 2015 roku było niespełna 3 tys. placówek, które oferowały zaledwie 84 tys. miejsc opieki. Dziś funkcjonuje ponad 8 tys. żłobków i klubów dziecięcych, w których jest ponad 228 tys. miejsc opieki nad maluchami.

Za tymi liczbami stoją zwiększone środki na funkcjonowanie programu. W latach 2016-2021 rząd Zjednoczonej Prawicy przeznaczył na ten cel ok. 2,1 mld zł. Teraz nakłady na program wzrosną ponad dwukrotnie do kwoty 5,5 mld zł. Nowa odsłona programu Maluch+ wpisuje się w Strategię Demograficzną Polski do 2040 r., niedawno przyjętą przez Radę Ministrów.

Polityka rodzinna rządu Zjednoczonej Prawicy

Rozwój usług dedykowanych rodzinie to jeden z elementów polityki prorodzinnej prowadzonej przez rząd Prawa i Sprawiedliwości. To odpowiedz na potrzeby rodziców, szczególnie tych którzy chcą łączyć wychowywanie dzieci z pracą zawodową.

Rolą państwa jest wspieranie rodziców w tych działaniach. Zmieniliśmy optykę spojrzenia na politykę państwa wobec rodzin. Od 7 lat wyraźnie akcentujemy potrzebę inwestycji w rodzinę – mówi minister Marlena Maląg.

Polityka państwa wobec rodzin zbudowana jest na czterech filarach

Pierwszym jest finansowe wsparcie rodzin. Na programy realizujące ten cel – Rodzina 500+, Dobry Start, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, dofinansowanie do opieki żłobkowej – rząd przeznaczył już w sumie 215 mld zł.

Drugim filarem jest rozwój usług dedykowanych rodzinom. Karta Dużej Rodziny to ponad 31 tysięcy punktów ze zniżkami dla rodzin wielodzietnych, a wspominany już Maluch+ to regularnie rozrastająca się sieć żłobków i klubów dziecięcych

Rozwój i stwarzanie coraz lepszych warunków na rynku pracy to trzeci filar polityki państwa wobec rodzin. Od stycznia 2023 roku płaca minimalna wyniesie 3490 zł, a od lipca przyszłego roku wzrośnie do poziomu 3600 zł. Sytuacja na rynku pracy jest stabilna. Stopa bezrobocia rejestrowanego w listopadzie br. wynosiła 5,1 proc., podczas gdy na koniec 2015 roku było to 9,7 proc. 

Rozwijamy elastyczne formy zatrudnienia, żeby ułatwić, przede wszystkim kobietom, powrót na rynek pracy po okresie macierzyńskim. Sejm przyjął już ustawę o pracy zdalnej. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opracowało też projekt przepisów o aktywności zawodowej.

"Czwarty filar to wartości na których zbudowana jest polityka państwa wobec rodzin. To wsparcie nie może być traktowane jako jałmużna. Nasze programy nie mają charakteru socjalnego, tylko społeczny, a wiele z nich – Rodzina 500+, Dobry Start, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy, Dofinansowanie do pobytu w żłobkach – to nowe programy prorodzinne uruchomione za naszych rządów. Inne – jak Maluch+ czy Karta Dużej Rodziny – w ostatnich 7 latach rozwinęliśmy, by realnie odpowiadały na potrzeby społeczne" – mówi minister rodziny.

Oznacza to zdecydowanie większe nakłady na działania adresowane do rodzin. Tylko w 2022 roku na politykę rodzinną przeznaczono blisko 86 mld zł. Dla porównania w 2015 r. było to ok. 32 mld zł.

"Nie mówimy o wydatkach, mówimy o inwestycji w przyszłość Polski, w kapitał ludzki" – mówi minister Marlena Maląg.