Szczepienia – bezpieczne i skuteczne
Obecnie produkowane szczepionki należą do najskrupulatniej przebadanych i najbezpieczniejszych preparatów medycznych. Proces wprowadzenia na rynek nowej szczepionki jest skomplikowany i trwa wiele lat. Wszystkie szczepionki poddawane są szczegółowym badaniom laboratoryjnym w trakcie ich opracowywania a później badaniom klinicznym wśród dziesiątek, a nawet setek tysięcy osób. Wyniki badań dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności szczepionek są skrupulatnie oceniane w procesie rejestracji przez instytucje o charakterze międzynarodowym lub agencje rządowe. Następnie, przed wprowadzeniem na rynek, każda seria szczepionki jest badana przez niezależne od producenta Państwowe Laboratoria Kontroli Leków (OMCL). W Polsce właściwym laboratorium OMCL jest Zakład Badania Surowic i Szczepionek Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH - Państwowy Instytut Badawczy. Kontrola tego laboratorium obejmuje ocenę właściwości fizykochemicznych, zanieczyszczeń, mocy i bezpieczeństwa szczepionek. Ponadto instytucja ta na zlecenie Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego corocznie kontroluje jakość i bezpieczeństwo szczepionek, które trafiły już na rynek, co pozwala na wykrycie ich wad wynikających z niewłaściwego transportu lub przechowywania.
Istotnym elementem kontroli bezpieczeństwa szczepionek jest także ciągłe monitorowanie niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Niepożądany odczyn poszczepienny to nieprawidłowa reakcja organizmu pojawiająca się po zastosowaniu szczepionki, a przyczyną NOP może być m.in. działanie samej szczepionki (np. uczulenie na jej składnik) czy nieprawidłowe jej podanie. W 2022 r. na terenie woj. łódzkiego odnotowano 154 przypadki niepożądanych odczynów poszczepiennych. Zarejestrowano 13 poważnych NOP-ów oraz 3 przypadki ciężkich NOP-ów. W zdecydowanej większości były to więc łagodne niepożądane odczyny poszczepienne, czyli takie, które nie mają szczególnie dużego nasilenia i charakteryzują się występowaniem miejscowego obrzęku kończyny, miejscowego zaczerwienienia, gorączki. Lekarz lub felczer, który podejrzewa lub rozpoznaje wystąpienie niepożądanego odczynu poszczepiennego, ma ustawowy obowiązek zgłosić taki przypadek do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego właściwego dla miejsca powzięcia podejrzenia wystąpienia NOP. Następnie zgłoszenia NOP poddawane są weryfikacji oraz analizie w Zakładzie Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH - Państwowy Instytut Badawczy.
W ramach dobrowolnego systemu nadzoru NOP, każda osoba zainteresowana, w tym np. rodzic/opiekun dziecka, może zgłosić podejrzenie NOP bezpośrednio do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, gdzie są one gromadzone i analizowane w Departamencie Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych tego Urzędu, a następnie przekazywane do europejskiej bazy danych nadzorowanej przez Europejską Agencję Leków (European Medicines Agency, EMA). Ten sposób zgłaszania NOP nie wymaga potwierdzenia przez pracownika służby zdrowia. Jest to system dobrowolny, co oznacza, że jeśli uznamy, że po szczepieniu wystąpiły objawy, które wg nas wymagają zgłoszenia, możemy to zrobić. Zgłoszenia można dokonać za pomocą tradycyjnej poczty, faxem, emailem, telefonicznie czy też dzięki mobilnej aplikacji na smartfony Mobit Skaner. Na stronie internetowej URPLWMiPB dostępne są odpowiednie formularze zgłoszeniowe.
Opisany wyżej system kontroli daje gwarancję bezpieczeństwa stosowania szczepionek. A same szczepienia należy uznać za jedną z najbardziej skutecznych metod zapobiegania wielu groźnym chorobom zakaźnym.
Według stanu na dzień 17.10.2023 r.