Oddział Higieny Żywności i Żywienia - Bezpieczne grzybobranie
Zbieranie grzybów jest w Polsce bardzo popularne. To znakomita forma relaksu i aktywnego wypoczynku na łonie przyrody. Spożywanie grzybów jest również tradycyjnym zwyczajem żywieniowym naszego społeczeństwa.
Najsmaczniejsze i najbardziej poszukiwane przez grzybiarzy są grzyby rurkowe, czyli takie, które mają na spodniej części kapelusza warstwę ułożonych obok siebie rureczek przypominających „gąbkę”. W tej grupie grzybów nie spotyka się grzybów śmiertelnie trujących. Można spotkać jedynie gatunki powodujące zaburzenia gastryczne lub niejadalne, takie, jak np. goryczak żółciowy potocznie zwany szatanem, który nie jest groźny dla zdrowia, a jedynie psuje smak potrawy.
Zbieranie grzybów z blaszkami wymaga dużej wiedzy i ostrożności. Większość śmiertelnie trujących grzybów ma blaszki o białym zabarwieniu, nie zmieniającym się w okresie wegetacji. Należą do nich wszystkie muchomory, a wśród nich muchomor zielonawy (sromotnikowy).
Muchomor zielonawy (sromotnikowy) Amanita phalloides
Występowanie: od lipca do października, lasy liściaste i iglaste, ogrody i parki. Często pod dębami i bukami, rzadziej pod drzewami iglastymi.
Cechy: kapelusz średnicy 4-12 cm, oliwkowozielony, niekiedy biały, młody wypukły, później płaski. Trzon z zygzakowatym wzorem, ze zwisającym przyrośniętym pierścieniem. Podstawa trzonu bulwiasta, osadzona w odstającej, często porozrywanej białej pochwie. Miąższ biały, delikatny, zapach miodowy, z wiekiem silniejszy.
ŚMIERTELNIE TRUJĄCY !!!! – już 50 g może spowodować śmierć dorosłego człowieka.
Podczas zbierania grzybów PAMIĘTAJMY !!!
- Należy zbierać i spożywać tylko te grzyby, które dobrze znamy i co do których mamy absolutną pewność, że są gatunkami jadalnymi.
- Nie zbieramy grzybów bardzo młodych, które nie mają wykształconych owocników (łatwo o pomyłkę) ani starych, przejrzałych.
- Nie należy zbierać grzybów wokół terenów przemysłowych (łatwo wchłaniają zanieczyszczenia), jak również w parkach narodowych i rezerwatach przyrody.
- Zbieramy całe owocniki poprzez wykręcanie z podłoża, pozostały dołek zasypujemy ziemią i lekko przygniatamy w celu zabezpieczenia grzybni.
- Zbieramy grzyby do przewiewnych łubianek i koszyków.
- W lesie należy zwracać uwagę na małe dzieci, które chętnie biorą do buzi kolorowe owocniki grzybów.
- Należy pamiętać, że potrawy z grzybów są ciężkostrawne i nie należy ich podawać małym dzieciom, osobom starszym i cierpiącym na choroby układu pokarmowego.
UWAGA !!!
Jeżeli po spożyciu grzybów zauważymy objawy zatrucia takie, jak bóle głowy, brzucha, nudności, wymioty, zaburzenia pracy serca, silnie rozszerzone źrenice, należy natychmiast wezwać lekarza. Szybkie działanie może uratować choremu życie!!!
Zanim przybędzie lekarz należy spowodować wymioty, zabezpieczyć wymiociny oraz resztki potrawy grzybowej. Nie wolno podawać mleka ani alkoholu!!!
Wymienione zabiegi należy zastosować także w stosunku do osób, które jadły tę samą potrawę, choć nie wystąpiły u nich jeszcze objawy zatrucia.
