Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych w Olsztynie

1 stycznia 2020 roku wchodzą w życie przepisy ustawy o oznakowaniu produktów wytworzonych bez wykorzystania organizmów genetycznie zmodyfikowanych jako wolnych od tych organizmów ustanawiająca zasady znakowania żywności i pasz wytworzonych bez wykorzystania organizmów genetycznie zmodyfikowanych. Ustawa ta nie obejmuje znakowania jako wolne od GMO materiału siewnego, nawozów, kosmetyków czy środków ochrony roślin stosowanych w produkcji roślinnej.

Wyróżnianie żywności oraz pasz jako wolnych od GMO jest całkowicie dobrowolne i dotyczy następujących grup produktów:

• żywności pochodzenia roślinnego, ale tylko takiej, która ma odpowiedniki modyfikowane genetycznie dopuszczone do obrotu na rynku UE, które zostały wpisane do rejestru genetycznie zmodyfikowanej żywności i pasz prowadzonego przez Komisję Europejską (tj. kukurydza, rzepak, soja, burak cukrowy, bawełna),
• żywności pochodzenia zwierzęcego (np. mięso, mleko, jaja) uzyskanej ze zwierząt lub od zwierząt karmionych w okresie karencji poprzedzającym jej pozyskanie paszami wolnymi od GMO, a proces żywienia tych zwierząt będzie udokumentowany,
• żywności wieloskładnikowej, której wszystkie składniki będące produktami pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego, będą spełniały warunki określone do oznaczania ich jako wolne od GMO, stanowiące co najmniej 50% łącznej masy wszystkich składników w chwili użycia, nie licząc masy wody użytej jako składnik do produkcji,
• pasze.

W przypadku żywności, która zawiera, składa się lub została wyprodukowana z GMO wpisanego do rejestru żywności i paszy GMO, dopuszcza się jej oznakowanie jako wolnej od GMO, jeżeli zawartość modyfikacji genetycznej w tym GMO wynosi nie więcej niż 0,1%, a obecność GMO w tej żywności jest przypadkowa lub nieunikniona technicznie.

W odniesieniu do żywności wieloskładnikowej dopuszcza się oznakowanie jako wolne od GMO, nawet jeżeli w tej żywności były stosowane wytworzone z GMO lub za ich pomocą dodatki do żywności, substancje pomagające w przetwarzaniu, aromaty lub enzymy spożywcze, które są niedostępne w innej formie.

Podstawowym oznakowaniem na opakowaniu lub etykiecie wszystkich produktów jest znak graficzny, którego wzory zostały określony w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 listopada 2019 r. w sprawie znaków graficznych, które stosuje się w celu oznakowania żywności oraz pasza jako wolnych od organizmów modyfikowanych genetycznie. Znakom graficznemu będą mogły towarzyszyć określenia:

• „bez GMO” w przypadku żywności pochodzenia roślinnego i żywności składającej się więcej niż z jednego składnika, w skład której nie wchodzi produkt pochodzenia zwierzęcego, oraz pasz,
• „wyprodukowane bez stosowania GMO” – w przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego i żywności składającej się więcej niż z jednego składnika, w skład której wchodzi produkt pochodzenia zwierzęcego.

Powyższe sformułowania będą musiały się również znaleźć w dokumentacji towarzyszącej żywności lub paszy.

Ustawa o oznakowaniu produktów wytworzonych bez wykorzystania organizmów genetycznie zmodyfikowanych jako wolnych od tych organizmów zakazuje stosowania na żywności i paszach, spełniających warunki oznakowania jako wolne od GMO, innych informacji odnoszących się do obecności GMO.

W przypadku produktów wieloskładnikowych określenie „bez GMO” lub „wyprodukowano bez stosowania GMO”, niezależnie od oznakowania na opakowaniu lub etykiecie, należy stosować w wykazie składników w odniesieniu do poszczególnych składników.

W odniesieniu do żywności wieloskładnikowej nie spełniającej wymagań określonych dla żywności wolnej od GMO ale zawierających w swoim składzie produkty niemodyfikowane genetycznie spełniające wymagania umożliwiające wyróżnienie ich jako wolnych do GMO określenie „bez GMO” lub „wyprodukowano bez stosowania GMO” może towarzyszyć określonemu składnikowi wymienionemu w wykazie składników.

Wyróżnianie produktów jako wolnych od GMO możliwe jest zarówno w przypadku żywności i pasz opakowanych, produktu nieopakowanego lub pakowanego na życzenie konsumenta w miejscu sprzedaży, produktów oferowanych konsumentowi w miejscach zbiorowego żywienia (np. restauracjach, szpitalach, stołówkach itp.) oraz paszy przeznaczonej dla zwierząt domowych.

Produkty wprowadzone na rynek przed dniem wejścia w życie ustawy, oznakowane w sposób odnoszący się do braku GMO, które nie spełniają warunków ustawy, mogą pozostać w obrocie do czasu wyczerpania zapasów, jednak nie dłużej niż przez dwa lata.