Wirusowe zapalenie wątroby typu A
Wirusowe zapalenie wątroby typu A jest chorobą wywoływaną przez wirus A zapalenia wątroby z rodziny Picornaviridae (HAV), który jest odporny na działanie czynników zewnętrznych (temperatura, substancje chemiczne).
Choroba występuje na całym świecie, szczególnie często na terenach o nieprawidłowym stanie sanitarnym i higienicznym.
Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową poprzez zakażone produkty żywnościowe (zwłaszcza warzywa i owoce nie poddane właściwej obróbce termicznej) oraz przez zakażoną wodę, a także poprzez kontakt bezpośredni z zakażonym człowiekiem (np. przeniesienie wirusa poprzez nie umyte po wyjściu z toalety ręce), kontakty seksualne z osobą zakażoną lub chorą. Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa wywołującego wirusowe zapalenie wątroby typu A.
U osób dorosłych częstym objawem wirusowego zapalenia wątroby typu A jest żółtaczka.
Objawy takie jak gorączka, brak apetytu, nudności czy wymioty pojawiają się od 2 do 7 tygodni od momentu zakażenia i mogą trwać nawet przez wiele tygodni. U około 15% pacjentów objawy nawracają lub trwają ciągle nawet przez okres 6-9 miesięcy. U dzieci ponad 90% przypadków zakażenia tym wirusem przebiega bez żółtaczki oraz bez żadnych objawów (lub z objawami niespecyficznymi).
Osoby zakażone HAV są zakaźne nawet w okresie 2 tygodni przed pojawieniem się u nich pierwszych objawów i około tygodnia (czasem więcej) po ich ustąpieniu. Wirusowe zapalenie wątroby typu A występuje na całym świecie, a podstawą w zapobieganiu zakażeniom jest przestrzeganie zasad higieny, w tym przy przygotowywaniu i spożywaniu posiłków.
Nie ma specyficznego leczenia, dostępna jest natomiast skuteczna szczepionka.
Do grup wysokiego ryzyka zakażenia zalicza się osoby wyjeżdżające do krajów o wysokim stopniu endemiczności, jak również mężczyzn mających seks z mężczyznami. Stąd podróżującym w rejony endemiczne oraz osobom o określonych preferencjach seksualnych zalecane są szczepienia przeciw wzw typu A.
W 2017 roku zarówno w Polsce, jak i w woj. zachodniopomorskim odnotowano znaczący wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A. W toku prowadzonego dochodzenia epidemiologicznego ustalona została seksualna droga transmisji zakażeń wśród mężczyzn mających seks z mężczyznami, a także wtórne zakażenia drogą pokarmową. Część chorych podała w wywiadach epidemiologicznych informację dot. spożywania m. in. surowych, niemytych warzyw i owoców, a także spożywania posiłków w lokalach gastronomicznych, które były wskazywane przez inne osoby chore jako miejsca pracy lub spożywania posiłków. Ponadto część chorych podawała kontakty z osobami chorymi z województwa wielkopolskiego, gdzie również odnotowano wzrost zachorowań w 2017 r. Żaden z pacjentów nie był wcześniej szczepiony przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A.
W roku 2018 sytuacja epidemiologiczna wirusowego zapalenia wątroby typu A w woj. zachodniopomorskim poprawiła się.
W 2018 r. odnotowano 22 przypadki zachorowań (o 90 mniej niż w roku 2017). Nadal znaczącą ilość zachorowań można jednak zaobserwować w Polsce – w 2018 r. odnotowano 1457 przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu A (o 1549 mniej niż w 2017 roku).
