Przedsięwzięcie ma przypomnieć wędrówkę ponad 116 tysięcy Polaków – cywilów i żołnierzy II Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa, a także szlak bojowy I Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka.

- Chcemy pokazać światu wkład Polskich Sił Zbrojnych i polskiego rządu na uchodźstwie w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej, a także upamiętnić ofiary II Korpusu Polskiego – Armii gen. Andersa i przypomnieć losy Polaków, którzy szukali wolności i drogi do Ojczyzny – powiedział szef służby zagranicznej Arkady Rzegocki podczas tej uroczystości. I dodał, że „w działania realizacji tego projektu poza granicami kraju, w szczególności w krajach, przez które przebiegał szlak II Korpusu, włączyła się polska dyplomacja”.  

– Tak jak dziś Ukraińcy, tak Polacy 80 lat temu stanęli do walki. Walczyli przeciwko dwóm systemom totalitarnym – niemieckiemu nazizmowi i sowieckiemu komunizmowi. Zbrodniczym siłom, które mimo tego, co wydarzyło się w roku 1939, nie zwyciężyły polskiego ducha wolności, bo Polacy weszli na szlaki nadziei, weszli w odyseję wolności, by walczyć o Rzeczpospolitą – mówił prezes Instytut Pamięci Narodowej Karol Nawrocki.

Szef Służby Zagranicznej podkreślił, że w działaniach polskiej służby zagranicznej dyplomacja historyczna zajmuje ważną część naszej dyplomacji publicznej i cyfrowej. Polscy dyplomaci podejmują działania promocyjno-informacyjne z wykorzystaniem możliwie szerokiego spektrum narzędzi, w tym nowoczesnych technologii i łączenia potencjału instytucjonalnego z Instytutem Pamięci Narodowej i innymi podmiotami. Wykorzystywane przez naszą dyplomację mechanizmy soft power jak właśnie promocja polskiej historii, kultury i tradycji są kluczem do wzmacniania pozytywnego wizerunku Polski na świecie. Dzięki temu, że coraz skuteczniej udaje nam się przebijać do świadomości zagranicznych odbiorców, wzmacniana jest pozycja Polski w wymiarze międzynarodowym.

W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele instytucji kultury i środowisk kombatanckich, wojska i służb mundurowych oraz akredytowani ambasadorowie krajów, przez które wiodły drogi Polaków podczas II wojny światowej. Listy do uczestników skierowali marszałek Sejmu Elżbieta Witek i premier Mateusz Morawiecki. Wysłuchano także wystąpienia ambasadora RP w Rosji Krzysztofa Krajewskiego i Eleny Karatkowej, dyrektor Narodowo-Kulturalnego Centrum Dom Polski „Dom Polski” w Pietropawłowsku Kamczackim. Wykonano także hymn wolności Czerwone maki na Monte Cassino, napisany ku czci Polaków poległych pod Monte Cassino podczas najbardziej zaciętej bitwy II wojny światowej, którą zwyciężyli żołnierze II  Korpusu Polskiego 18 maja 1944 r. Ambasador Anna Maria Anders – córka dowódcy II Korpusu odczytała fragment rozkazu z 19 marca 1942 r. gen. Władysława Anders o rozpoczęciu ewakuacji Wojska Polskiego i towarzyszących mu osób cywilnych z ZSRS do Iranu. W kontekście najnowszych wydarzeń agresji Rosji na Ukrainę wybrzmiały m.in. znamienne słowa z rozkazu, że "kraj nasz prowadzi zaciętą bitwę o byt i istnienie, wiemy dobrze, że Ojczyzny nikt nam darmo nie da".

Uroczystości towarzyszyło otwarcie wystawy IPN „Szlaki Nadziej. Odyseja Wolności” na dziedzińcu Zamku Królewskiego oraz na Targu Węglowym w Gdańsku. Jak podkreślił Prezes IPN - "nadzieja, wolność i solidarność – to trzy fundamenty naszego projektu. Dzięki niemu możemy pokazać, jak ważne jest umiłowanie wolności, szacunek do drugiego człowieka oraz do innych kultur i narodów". Celem projektu jest zaprezentowanie wysiłku Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz losów polskiej ludności cywilnej migrującej wówczas po świecie. Projekt ten będzie realizowany do 2025 i obejmie zasięgiem kilkadziesiąt krajów na kilku kontynentach, opowiadając odyseję Polaków podczas zmagań wojennych oraz historię Polaków w danym kraju lub regionie, gdzie się osiedli. Projektowi będą towarzyszyły działania o charakterze naukowym i edukacyjnym: koncerty, konkursy, spotkania i konferencje naukowe oraz książki, materiały edukacyjne. Ważnymi elementami przedsięwzięcia są poszukiwania świadectw wojennej tułaczki Polaków: fotografii, dokumentów, relacji oraz odnowienie zapomnianych miejsc pamięci – tablic, pomników i cmentarzy rozsianych po całym świecie.

Projekt realizowany jest pod patronatem narodowym prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Dodatkowo honorowym patronatem projekt objęła ambasador nadzwyczajna i pełnomocna Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Włoskiej i Republice San Marino Anna Maria Anders.

 

Łukasz Jasina
Rzecznik Prasowy MSZ

Fot. Mikołaj Bujak/IPN