Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Krakowie

Każdego roku 15 października obchodzimy Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi. Święto ustanowione zostało przez Europejską Koalicję do Walki z Rakiem Piersi, celem jest promocja badań profilaktycznych, a także dostarczanie rzetelnych informacji dotyczących nowotworów piersi.

Czym jest rak piersi?

Rak piersi to nowotwór złośliwy, który powstaje z komórek gruczołu piersiowego, rozwija się miejscowo w piersi oraz daje przerzuty do węzłów chłonnych oraz narządów wewnętrznych (płuc, kości, wątroby czy mózgu).

Nowotwory piersi stanowią największy problem onkologiczny w krajach rozwiniętych, są także narastającym problemem w krajach rozwijających się. W Polsce wśród kobiet w 2019 roku zgony z powodu nowotworu piersi stanowiły 15,1% wszystkich zgonów nowotworowych, a odsetek zachorowalności na nowotwór piersi wśród kobiet wynosił 22,9% wśród wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce w 2019 roku. Wśród mężczyzn występuje rzadko.

Jakie są przyczyny powstawania raka piersi?

Rak piersi jest nowotworem, którego przyczyny nie zostały jednoznacznie ustalone. Wiele publikacji wskazuje na najważniejsze czynniki ryzyka m.in.:

• Styl życia- nadwaga, spożywanie dużej ilości tłuszczy, spożywanie alkoholu.  otyłość, brak aktywności fizycznej,
• Płeć – rak piersi najczęściej występuje u kobiet, rzadziej ma o miejsce u mężczyzn
• Wiek – ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem, większość zachorowań dotyczy kobiet po 50 roku życia,
• Obciążenie genetyczne –  ok. 5-10% nowotworów piersi ma charakter dziedziczny, prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwór piersi u kobiet wzrasta wraz z liczbą krewnych pierwszego stopnia chorych na ten nowotwór (matka, siostra, córka). Najpewniejszym kryterium dziedziczenia nowotworu piersi jest stwierdzenie mutacji genów supresorowych BRCA1 oraz BRCA2. Mutacja tych genów powoduje zespół wysokiej skłonności do dziedziczenia. Ryzyko wystąpienia raka piersi u kobiet przy mutacji genów BRCA wynosi 80%.

Jak objawia się rak piersi? 

Objawy kliniczne raka piersi zależą od stadium zaawansowania. W początkowym stadium rak przebiega bezobjawowo. Do rozpoznania dochodzi zwykle przypadkowo poprzez wyczuwalny dotykiem twardy guzek w piersi. Dzięki zastosowaniu oraz rozpowszechnieniu badań obrazowych piersi, nowotwór w ostatnich latach coraz częściej jest rozpoznawalny w stadium przedobjawowym.

U większości chorych na raka piersi pierwszy objaw stanowi niebolesny guz umiejscowiony
w kwadrancie górnym zewnętrznym (górnej bocznej części piersi — ok. 35% przypadków), najrzadziej w dolnym wewnętrznym (dolnej przyśrodkowej części — około 5% przypadków). Umiejscowienie takie guzów wynika z rozmieszczenia tkanki gruczołowej w gruczole sutkowym.

Wśród innych objawów, które powinny zaniepokoić należą:

- towarzyszący guzkowi wyciek z brodawki,

- asymetria sutków,

- wciągnięcie brodawki,

- owrzodzenie brodawki lub skóry piersi,

- dodatkowe guzki  w okolicy,

- ból bez uchwytnych przyczyn,

- niewielkiego stopnia pogrubienie skóry, obraz skórki pomarańczy

- świąd lub pieczenie brodawki.

W sytuacji zauważenia niepokojących objawów zawsze skonsultuj się z lekarzem!

 

Profilaktyka to podstawa! Jakie badania należy wykonać?

Najskuteczniejszym sposobem na wczesne wykrycie choroby są regularne badania. Do których zaliczmy:

• Samobadanie piersi

Każda kobieta powinna samodzielnie i regularnie badać swoje piersi! Badanie to składa się z oglądania piersi przed lustrem oraz badania ich dotykiem. Jak prawidłowo badać piersi?: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-prawidlowo-wykonac-samobadanie-piersi

Samobadanie pozwala na wykrycie zmian na wczesnym etapie choroby nowotworowej, kiedy szanse na wyleczenie są największe!

• USG piersi

Badanie USG skierowane jest głównie do kobiet między 20 a 30 rokiem życia , które powinny wykonywać badanie co 2 lata, a po ukończeniu 30 roku życia raz w roku.  

• Mammografia

Badanie mammograficzne skierowane do  kobiet w wieku 50-69 lat, które w ciągu ostatnich 2 lat nie miały wykonywanej mammografii. U młodszych kobiet, w wieku od 40 do 49 lat, badanie wykonuje się w zależności od oceny ryzyka indywidualnego. Badanie mammograficzne jest wykonywane bez skierowania w ramach Populacyjnego Programu Wczesnego Wykrywania Raka. Pozwala na wykrycie zmian, których nie można zaobserwować podczas samokontroli piersi.

• Badanie rezonansem magnetycznym (MR)

Badanie to zaleca się wszystkim  kobietom, u których ryzyko zachorowania na raka piersi wynosi co najmniej 20%. Czułość mammografii u nosicielek mutacji genu BRCA1 jest niska ze względu na dużą gęstość tkanki gruczołowej.

 

Kobiety z grupy najwyższego i wysokiego ryzyka zachorowania na raka piersi powinny być pod kontrolą onkologicznej poradni genetycznej. Głównym celem w tej grupie jest jak najwcześniejsze wykrycie nowotworu.

Czym jest Program profilaktyki raka piersi (mammografia)?
Program adresowany jest do kobiet w wieku 50-69 lat, które spełniają jedno z poniższych kryteriów:

• nie miały wykonywanej mammografii w ciągu ostatnich dwóch lat;
• otrzymały w ramach programu profilaktyki raka piersi pisemne wskazanie do wykonania ponownej mammografii po 12 miesiącach z powodu obciążenia następującymi czynnikami ryzyka:

- rak piersi wśród członków rodziny (matka, siostra, córka),

- mutacja w obrębie genów BRCA1 lub BRCA2;

- nie miały wcześniej stwierdzonej zmiany nowotworowej piersi o charakterze złośliwym.

• Więcej o programie:  https://www.nfz-krakow.pl/dla-pacjenta/profiaktyka-/programy-profilaktyczne/programy-profilaktyki-raka-piersi/

 

Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi wpisuje się w obchody tzw. Różowego Października – Miesiąca Świadomości Nowotworów Piersi. To dobry moment, aby wykonać badania profilaktyczne!

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie również włączyła się w obchody poprzez II edycję kampanii #jajuzaty? – więcej informacji na stronie internetowej WSSE: https://www.gov.pl/web/wsse-krakow/kampania-edukacyjna-ja-juz-a-ty-jajuzaty
Dbajmy o siebie — Badajmy się!