Sprawy zostały zainicjowane pytaniami prejudycjalnymi Sądu Najwyższego w składzie Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Izba ta, wbrew przepisom ustawy o Sądzie Najwyższym, zarejestrowała sprawy sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, którzy pierwotnie przeszli w stan spoczynku w wieku 65 lat na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, a następnie, na mocy art. 2 ust. 1 ustawy zmieniającej ustawę o Sądzie Najwyższym z dnia 26 listopada 2018 r. zostali przywróceni do służby czynnej, a ich służba została uznana za nieprzerwaną. Obecnie domagają się oni stwierdzenia przez sąd, że ich stosunek służbowy sędziego w służbie czynnej nie uległ z dniem 4 lipca 2018 r. przekształceniu w stosunek sędziego w stanie spoczynku.

Sprawy takie jak wniesione przez sędziów Sądu Najwyższego zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym powinna rozpoznać Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego. W konsekwencji składy orzekające w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zwróciły się do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniami prejudycjalnymi, w których zmierzają do ustalenia, czy Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego jest niezawisłym sądem w rozumieniu prawa unijnego, a jeżeli nie jest – czy w takiej sytuacji Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych może, wbrew przepisom prawa krajowego, rozpoznać sprawy sędziów Sądu Najwyższego zastrzeżone do wyłącznej właściwości Izby Dyscyplinarnej. Wątpliwości sądu odsyłającego wiążą się z faktem, że sędziowie Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego zostali powołani przez Prezydenta RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, której członkowie-sędziowie zostali wybrani przez Sejm RP, nie zaś bezpośrednio przez sędziów.

W rozprawie 19 marca 2019 r., poza Pełnomocnikiem RP, udział wzięli pełnomocnicy Komisji Europejskiej, Urzędu Nadzoru EFTA oraz pełnomocnicy stron postępowania przed sądem odsyłającym – prokuratorzy Prokuratury Krajowej oraz pełnomocnicy sędziów. Na rozprawie Pełnomocnik RP podtrzymał w całości swoje stanowisko przedstawione na piśmie, zgodnie z którym odpowiedź na pytania sądu odsyłającego nie jest dopuszczalna. Pełnomocnik wskazał, że wobec jednoznacznego brzmienia art. 2 ust. 1 ustawy zmieniającej,  obecnie nie zachodzą już żadne wątpliwości co do kwestii, że skarżący sędziowie SN i NSA zostali przywróceni do służby czynnej, a ich służbę uznaje się za nieprzerwaną, stąd nie mają oni żadnego interesu prawnego w uzyskiwaniu orzeczenia deklaratoryjnego, które potwierdza stan prawny niebudzący wątpliwości. Pełnomocnik RP zwrócił również uwagę na fakt, że pytanie prejudycjalne jest dopuszczalne jedynie, jeżeli odpowiedź na nie jest niezbędna dla rozstrzygnięcia zawisłego przed sądem odsyłającym sporu. Pełnomocnik RP przedstawił również dodatkowe argumenty przemawiające na rzecz uznania, że sędziowie Izby Dyscyplinarnej mają zapewnione bardzo wysokie gwarancje niezawisłości i nie budzi wątpliwości, że Izba Dyscyplinarna, w świetle dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, może zostać uznana za niezawisły sąd w rozumieniu prawa europejskiego.

Połączone sprawy C-585/18, C-624/18 i C-625/18 są rozpoznawane w trybie przyspieszonym. Rzecznik generalny zapowiedział, że przedstawi swoją opinię 23 maja 2019 r. Termin wydania orzeczenia kończącego sprawę nie został oficjalnie zapowiedziany, przy czym można się go spodziewać w czerwcu 2019 r.

 

Biuro Rzecznika Prasowego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych

 

Fot. Tymon Markowski / MSZ