Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych w Olsztynie

Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Olsztynie przeprowadził kontrole prawidłowości znakowania wyrobów sprzedawanych luzem przeznaczonych dla konsumenta w tym pieczywo (różny asortyment), pieczywo półcukiernicze, ciastka i ciasta, mięso i wędliny, przetwory mleczne (sery), ryby mrożone. Kontrolą objęto 80 placówek handlu detalicznego.

Parametry fizykochemiczne

Parametry fizykochemiczne skontrolowano w 25 partiach (w tym 3 partie pieczywa, 3 partie mięsa drobiowego, 5 partii mięsa, 4 partie sera i 10 partii ryb mrożonych). Zakwestionowano ogółem 8 partii co stanowi 32% wszystkich skontrolowanych partii (6 partie ryb mrożonych, 1 partię mięsa oraz 1 partię mięsa drobiowego). Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły m.in.:

• zawyżonej zawartości glazury w przypadku ryb mrożonych,
• obecność fosforanów dodanych niedozwolonych do stosowania w produktach nieprzetworzonych, tj. w świeżym mięsie,
• zawyżoną zawartość wody wchłoniętej w mięsie drobiowym w stosunku do dopuszczalnych limitów.

Glazurowanie w technologii przetwórstwa rybnego jest to zabieg technologiczny polegający na nałożeniu warstwy lodu na rybę. Zabieg ten ma na celu odcięcie surowca od tlenu, zapobiega wysuszce i oparzelinie mrozowej. Glazura jest tylko dodatkiem mającym zabezpieczyć rybę, filety rybne mrożone przed wysuszeniem oraz przedłużyć ich termin ważności. Glazura zatem nie jest składnikiem wyrobu gotowego użytym z przeznaczeniem do spożycia przez konsumenta, którego oczekiwałby w nadmiarze w produkcie rybnym.

Dodatki do żywności nie mogą być stosowane w żywności nieprzetworzonej, do której zgodnie z przepisami prawa zaliczane jest świeże mięso. W przypadku świeżego mięsa dopuszczalne jest stosowanie jedynie barwników: Czerwień Allura AC (E 129), Błękit brylantowy FCF (E 133), Brąz HT (E 155) w ilości niezbędnej do umieszczenia znaku jakości żywności.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 543/2008 z dnia 16 czerwca 2008 roku wprowadzające szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w sprawie niektórych norm handlowych w odniesieniu do mięsa drobiowego zawiera uregulowania prawne mające na celu zapewnienie odpowiedniej jakości handlowej mięsa drobiowego między innymi w zakresie zawartości wody wchłoniętej. Do określenia ilości wody wchłoniętej podczas procesu produkcyjnego tuszek i elementów drobiowych stosuje się współczynnik W/RP – stosunek zawartości wody do zawartości białka. Przekroczenie wartości granicznych wspomnianego współczynnika wskazuje na nieprawidłowo przeprowadzony proces schładzania tuszek lub fałszowanie jakości mięsa drobiowego poprzez umyślny dodatek wody z wykorzystaniem naturalnej wodochłonności mięsa drobiowego.

Oznakowanie

Ocenie prawidłowości oznakowania poddano 225 partie wyrobów sprzedawanych luzem przeznaczonych dla konsumenta w tym 7 partii mięsa drobiowego, 42 partii mięsa, 18 partii wędlin, 22 partie ryb mrożonych, 14 partii serów, 114 partie pieczywa oraz 8 partii ciastek/ciast. Zakwestionowano ogółem 58 partii (25,78% wszystkich skontrolowanych partii).

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły:

• całkowitego braku oznakowania w miejscu sprzedaży;
• podawania przez detalistów informacji dotyczących środków spożywczych w miejscach bezpośrednio niedostępnych konsumentowi finalnemu;
• podawania przez detalistów błędnych lub niepełnych informacji, tj. m.in.:
  • podania nieprawidłowej nazwy środka spożywczego;
  • nie podania wykazu składników wykorzystanych do produkcji środka spożywczego;
  • nie podania w oznakowaniu pełnego handlowego oznaczenia gatunku ryby oraz jej nazwy systematycznej;
  • nie podania w oznakowaniu metody połowu oraz obszaru połowu ryb wykorzystanych do produkcji filetów rybnych;
  • podania nieprawidłowej informacji dotyczącej ilościowej zawartości glazury produktu;
  • nie podania masy jednostkowej pieczywa;
  • nie podania informacji wskazującej na pochodzenie zwierząt, z których pozyskano mięso drobiowe oraz nie umieszczeniu grafiki przedstawiającej flagę państwa pochodzenia;
  • nie podania klasy jakości handlowej dla mięsa drobiowego;
  • nie podania daty minimalnej trwałości;
  • podania niepełnej nazwy producenta.

Zgodnie z wymaganiami zawartymi w rozporządzeniu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych w oznakowaniu artykułów rolno-spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu bez opakowania bądź pakowanych na życzenie klienta w miejscu sprzedaży konsument ma prawo oczekiwać przede wszystkim takich informacji jak nazwa produktu, wykaz składników oraz dane identyfikujące producenta. Przepisy prawa nie narzucają przedsiębiorcy formy w jakiej informacje o produktach nieopakowanych powinny być udostępniane konsumentom, niemniej jednak muszą one być rzetelne, jasne, łatwe do zrozumienia, czytelne a przede wszystkim dostępne bez udziału osób trzecich.

Konsument przed podjęciem decyzji o zakupie musi mieć możliwość zapoznania się ze składem produktu, a w szczególności z informacjami dotyczącymi obecności w produkcie składników mogących powodować alergie lub reakcje nietolerancji.

Katalog produktów czy też inna wybrana przez właściciela sklepu forma przekazu danych o produkcie musi być bezpośrednio dostępna konsumentowi. Dlatego też stosowane najczęściej katalogi zawierające informacje o produktach oferowanych bez opakowania nie mogą być ukryte pod ladą, w szafce, na zapleczu nie mogą być również zawarte w elektronicznych wagach i drukowane na życzenie konsumenta. Konsument powinien mieć prawo swobodnego wyboru produktu spełniającego jego oczekiwania bez presji czasu, ponagleń innych osób stojących za nim w kolejce, bez poszukiwania osoby, która mogłaby podać interesujące go dane o produkcie, podać katalog czy też wskazać miejsce gdzie one się znajdują. Obowiązkiem właściciela sklepu jest jednoznaczne, wyraźne wskazanie miejsca bezpośrednio dostępnego konsumentowi, w którym znajdzie on wszystkie wymagane przepisami prawa informacje na temat składu produktów. Konsument po wejściu do obiektu powinien móc bez problemu znaleźć taką informację samodzielnie bez konieczności pytania obsługi.