Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna we Wrocławiu

Przyjemność odgrywa istotną rolę  w przypadku jedzenia, często jedzenie pierwotnie kojarzy się z czymś bezpiecznym i miłym. Chętnie sięgamy po nie przy okazji różnych sytuacji, wydarzeń, jemy, kiedy jest nam wesoło i przyjemnie, wśród ludzi, jemy, kiedy jest nam samotnie i smutno, by poczuć się lepiej. Jedzenie zatem bardzo często ściśle wiąże się z emocjami. Osoba, która je duże ilości jedzenia początkowo odczuwa bardzo przyjemne emocje, jednak później bardzo często pojawia się poczucie winy i wstyd, a nawet obrzydzenie do samego siebie. Czynniki te mogą także wywołac poczucie stresu.

Stres niezależnie od źródła powoduje psychofizyczny dyskomfort w postaci napięcia i negatywnych emocji. Zarówno ich przyczyna, jak i obecność mogą pozostawać poza obszarem świadomości człowieka, a wtedy właśnie pojawia się potrzeba rozładowania napięcia Jedzenie wydawałoby się tu najlepszym sposobem z kilku powodów:

• silna konotacja pozytywna z dzieciństwem, a dokładniej z obecnością matki, bliskością emocjonalną, poczuciem bezpieczeństwa, radością,
• jest łatwo dostępne, nie wymaga żadnego wysiłku ani udziału innych osób,
• jest czymś akceptowanym społecznie.

Coraz więcej i częściej mówi się o zaburzeniu jedzenia zwanym EED, tj. Emotional Eating Disorder. Jest to, najprościej rzecz ujmując, jedzenie pod wpływem stresu, emocji. Zaburzenie to nie jest tożsame z zespołem kompulsywnego jedzenia, tj. BED, Binge Eating Disorder. Zarówno EED, jak i BED mają podłoże psychiczne i nieleczone mogą prowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem – nadwagi czy otyłości. Te zaburzenia nierozerwalnie wiążą się ze stanami obniżonego nastroju czy nawet depresją lub mogą być ich wynikiem.

Pobudzenie

W trakcie epizodów wiele osób odczuwa pobudzenie w ciele, co jest widoczne również w zachowaniu: nie potrafią ustać w jednym miejscu, mogą chodzić tam i z powrotem. Pobudzenie to sprawia, że taka osoba jest w stanie na przykład w środku nocy szukać sklepu lub jechać na stację benzynową, by kupić coś do jedzenia. Równie często wiąże się to z uczuciem innej świadomości, niektórzy mówią o tym, że czuli się, jakby byli w transie.

Poczucie braku kontroli

Stanowi to jedną z głównych cech napadowego objadania się. Tym różni się to od tymczasowego przejedzenia się.

Poczucie ogromnego wstydu

Kolejną ważną i charakterystyczną cechą kompulsywnego jedzenia jest to, że najczęściej odbywa się ono po kryjomu, w samotności. Wynika to z ogromnego poczucia wstydu, a czasami nawet obrzydzenia do samego siebie ludzi zmagających się z tym problemem. Emocje te potrafią utrzymywać się jeszcze długo po epizodzie objadania się.

Niska samoocena

Osoby zmagające się z kompulsywnym objadaniem się często mają niskie poczucie własnej wartości, mają również wysokie wymagania wobec siebie.

Niewłaściwe odżywianie

Trudno utrzymać regularne pory posiłków. Złe nawyki żywieniowe dodatkowo podtrzymują cały problem. Według badań przeprowadzonych w Sydney w Australii częstymi powodami występowania epizodów objadania się są:

• 91 % napięcie,
• 78% brak towarzystwa,
• 78% chęć zjedzenia czegoś konkretnego,
• 75 % rozmyślanie o jedzeniu,
• 72 % powrót do domu po szkole lub pracy,
• 59% znudzenie lub samotność

Podsumowując

Emocje oraz czynniki psychologiczne są niezwykle ważne w przypadku kompulsywnego jedzenia, a także procesu terapii. Epizody kompulsywnego objadania się powodują wyraźne cierpienie. Ważną rolę w procesie terapii poza wprowadzaniem zdrowych nawyków żywieniowych pełni psychoedukacja na temat emocji oraz sposobów radzenia sobie z nimi.