Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Olsztynie

O znaczeniu higieny rąk musimy mówić dwutorowo, podkreślał podczas spotkania Krzysztof Saczka, główny inspektor sanitarny. Po pierwsze, zwiększając świadomość każdego człowieka, jak ważne jest mycie rąk w zachowaniu zdrowia. Po drugie, jak czyste ręce – umyte i zdezynfekowane - przekładają się na bezpieczeństwo pacjentów przebywających w szpitalach, przychodniach, zakładach opiekuńczych i leczniczych.

Na naszych rękach znajdować się mogą bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty. Właściwe umycie rąk likwiduje do 90% tych patogenów, które mogą spowodować choroby, mówił na spotkaniu Janusz Dzisko, warmińsko-mazurski państwowy wojewódzki inspektor sanitarny. Jak dodał, niestety statystyki pokazują, że po skorzystaniu z toalety nie myje rąk aż 60% mężczyzn i 30 % kobiet. Ważna jest więc stałą edukacja, bo profilaktyka to podstawa zdrowia.

Do przyspieszenia wspólnych działań zmierzających do poprawy świadomości znaczenia higieny rąk, a jednocześnie do zapewnienia bezpiecznej opieki pacjentom nawołuje WHO – Światowa Organizacja Zdrowia. Organizując obchody Światowego Dnia Higieny Rąk na całym świecie, zwraca uwagę na fakt, że niewłaściwie umyte i zdezynfekowane ręce przez pracowników ochrony zdrowia, szczególnie w szpitalach mogą przyczynić się do bardzo poważnych w skutkach powikłań zdrowia pacjentów.

Przestrzeganie higieny rąk w placówkach ochrony zdrowia to podstawowa zasada bezpiecznej opieki nad pacjentem. W szpitalach na dłoniach można przenieść bakterie, które mogą zagrozić nie tylko zdrowiu już i tak chorych pacjentów, ale też ich życiu. Personel zna zasady higieny, ma świadomość ich znaczenia, ale niestety nie zawsze ich przestrzega, podkreślał podczas wykładu Paweł Grzesiowski, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej do spraw zagrożeń epidemicznych, prezes Stowarzyszenia Higieny Lecznictwa. Dozowniki ze środkami do dezynfekcji na wielu oddziałach szpitalnych powinny znajdować się bliżej łóżek pacjentów, ale ważne są też dobre nawyki personelu – bez zdezynfekowania rąk nikt nie powinien opiekować się pacjentem, tłumaczył. Według eksperta, kultura bezpieczeństwa i jakości opieki, w której poprawa higieny rąk jest priorytetem, to podstawa.

Pacjent ma prawo do bezpiecznej opieki, może nawet wymagać od personelu medycznego umycia i zdezynfekowania rąk przed czynnościami związanymi z procedurami medycznymi, zaznaczał Jarosław Fiks, dyrektor generalny w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta. Jak dodał, biuro rzecznika zamierza nawiązać współpracę między innymi z Państwową Inspekcją Sanitarną, która ma pomóc poznawać pacjentom ich prawa.

Jednak nie tylko czyste i zdezynfekowane ręce przez pracowników zapewniają pacjentom bezpieczną opiekę w placówkach ochrony zdrowia. W przypadku personelu żeńskiego to także paznokcie naturalne, bez lakieru, a w przypadku obu płci brak biżuterii, w tym zegarków, krótkie rękawy w fartuchach. Nie każdy pacjent ma taką wiedzę, co może naruszyć jego bezpieczeństwo. Stan tej wiedzy Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olsztynie sprawdzała przeprowadzając ankietę wśród mieszkańców Warmii i Mazur. Przez 17 dni wzięło w niej udział 5118 osób. Wyniki podczas konferencji zaprezentowała Barbara Plewik, kierowniczka Oddziału Epidemiologii WSSE w Olsztynie. Ankietę w większości wypełniły kobiety (85%), przeważnie w wieku 46-60 lat (42%). 81% ankietowanych deklaruje, że wie, że zarówno mycie, jak i dezynfekcja są czynnościami najbardziej skutecznymi w niszczeniu drobnoustrojów, znajdujących się na rękach. Na pytanie na ile długi rękaw, sztuczne paznokcie oraz biżuteria wpływają na transmisję zakażeń i chorób zakaźnych 71 % ankietowanych odpowiedziało, że te elementy zwiększają ryzyko o 40-50%, 22% ankietowanych uważa, że nie zwiększają ryzyka transmisji, a 7% ankietowanych uznało, że zmniejszają ryzyko o 10-20%. Ankietowani odpowiedzieli także na pytanie „Czy personel medyczny w trakcie sprawowania opieki nad pacjentem może nosić na rękach biżuterię?”, tu w odpowiedziach pojawiła się opinia 6% ankietowanych, że tak – w każdym oddziale podobnie, ale aż 17% ankietowanych uznało, że personel sprawujący opiekę nad pacjentem w każdym oddziale może mieć polakierowane paznokcie. Takie odpowiedzi pokazują, że wciąż potrzebne są działania na rzecz podnoszenia wiedzy o tym, jakie czynniki gwarantują bezpieczeństwo pacjentom, podkreślała Pani Barbara Plewik.

Działania muszą być jednocześnie prowadzone w wielu kierunkach, nie tylko do personelu placówek opieki zdrowia, ale tez do każdego człowieka. Osoby przebywające w takich placówkach, ale też odwiedzające chorych także powinny pamiętać o myciu i dezynfekcji rąk. Codzienne nawyki higieniczne każdego człowieka poza placówkami medyczne także mają wpływ na zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. W podnoszeniu wiedzy o znaczeniu higieny rąk duże znaczenie mają działania edukacyjne, prowadzone przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olsztynie od kilku lat organizuje akcję edukacyjną dla mieszkańców i turystów pod hasłem „Myję ręce, bo wiem więcej”, informował Radosław Gruss, kierownik Oddziału Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej WSSE w Olsztynie. Zaznaczał, że przed budynkiem olsztyńskiej stacji pracownicy sanepidu przeprowadzają instruktaże, pokazy. W tym roku udział w akcji wzięło ponad 1200 uczniów i przedszkolaków. Oprócz tego pracownicy inspekcji prowadzą codzienne działania edukacyjne w placówkach oświaty i wychowania.  Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olsztynie wydała także kolorowankę edukacyjną, którą udostępnia także na stronie internetowe pt.: „Myję ręce, bo wiem więcej”, z której mogą korzystać rodzice, nauczyciele, opiekunowie, żeby przez zabawę uczyć dzieci właściwych nawyków higienicznych.