Standaryzacja – obowiązujące regulacje
Głównym celem cyfryzacji planowania przestrzennego jest wprowadzanie rozwiązań, które ułatwią dostęp do jednolitej, wiarygodnej i kompletnej informacji o planowanym zagospodarowaniu przestrzennym w całym kraju.
Cyfrowe dane planistyczne
Do 2020 r. w Polsce nie było przepisów wskazujących na konieczność tworzenia danych przestrzennych do dokumentów planistycznych. Co więcej, nie było także standardu określającego zasady tworzenia cyfrowych danych planistycznych, co skutkowało powstawaniem danych niejednolitych, wykorzystujących różne, niekoniecznie spójne nazewnictwo (niespójność semantyczna). W rezultacie utrudnione, a niekiedy wręcz niemożliwe było łączenie danych z różnych źródeł i wykonywanie analiz przestrzennych.
Od 31 października 2020 r. obowiązują przepisy Rozdziału 5a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717 z późn. zm.), zwanej dalej Ustawą. Przepisy te nakładają na organy wydające akty planowania przestrzennego obowiązek tworzenia cyfrowych danych planistycznych w podstawowym zakresie (obejmującym granicę APP). Obowiązek ten dotyczy również aktów już obowiązujących. Regulacje w zakresie rozszerzonym, dotyczącym planów ogólnych gminy, obowiązują od 24 września 2023 roku.
Przepisy Rozdziału 5a określają obowiązek cyfryzacji aktów planowania przestrzennego.
Szczegółowe regulacje w zakresie cyfryzacji danych planistycznych zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 26 października 2020 r. w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. 2020 r. poz. 1916), zwanego dalej Rozporządzeniem. W dniu 22 listopada 2023 r. weszły w życie zmiany tego rozporządzenia (Dz.U. 2023 r. poz. 2409).
Akty planowania przestrzennego a zbiory danych przestrzennych
Obowiązujące regulacje bazują na dwóch podstawowych pojęciach związanych z procesem cyfryzacji planowania przestrzennego:
- akt planowania przestrzennego (APP),
- zbiór aktów planowania przestrzennego (Zbiór APP).
Dane dla aktów planowania przestrzennego (dane APP) tworzy się aktualnie[1] dla następujących dokumentów:
1. plan zagospodarowania przestrzennego województwa,
2. plan ogólny gminy,
3. studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego,
4. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego,
5. zintegrowany plan inwestycyjny,
6. miejscowy plan rewitalizacji,
7. miejscowy plany odbudowy.
W Rozporządzeniu doprecyzowana jest zależność, jaka występuje pomiędzy zbiorem APP a danymi przestrzennymi (danymi APP), które będą powstawać dla każdego APP.
Zbiór danych przestrzennych stanowi rozpoznawalny ze względu na wspólne cechy zestaw danych przestrzennych (art. 3 pkt 11 ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej).
W zbiorach dla aktów planowania przestrzennego (Zbiory APP) gromadzi się dane dla wybranych typów aktów planowania przestrzennego (dane APP).
Zakres danych dla APP
Od 24 września 2023 roku zakres danych przestrzennych dla APP jest różny w zależności o typu aktu planowania przestrzennego. Szczegółowy zakres informacyjny i strukturę danych określa załącznik nr 1 do Rozporządzenia (PDF).
W zbiorze danych przestrzennych, dla aktów innych niż plan ogólny gminy, gromadzi się dane w zakresie podstawowym, który obejmuje następujące obiekty przestrzenne (art. 67a ust. 3 Ustawy):
- akt planowania przestrzennego (zasięg przestrzenny),
- rysunek aktu planowania przestrzennego,
- dokument powiązany z aktem.
W zbiorze danych przestrzennych dla planu ogólnego gminy, gromadzi się dane, które obejmują następujące obiekty przestrzenne (art. 67a ust. 3 i 3a Ustawy):
- akt planowania przestrzennego (zasięg przestrzenny),
- strefy planistyczne,
- obszary uzupełniania zabudowy,
- obszary zabudowy śródmiejskiej,
- obszary standardów dostępności infrastruktury społecznej,
- dokumenty powiązane z aktem.
Klasyfikacja zbiorów danych APP
Zbiory danych APP podzielone są na 4 rodzaje, ze względu na typy aktów planowania przestrzennego, których dotyczą. W rezultacie w ramach tematu „zagospodarowanie przestrzenne” funkcjonować będzie ograniczona liczba zbiorów danych przestrzennych.
Zbiory danych APP dzieli się na następujące rodzaje zbiorów, ze względu na typy aktów planowania przestrzennego, które obejmują (par. 3 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia):
- zbiór danych „PZPW”, obejmujący dane dla planu zagospodarowania przestrzennego województwa;
- zbiór danych „POG”, obejmujący dane dla planu ogólnego gminy;
- zbiór danych „MPZP”, obejmujący miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, w tym zintegrowane plany inwestycyjne i miejscowe plany rewitalizacji, oraz miejscowe plany odbudowy;
- zbiór danych„SUIKZP”, obejmujący dane dla studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy[1].
Organy właściwe do sporządzania projektów APP są aktualnie[1] zobowiązane do prowadzenia konkretnej liczby zbiorów danych APP.
- marszałek województwa - 1 zbiór danych APP oznaczany kodem „PZPW”;
- wójt/burmistrz/prezydent miasta - 3 zbiory danych APP:
- 1 zbiór danych APP oznaczany kodem „POG”;
- 1 zbiór danych APP oznaczany kodem „MPZP”;
- 1 zbiór danych APP oznaczany kodem „SUIKZP”.
[1] Zgodnie z art. 56. ust 1. ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1688) organy, o których mowa w art. 67a ust. 1 Ustawy, tworzą zbiory danych przestrzennych, o których mowa w tym przepisie, dla obowiązujących w dniu wejścia w życie ustawy: 1) uchwał ustalających zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane,
2) audytów krajobrazowych
– w terminie do dnia 31 marca 2026 r. Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. z 2023 r. poz. 2409) w przypadku zbiorów danych przestrzennych tworzonych dla studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa w art. 65 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1688), stosuje się przepisy dotychczasowe, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2025 r.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2023 poz. 1688
Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej Dz.U. 2010 nr 76 poz. 489
Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 26 października 2020 r. w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego Dz.U. 2020 r. poz. 1916
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 24 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego Dz.U. 2023 r. poz. 2409