| PSSE / WSSE | Grzyboznawca | Klasyfikator | Adres i nr telefonu PSSE / WSSE |
| PSSE Biała Podlaska |  |
|
Biała Podlaska ul. Warszawska 18 tel. 83 344-41-60 |
| PSSE Biłgoraj | |
Biłgoraj ul. Gen. Henryka Dąbrowskiego 15 tel. 84 688-15-22 |
|
| PSSE Chełm | |
|
Chełm ul. Szpitalna 48 tel. 82 565-34-21/22 |
| PSSE Hrubieszów | |
Hrubieszów ul. 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK 6 tel. 84 696-41-51 |
|
| PSSE Janów Lubelski | |
Janów Lubelski ul. Wojska Polskiego 28 tel. 15 872-54-00 |
|
| PSSE Krasnystaw | |
|
Krasnystaw ul. Sikorskiego 3A tel. 82 576-28-32 |
| PSSE Kraśnik | |
|
Kraśnik ul. Kościuszki 36 tel. 81 884-36-73 |
| PSSE Lubartów | |
|
Lubartów ul. Lubelska 103 tel. 81 855-24-43 |
| PSSE Lublin | |
|
Lublin ul. Uniwersytecka 12 tel. 81 533-00-61 |
| PSSE Łęczna | |
Łęczna ul. Krasnystawska 52 81 752-31-67 |
|
| PSSE Łuków | |
Łuków ul. Spółdzielcza 4 tel. 25 798-21-97 |
|
| PSSE Opole Lubelskie | |
Opole Lubelskie ul. Puławska 1 tel. 81 827-21-18 |
|
| PSSE Parczew | |
Parczew ul. Piwonia tel. 83 354-23-29 |
|
| PSSE Puławy | |
|
Puławy Al. Królewska 19 tel. 81 886-48-91 |
| PSSE Radzyń Podlaski | |
Radzyń Podlaski ul. Pocztowa 5 tel. 83 352-74-16 |
|
| PSSE Ryki | |
Ryki ul. Poniatowskiego 5 tel. 81 865-16-37 |
|
| PSSE Świdnik | |
Świdnik Al. Lotników Polskich 1 tel. 81 745-56-10 |
|
| PSSE Tomaszów Lubelski | |
Tomaszów Lubelski ul. Lwowska 51 tel. 84 664-44-78 |
|
| PSSE Włodawa | |
Włodawa ul. J. Piłsudskiego 66 tel.82 572-13-71 |
|
| PSSE Zamość | |
Zamość ul. Peowiaków 96 Tel. 84 639-36-91 |
|
| WSSE Lublin | |
|
Lublin ul. Pielęgniarek 6 tel. 81 743-42-72 |
Lubelski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny uprzejmie informuje, iż w wyżej wymienionych Powiatowych Stacjach Sanitarno-Epidemiologicznych oraz w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Lublinie można uzyskać atest na grzyby świeże, jak również w przypadku jakichkolwiek wątpliwości związanych z określeniem gatunku grzyba i bezpieczeństwem jego ewentualnego spożycia poradę grzybową.
Jednocześnie Lubelski Wojewódzki Inspektor Sanitarny informuje, iż uprawnienia grzyboznawcy bądź klasyfikatora grzybów świeżych mogą posiadać także inne osoby, które spełniły wymagania obowiązującego właściwego rozporządzenia Ministra Zdrowia.
Poradnictwo grzybowe prowadzone jest wyłącznie dla osób prywatnych, zbierających grzyby na własne potrzeby w zakresie gatunków grzybów dopuszczonych do obrotu Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych, środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy oraz grzybów śmiertelnie trujących.
WYKAZ GRZYBÓW DOPUSZCZONYCH DO OBROTU [Załącznik 1 do Dz.U 2020r. poz. 1048]
Do konsultacji należy przynosić całe owocniki. Istotne cechy diagnostyczne znajdują się często na trzonie owocnika.
Zasady wprowadzania grzybów świeżych do obrotu handlowego
Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu i produkcji przetworów grzybowych, środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy do obrotu dopuszczone są 47 gatunki grzybów.
Grzyby świeże rosnące w warunkach naturalnych wolno sprzedawać:
- wyłącznie w placówkach handlowych lub na targowisku;
- pod warunkiem uzyskania atestu na grzyby świeże wydanego przez klasyfikatora/grzyboznawcę.
Wydając atest na grzyby, dokonuje się m. in. oceny zgodności gatunkowej grzybów oraz cech organoleptycznych. Atest obejmuje badaną partię, której maksymalny okres przechowywania wynosi 48 godzin w temperaturze do 10 stopni.
Zakłady (m.in. restauracje, bary, stołówki) przygotowujące potrawy z użyciem grzybów dzikorosnących zgodnie z prawem powinny używać grzybów z wiadomego źródła pochodzenia oraz posiadające atest na dopuszczenie grzybów do obrotu w przypadku zakupu grzybów na targowisku lub bezpośrednio od zbieracza runa leśnego.
Zgodnie z art. 71 Ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dania 25 sierpnia 2006 r. „Zakłady prowadzące działalność gospodarczą w zakresie skupu, przechowywania lub sprzedaży grzybów oraz produkcji przetworów grzybowych spełniają obowiązujące wymagania higieniczne oraz muszą zatrudniać klasyfikatorów grzybów lub grzyboznawców”.
WZÓR ATESTU NA GRZYBY SWIEŻE [Załącznik 3 do Dz.U 2020r. poz. 1048]